Bilim İnsanı Yetiştirmede Etik Eğitimi

Yıl 2012, Sayı: 1, 25 - 32, 01.04.2012

Ali Rıza Erdem

Öz

ik, bir dizi kural ve ilke ya da bir küme insan ya da toplumca kabul edilmiş bir dizi davranış ve ahlaki ilkeler kümesi anlamına gelmektedir. Bilim etiği bilimsel araştırmanın planlama ve yürütülmesiyle ilgili uyulması gerekli etik ve bilimsel ölçütler olarak tanımlanabilir. Bilim etiği araştırma ve yayın ile ilgili etik değerleri içermektedir. Bilimsel çalışmalarda ve yayınlarda bilim etiğine uymayan durumlarla da karşılaşılmaktadır. Bilim insanı yetiştirme sorumluluğunu üstlenen öğretim üyesi bilim etiği eğitimini üç alanda etkili olarak yerine getirmekle sorumludur: 1 Eğitim-öğretim, 2 Lisansüstü tez danışmanlığı, 3 Bilimsel jüri üyeliği /dergi hakemliği

Anahtar Kelimeler

Bilim insanı, Öğretim üyesi, Etik eğitimi, Araştırma etiği, Yayın etiği

Ethics Education in Training of Scientists

Öz

Ethics refers to a number of principles related to certain attitudes and moral values which are recognized by a group of people or the society itself. Science ethics could also be named as ethic and scientific dimensions which are supposed to care about related to the planning and maintenance of the scientific study. Moreover, the ethics of science includes the ethical values concerning various studies and publishing. However, it is also very common to come across some situations contradicting the science ethics in scientific studies and publishing the academic staffs who are supposed to train scientific ethics are effectively responsible for three major points: 1 Education & training, 2 Consultancy for post-graduate thesis, 3 Scientific jury membership and being a reviewer referee in scientific journals

Anahtar Kelimeler

Scientist, Academic staff, Ethics education, Research ethics, Publication ethics

Kaynakça

• Arda, B. (2001). Bilimsel bilgi üretiminde yayın etiği. Retrieved from http://www.ulakbim.gov.tr/dokumanlar/sempozyum1/ barda.pdf.
• Arda, B. (2003). Üniversitenin araştırma işlevi ve etik, C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi, 25 (4), 7­11.
• Arda, B. (2009). Bilim üretiminde dürüstlüğün anlamı ve “intihal” üzerine, Editör: Orhan Yılmaz, Sağlık bilimlerinde süreli yayıncılık-2009 sempozyum kitabı içinde ss: 15­19, Ankara: Tübitak­Ulakbim.
• Arslan, C. (2010). Türkçe eğitimi programlarında lisansüstü öğrenim gören öğrencilerin akademik özyeterliklerine ilişkin görüşleri, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (19), 87­115.
• Aydın, İ. (2003). Eğitim ve Öğretimde Etik, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Aydın, İ. (2006). Sosyal bilimlerde araştırmadan yayına etik değerler. In K. Karakütük (Ed), Sosyal bilimlerde süreli yayıncılık-1. Ulusal kurultay bildirileri (ss: 71­80), Ankara.
• Aypay, A. (2009). Bilimsel etik. In A. Tanrıöğen (Ed), Bilimsel araştırma yöntemleri (ss: 277­292), Ankara: Anı Yayıncılık.
• Balcı, A. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem teknik ve ilkeler, 6. baskı, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büken, N. Ö. (2006). Türkiye örneğinde akademik dünya ve akademik etik, Hacettepe Tıp Dergisi, 37, 164­170.
• Ecevit, M. C. (2006). Bilimsel Pratikte Etik Sorunların Toplumsal Birkaç Yönü. In K. Karakütük (Ed), Sosyal bilimlerde süreli yayıncılık-1. Ulusal kurultay bildirileri (ss: 81­87), Ankara.
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metotlarına Giriş, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Erdem, A. (2007a). Bilim, araştırma ve etik, Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 64 (2), 47­53.
• Erdem, A. R. (2007b). Öğretim Üyesinin Bilim İnsanı Yetiştirme Sorumluluğu ve Bu Sorumluluğun Gerektirdiği Mesleki Etik, Akademik Dizayn Dergisi, 1 (2), 77–81.
• Erdoğan, M. (2006). Bilimsel Makale Yazma Etiği: Eleştirel Gözlemler. In K. Karakütük (Ed), Sosyal bilimlerde süreli yayıncılık-1. Ulusal kurultay bildirileri (ss: 95­97), Ankara.
• Ertekin, C., Berker, N., Tolun, A., Ülkü, D., Aksan, D., Erzan, A., Güriz, A., & Öztürk, O. (2002). Bilimsel Araştırmada Etik ve Sorunları, Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Yayınları.
• Gökçebora, H. (2007). Cumhuriyet Türkiyesi’nde; “engelli” bilim ve yayıncılık In O. Yılmaz (Ed), Sağlık bilimlerinde süreli yayıncılık-2007 sempozyum kitabı (ss:188­190), Ankara: Tübitak­Ulakbim.