Serbest Piyasa, Bütçe ve Rekabet: Üniversitelerde Piyasa Yönelimli Yeniden Yapılanma İhtiyacı

Yıl 2013, Sayı: 3, 184 - 192, 01.12.2013

Mustafa Acar Hüsnü Bilir

Öz

Küreselleşme süreci duvarları yıkmakta ve dünyayı düzleştirmektedir. Gelişen ulaşım ve iletişim olanakları insanların, paranın, sermayenin, malların ve hizmetlerin dünya üzerinde daha kolay ve daha hızlı dolaşmasını mümkün kılmaktadır. Bu gelişmelere paralel olarak, küreselleşen dünyada uluslararası rekabet gücü giderek daha önemli hale gelmektedir. İster özel, isterse kamusal statüde olsunlar, üniversiteler ülkelerin gelişmesi, kalkınması, değişim ve dönüşümünde kritik rol oynayan, hayati önemi haiz kurumlardır. Ülkelerin rekabet gücüne üniversiteler iki yönden ciddi katkı yapmaktadırlar: Nitelikli insan gücünün yetiştirilmesi, teknoloji üretimi ve inovasyon. Bu çalışmada üniversitelerin bir ülkenin refahına ve rekabet gücüne kendilerinden beklenen katkıyı yapabilmeleri için birbiriyle bağlantılı üç konunun anahtar önem taşıdığı vurgulanmaktadır: Üniversitelerin piyasa mantığıyla uyumlu çalışması, bütçe bakımından kamusal kaynaklara bağımlılığın azaltılması ve üniversiteler arası rekabetin teşvik edilmesi. Üniversite ürettiği ürünün piyasada alıcısının bulunduğundan emin olmalıdır. Yetiştirdiği öğrencisi iş bulamayan, iş dünyasının ihtiyaç duyduğu teknoloji üretimine katkısı olmayan bir üniversite esas itibariyle kaynak israfı demektir. Üniversitenin her iki alanda verimli olabilmesi için bir yandan üniversiteler arası rekabet teşvik edilmeli, daha kaliteli bir eğitim-öğretim hizmeti üretmeli, bir yandan da daha iyi projeler üretme konusunda üniversiteler birbiriyle yarışmalıdır. Bu ise geniş boyutlu bütçeler gerektirmektedir. Dolayısıyla üniversitelerin kamu kaynaklarına bağımlılığını azaltacak, üniversite-sanayi işbirliğini teşvik edecek, yükseköğretim hizmetinden yararlananların kendileri için yapılan masrafların finansmanına katkısını artıracak, bütçeden üniversitelere performansa göre ödenek aktarılmasını mümkün kılacak tedbirler alınmalıdır

Anahtar Kelimeler

Rekabet, Bütçe, Serbest piyasa, Küreselleşme, Üniversite-sanayi işbirliği

Free Market, Budget and Competition: The Need for a Market-Oriented Restructuring in the Universities

Öz

Globalization process has been tearing down the walls, hence flattening the world. Improved transportation and communication possibilities have enabled easier and faster cross-border flow of people, money, capital, goods and services. Parallel to this, international competitiveness has become ever more important in a globalizing world. Universities, be it public or private, are critical institutions in the development, change and transformation of the nations. They can contribute to a nation’s competitiveness primarily in two ways: raising skilled labor, developing new technologies and promoting innovation. This study stresses three interrelated issues in order for the universities to make their expected contribution to a nation’s competitiveness: market-oriented operation of the universities, minimization of their dependency on public funding, and promotion of competition among universities. A university where its graduates cannot find job and there is no contribution to technology and innovation is nothing more than waste of resources. Therefore, in order to increase performance of the universities, such measures should be taken as to reduce their dependency on public funding, promote universityindustry collaboration, increase contribution of the beneficiaries to finance the expenditures of the higher education services, and allocate public funds to universities based on their academic and innovative performance

Anahtar Kelimeler

Competition, Budget, Free market, Globalization, University-industry cooperation

Kaynakça

• Acar, M. (2009). Düzleştirici ve özgürleştirici bir süreç olarak küreselleşme. Ankara: Orion Kitabevi.
• Acar, M. (2012). Üniversitelerde yeniden yapılanmanın aciliyeti ve üniversitelerin sorunları. Eğitime Bakış, 8(23), 21-27.
• Türkmen, F. (2009). Yükseköğretim sistemi için bir finansman modeli önerisi (Yayın No: 2787). Ankara: DPT Yayınları.
• Yatmaz, A. (2012). Türkiye için kupon sistemi önerisi ve tartışılması, Seminer Sunumu, 05.12.2012, İstanbul.
• Yatmaz, A.(2012). Türkiye için kupon sistemi önerisi ve tartışılması, Seminer Bilgi Notu.
• Yeldan, E. (2004). Küreselleşme sürecinde Türkiye ekonomisi- Bölüşüm, birikim ve büyüme. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Zapletalova, Š. (2009). The influence of globalization on the competitive marketing strategy, 4th Aspects and Visions of Applied Economics and Informatics. March 26-27 2009, Debrecen, 368-372.
• Taşçıoğlu, D. Vural). İstanbul: Plan B Yayıncılık.
• Sunwoong, K. & Ju-Ho, L. (2006). Changing facets of korean higher education: Market competition and the role of the state, Higher Education, 52(3), 557-587.
• Türkmen, F. (2009). Yükseköğretim sistemi için bir finansman modeli önerisi (Yayın No: 2787). Ankara: DPT Yayınları.
• Yatmaz, A. (2012). Türkiye için kupon sistemi önerisi ve tartışılması, Seminer Sunumu, 05.12.2012, İstanbul.
• Yatmaz, A.(2012). Türkiye için kupon sistemi önerisi ve tartışılması, Seminer Bilgi Notu.
• Yeldan, E. (2004). Küreselleşme sürecinde Türkiye ekonomisiBölüşüm, birikim ve büyüme. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Zapletalova, Š. (2009). The influence of globalization on the competitive marketing strategy, 4th Aspects and Visions of Applied Economics and Informatics. March 26-27 2009, Debrecen, 368-372.