Türkiye'de Dört Yıllık Üniversite Eğitiminin Sonunda Kim Kazanır? Hukuk Fakültesi Örneği

Yıl 2013, Sayı: 1, 48 - 56, 01.04.2013

Filiz Gölpek

Öz

Birçok ülkede, refah devleti uygulamalarına dayanan bir yükseköğretim sistemi geçerlidir. Bu sistemde hizmetler esas olarak devlet tarafından, parasız olarak veya çok düşük ücretlerle sunulmaktadır. Hizmetler, vergilerle finanse edildiği için ilave kaynakların sağlanamamasına ve faydalananların gerçek bir fayda-maliyet karşılaştırması yapmalarını gerektirmediği için etkinsizliğe yol açmaktadır. 80’li yılların başından itibaren, hem güçlü teorik ve ampirik nedenlerle hem de kamu finansmanı sınırlamalarının etkisiyle, eğitim gibi birçok kamu hizmetinin sunulmasında piyasa mekanizmalarına bir yöneliş söz konusu olmuştur. Bu yönelişle birlikte etkinlik ve ilave kaynakların harekete geçirilmesi konularının sağlam bir zeminde tartışılması için eğitim hizmetlerinden kimin faydalandığı sorusuna cevap aranmaya başlanmıştır. Çalışmanın amacı, Türkiye’de yükseköğretim kademesinde fayda-maliyet analizi yöntemlerinden biri olan içsel getiri oranı tekniği ile özel ve sosyal getiri oranlarını hesaplayarak bu kamu hizmetinden bireyin mi yoksa toplumun mu faydalandığını tespit etmektir. Hesaplamalardan elde edilen bulgular, dört yıllık üniversite eğitiminin sonucunda bireyin toplumdan daha fazla kazandığını göstermiştir

Anahtar Kelimeler

Yükseköğretim finansmanı, Etkinlik, Fayda-maliyet analizi, Getiri oranı

Who Benefits From Four-Year Higher Education in Turkey? A Case Study of Law School

Öz

In many countries, a higher education system which is based on welfare state practices prevails. In this system, the services are substantially provided by the state free of charge or at quite low prices. Since the services are financed by taxes, additional sources cannot be provided; and because of the fact that it doesn’t entail a real cost benefit comparison by the users, it leads to inefficiency. From the early 80s on, there has been a tendency towards the marketing mechanisms in the provision of many public services such as education due to both strong theoretical and empirical reason, and the restrictions in public financing. Together with this tendency, the question of who benefits from education services is tried to be answered in order to discuss the stimulation of activities and additional resources on a reasonable base. The aim of this study is to determine whether it is the individual or the society who benefits from this public service at the higher education level by calculating private and social return rates through internal return rate technique which is one of the cost benefit analysis method. Findings from calculations have shown that the individual gains more than the society after a four-year university education

Anahtar Kelimeler

Finance of higher education, Efficiency, Benefit-cost analysis, Return rate

Kaynakça

• Akalın, G. (1980). Yükseköğretim karma malına maliyet-fayda analizi’nin uygulanması. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Yayınları No: 444.
• Akgüç, Ö. (2002). Mali tablolar analizi. İstanbul: Arayış Basım ve Yayıncılık.
• Aslan, M.H. (2002). Eğitim finansmanının ekonomi politiği ve yükseköğretimde adil ve etkin finansman politikaları. Liberal Düşünce, 28 (7), 225-246.
• Aslan, M.H. (1998). Hizmet ekonomisi. Bursa: Alfa Basım Yayım.
• Bedi, A.S. & Gaston, N. (1999). Using variation in schooling availability to estimate educational returns for Honduras. Economics of Education Review, 18 (1), 107-116.
• Blau, F.D. (1996). Symposium on primary and secondary education. The Journal of Economic Perspectives, 10(4), 3-8.
• Blaug, M. (1987). The rate of return on investment in education in Thailand. England: Edward Elgar.
• Card, D. & Krueger, A.B. (1996). School resources and student outcomes: An overview of the literature and new evidence from North and South Carolina. The Journal of Economic Perspectives, 10(4), 31-50.
• Cohn, E. (1979). The economics of education. Cambridge: Ballinger Publishing.
• Coombs, P. & Hallak, J. (1994). Bir sistem olarak eğitim. (Çev. Yüksel Kavak & Berrin Burgaz). Ankara: Pegem Yayınları.
• Dalton, J. (1990). Graduate earnings after six years: Who are the winners?. Studies in Higher Education, 15(1), 125-132.
• Gölpek, F. (2008). Adalet ve etkinlik amaçları bakımından yükseköğretimde finansman politikası: Türkiye örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hans, W. (2005). Internationalization of higher education in Argentina. USA: The World Bank.
• Hanushek, E.A. (1986). The economics of schooling: Production and efficiency in the public school. The Journal of Economic Literature, 24(3), 1141-1177.
• Hanushek, E.A. (1996). Measuring investment in education. The Journal of Economic Perspectives, 10(4), 9-30.
• Hertz, T. (2003). Upward bias in the estimated returns to education: Evidence from South Africa. American Economic Rewiev, 93(3), 1354-1368.
• Hicks, N.L. (1994). Eğitim ve ekonomik büyüme. (Çev: Yüksel Kavak & Berrin Burgaz). Ankara: Pegem Yayınları.
• Kanellopoulos, C. & Psacharopoulos, G. (1997). The analytics of the pricing of higher education and other services in which the customers are inputs. The Journal of Political Economy, 103(3), 573-585.
• Kesik, A. (2005). Yükseköğrenimde yeni bir finansman modeli önerisi: Bütünsel model. Ankara: Maliye Bakanlığı, Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı Yayın No:2003/362.
• Le Grand, J. & Robinson, R. (1984). The economics of social problems. London: McMillan Press.
• Meuret, D. (2001). A system of equity indicators for educational systems in pursuit of equity in education: Using International Indicators to Compare Equity Policies. USA: Kluwer Academic Publishers.
• Miller, S.I. (1977a). Social class and educational outcomes. Introduction to the Sociology of Education, 44-72. USA: Schenkman Publishing Co.
• Mora, J.G. & Garcia, A. (1999). Private costs of higher education in Spain. European Journal of Education, 34(1), 95-110.
• OECD (2011). Education at a glance. Erişim: 17.03.2012, www. oecd.org/bookshop
• Öğrenci Kolektifleri (2005). Üniversite dosyası. Erişim: 17.03.2011, www.kolektif.org/index.php?
• Özelli, M.T. (1960). The estimates of private internal rates of return on educational investment in the first Turkish Republic, 1923- 1960. International Journal of Middle East Studies, 154-176.
• Psacharopoulos, G. & Patrinos, H.A. (2004). Returns to investment in education: A further update. Education Economics, August, 12(2), 113-118.
• Psacharopoulos, G. & Woodhall, M. (1985). Education for development: An analysis of investment choices. Oxford: Oxford University Press.
• Psacharopoulos, G. (1985). Returns to education: A further update international and implications. The Journal of Human Resource, 20(4), 112-143.
• Psacharopoulos, G. (2008). Funding universities for efficiency and equity: Research findings versus petty politics. Education Economics, 16(3), 245-260.
• Rozada, M.G. & Menendez, A. (2002). Public university in Argentina: Subsidizing the rich? Economics of Education Review, 21(4), 341- 351.
• Saatçi, M. (1985). Eğitim yatırımlarının verimliliği üzerine Türkiye için yapılan araştırmalar. Erciyes Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Temmuz, 29-37.
• Saxton, J. (2000). Private and public returns. Investment in education. Joint Economic Committee (pp. 73-85). United States: Psychological Society.
• Sheehan, J. (1973). The economics of education. Dublin: University College.
• Tatlıoğlu, İ. (1990). Yüksek öğretimde finansman sorunu ve borçlanma yöntemi: Uygun alternatif metotların geliştirilmesi açısından analitik bir yaklaşım. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• TED (2005). Türkiye’de üniversiteye giriş sistemi araştırması ve çözüm önerileri. Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
• Tek, Z. (1987). Türk yükseköğretiminde maliyet-fayda analizi ve harç uygulaması. Ankara: Maliye ve Gümrük Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Yayınları
• Türkmen, F. (2002). Eğitimin ekonomik ve sosyal faydaları ve Türkiye’de eğitim ekonomik büyüme ilişkisinin araştırması. Ankara: DPT. Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü Yayın No:2655.
• Vedder, R. (2004). Private and social returns to higher education: Some new cross-sectional evidence. Journal of Labor Research, 25(4), 677-686.
• Wabu, G. & Schultz, T. (1996). Education returns acroos quantiles of the wage function: Alternative explanations for returns to education by race in South Africa. American Economic Review, 86(3), 584- 609.
• Woodhall, M. (1994). Eğitim ekonomisi: Toplu bir bakış. (Çev: Yüksel Kavak & Berrin Burgaz). Ankara: Pegem Yayınları No.14.
• YÖK (2005). Türkiye’nin yükseköğretim stratejisi- taslak rapor. Erişim: www.yok.gov.tr/egitim/raporlar/mart2005/b3.html