Vakıf Üniversitelerinde Çalışan Okutmanların Örgütsel Bağlılık Düzeylerinin Belirlenmesi

Yıl 2013, Sayı: 1, 57 - 64, 01.04.2013

Şebnem Güzelbayram

Öz

Bu çalışma, vakıf üniversitelerinde görev yapan okutmanların örgütsel bağlılık düzeylerini ve bu düzeyin yaş, cinsiyet, mesleki kıdem, ek iş yapma durumu ve lisansüstü eğitim alma gibi değişkenlere göre ne derece farklılaştığını ortaya çıkarmak amacıyla yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara, İstanbul ve İzmir illerinde bulunan vakıf üniversitelerinde görev yapan tüm okutmanlardan, yöneticilerinin onayından sonra anketi doldurmayı gönüllü olarak kabul eden 118 okutman oluşturmaktadır. Verilerin toplanması amacıyla öncelikle literatür taraması yapılmış ve benzer çalışmalar incelenmiştir. Bu taramadan sonra araştırmada Balay’ın geliştirmiş olduğu ‘Örgütsel Bağlılık Ölçeği’ araştırmaya uyarlanarak kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda okutmanların okulda bulunmaktan hoşnut oldukları ve okulun koyduğu kurallara gerekli olduklarına inandıkları için uydukları görülmüştür. Benzer şekilde, okul yöneticilerinin okutmanların bağlılıklarını arttırmak için yaptıkları çeşitli uygulama ve çabalardan memnundurlar. Fakat okutmanlar başka bir yerde çalışma olanağı buldukları takdirde birikimlerini dikkate almaksızın bu olanağı değerlendirebilir. Okutmanlar, işlerini mecburiyetlerinin dışında ek çaba ve özveriyle yaptıklarını ve okullarının eğitim öğretim etkinlikleri açısından uygun bir ortam sağlamasına rağmen kendilerine sunulan mesleki gelişim imkânlarının yeterli olmadığı fikrindedirler. Bu sebeplerle, okutmanlar okulda gösterdikleri performansın her zaman en iyi düzeyde ve okullarının olabilecek en iyi yapıda olmadığını düşünmekte ve okullarına karşı yapılan eleştiriler, değer ve öncelikler gibi konularda kendilerini okuldan ayrı hissedebilmektedirler. Tüm bu yargılar birleştiğinde okutmanların okulun geleceği ve başarısı için kaygı duydukları ve kendilerinden beklenenin ötesinde çaba gösterdiklerini düşündükleri söylenebilir. Okutmanların örgütsel bağlılık düzeyleri yaş, mesleki kıdem, ek iş yapma ve lisansüstü eğitim alma durumlarına göre anlamlı derecede farklılaşmamaktadır. Fakat erkek okutmanların örgütsel bağlılık düzeyleri, kadın okutmanların örgütsel bağlılık düzeyinden anlamlı derecede fazla çıkmıştır

Anahtar Kelimeler

Yükseköğretim, Vakıf üniversiteleri, Okutman, Örgütsel bağlılık

Identification of Organizational Commitment Level of Instructors Working at Foundation Universities

Öz

This research was carried on to reveal the organizational commitment levels and how these levels change with the factors such as age, sex, length of service, salary, having postgraduate education and additional work of the instructors working at foundation universities. Study group of the resarch consists of 118 instructors who volunteered to fill in the questionnaire after obtaining permission from the administratives of the foundation universities in Ankara, İstanbul and İzmir. To obtain the data, Literature search was initially conducted and similar studies were examined. ‘Organizational Commitment Questionnaire’ developed by Balay was used adaptating to this study. At the end of the study it was seen that the instructors were pleased to be present at their schools and they obeyed the rules stipulated by the administration because they believed in the necessity of them. Similarly, they were happy with the implementations and activities the management applies to make them more committed. However, if the instructors find a chance to work in a different organization, they will use the opportuniy without considering their experience. Instructors think that, beside their obligations they work with extra effort and devotion but although they are provided with the suitable educational environment, they still think that they are offered insufficent career development possibilities. Therefore, they believe that they always have the optimum performance at school and the structure of their school is not in the best possible way and they may feel indifferent to matters such as value, priorities and criticism against their institution. When all these judgments are taken into consideration, it can be said that instructors are concerned about the future and success of their institution and they think they endeavour more than they are expected. The organizational commitment levels of instructors do not differ meaningfully with age, length of service, salary, postgraduate education and additional work. However, organizational commitment levels of male instructors are meaningfully higher than those of females

Anahtar Kelimeler

Higher education, Foundation universities, Instructor, Organizational commitment

Kaynakça

• Aktolga, M. (2006). İstanbul’daki devlet ve vakıf üniversitelerinde etkinlik (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Angle, H.L. & Perry, J.L. (1981). An empirical assessment of organizational commitment and organizational effectiveness. Administrative Science Quarterly, 26, 1-14.
• Balay, R. (2000). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel.
• Bayram, L. (2005).Yönetimde yeni bir paradigma: Örgütsel bağlılık. Sayıştay Dergisi, 59, 125-139.
• Brown, M.E. (1969). Identification and some conditions of organizational involvement. Administrative Science Quarterly, 14, 346-355.
• Demirel, Y. (2008). Örgütsel güvenin örgütsel bağlılık üzerine etkisi: Tekstil sektörü çalışanlarına yönelik bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(2), 179-194.
• Dubin, R., Champoux, J.E., & Porter, L.W. (1975). Central life interests and organizational commitment of blue-collar and clerical workers. Administrative Science Quarterly, 20(3), 411- 421.
• Durna, U. & Eren, V. (2005). Üç bağlılık unsuru ekseninde örgütsel bağlılık. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(2), 210-219.
• Kaptan, S. (1998). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri. Ankara: Bilim Yayınları.
• Karasar, N. (1991). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kaya, Y.M. (2008). Yükseköğretim kurumlarında çalışan akademisyenlerin çalışma biçimlerinin örgütsel bağlılıklarına ve işten ayrılma niyetlerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• O’Reilly, C., & Chatman, J. (1986). Organizational commitment and psychological attachment: The effects of compliance, identification, and internalization on prosocial behavior. Journal of Applied Psychology, 71, 603-609.
• Özcan, E.B. (2008). Örgütsel bağlılık ve iş değerleri arasındaki ilişki: Adana ilinde bir inceleme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Özdemir, D. (2001). Üniversite akademik personelinin görev ünvanları açısından iş tükenmişlik düzeylerinin araştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Özkaya, M.O., Deveci, İ. E. & Kara, E. (2006). Yöneticilerin örgütsel bağlılıkları ve demografik özellikleri arasındaki ilişkileri incelemeye yönelik bir alan çalışması. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 13(2), 77-96.
• Pelit, E., Boylu, Y., & Güçer, E. (2007). Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi’nde çalışan akademisyenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri üzerine bir araştırma. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 86-114.
• Saklan, A. (2010). Örgütlerde iş tatmini ve örgütsel bağlılık ilişkisi: Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde bir uygulama (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Sheldon, M.E. (1971). Investments and involvement as mechanisms producing commitment to the organization. Administrative Science Quarterly, 16, 143-50.
• Tayfun, A., Palavar, K., & Yazıcıoğlu, İ. (2008). Otel işletmelerinde çalışan işgörenlerin örgütsel bağlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 9 (4), 179-200.
• Thornhill, A., Lewis, P., & Saunders, N.K. (1996). The role of employee communication in achieving commitment and quality in higher education. Quality Assurance in Education, 4(1), 12-20.
• Topaloğlu, M., Koç, H., & Yavuz, E. (2008). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bazı temel faktörler açısından analizi. Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 9(4). Erişim: Kasım 2011, http:// www.kamu-is.org.tr/pdf/949.pdf
• Topaloğlu, M., & Sökmen, A. (2003). İşe alıştırma (oryantasyon) eğitiminin etkinliği ve işgören performansı ilişkisi (Ankara’da bir uygulama). Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakülte Dergisi, 2, 126-151
• Yalçın, A., & İplik, F. N. (2005). Beş yıldızlı otellerde çalışanların demografik özellikleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma: Adana İli Örneği. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 395-413.
• Yamaç, E. (2005). Vakıf üniversitelerinin hazırlık okullarında görev yapan İngilizce öğretmenlerinin seçim kriterlerinin belirlenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Yüksel, Ö. (2000). İnsan kaynakları yönetimi. Ankara: Gazi Üniversitesi Yayını.