Türkiye'de Yükseköğretimin Gündemi için Politika Önerisi

Yıl 2014, Sayı: 1, 1 - 17, 01.04.2014

Armağan Erdoğan

Öz

Yükseköğretim alanı gerek Türkiye’de gerek dünyada teknoloji, ekonomi, iletişim, nüfus ve toplumsal yapıdaki değişikliklere paralel olarak önemli ve hızlı bir değişim geçiriyor. Bu değişim birtakım kavramları ve değerleri hiç olmadığı kadar ön plana getiriyor. Son yıllarda yükseköğretim ile şeffaflık, çeşitlilik, kalite, işbirliği ve rekabet kavramları bir arada kullanılıyor. Yükseköğretim sistemleri de bu değişikliklerle uyumlu bir şekilde yeniden inşa ediliyor. Bilgi toplumu çerçevesi içinde değerlendirilmeye başlanan yükseköğretim alanı, işgücü piyasası ve istihdam politikaları ve inovasyon boyutlarıyla da ekonominin temel dinamikleriyle doğrudan ilişkilendiriliyor. Bu durum ülkelerin daha çok ikili ve bölgesel işbirlikleri oluşturma ihtiyacı doğrultusunda uluslararasılaşmayı gerekli kılıyor. Bu makalenin amacı Türkiye’de dinamik bir süreç içinde devam eden yükseköğretimdeki gelişmelerin temel göstergelerinden yola çıkarak bir durum tespiti yapmak, bu göstergeler ve uluslararası eğilimlerden hareketle Türkiye’de yükseköğretim alanında olası fırsatları ve sorun alanlarını işaret etmek, öngörü ve politika önerisinde bulunmaktır. Türkiye’nin özellikle ekonomik göstergeleri bakımından dünyada yükselen bir güç olduğu birçok uluslararası platformda kabul görmektedir. Ne var ki, yükseköğretimin ekonomik sektörlerin gerekleri doğrultusunda tasarımının sistematik bir yaklaşımla ele alındığını söylemek güçtür. Türkiye’nin 2023 hedeflerine ulaşmasında yükseköğretimin lokomotif bir güç olarak değerlendirilmesi, orta ve uzun vadeli planlarda ve politikalarda uluslararası eğilimleri de dikkate alarak yükseköğretimin yasal ve yapısal olarak yeniden yapılandırılması, kapasite geliştirmede kalite güvencesi oluşturulması, insan kaynaklarının nitelik ve nicelik olarak artırılması, iyi tanımlanmış yeterlilikler çerçevesi oluşturulması ve kurumlar arasında eşgüdüm sağlanması, uluslararasılaşma stratejisinin bu paradigmalar kapsamında değerlendirilmesi gereği ortaya çıkmaktadır

Anahtar Kelimeler

YÖK, Yükseköğretim, Yükseköğretimde Temel Göstergeler, Avrupa Yükseköğretim Alanı, 2023 Vizyonu ve Yükseköğretim

Policy Proposal for Higher Education Agenda in Turkey

Öz

Higher Education Area is going through fast changes as a result of the changes in technology, economy, communication and demographic and social structures both in Turkey and in the world. These changes underline the importance of certain terms and values more than ever before. The terms transparency, diversity, quality, cooperation and competition started to be used together with higher education in recent years. Higher education systems are being reorganised in accordance with these changes. Higher education which is started to be evaluated within the frame of information society, is also interlinked with the basic dynamics of economy though labour force, employment policies and innovation. This situation necessitates internationalization for countries in line with their need for establishing bilateral and regional partnerships. This article aims to analyse current indicators in the dynamically evolving Turkish Higher Education Area and to suggest predictions and new policies based on these indicators and international trends for the mid and long-term targets. It is accepted by many international platforms that Turkey is a rising economy. However, it is difficult to state that higher education is addressed systematically through economic perspective. Estimating higher education as the leading sector, reorganising legal and structural reforms considering international trends in the mid-long term plans, quality assured capacity building, qualitative and quantitative increase of human resources, transparently defined qualifications framework, data-based policies, coordination between the related institutions and defining internationalisation strategy around these paradigms will significantly contribute Turkey’s higher education outcomes to achieve the 2023 targets.

Anahtar Kelimeler

The Council of Higher Education of Turkey, Higher Education, Higher Education Key Indicators, the European Higher

Kaynakça

• Altbach, P. G., Reizberg, L., & Rumbley, L. E. (2009). Trends in global higher education: Tracking an academic revolution. A report prepared for the UNESCO 2009 World Conference on Higher Education. Paris: United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization (UNESCO). Retrieved from http:// unesdoc.unesco.org/images/0018/001832/183219e.pdf.
• Bloom, D. E. (2005). Raising the Pressure: Globalization and The Need for Higher Education Reform Creating Knowledge, Strengthening Nations: The Changing Role of Higher Education, (eds.) Jones G.A., McCarney P.L., Skolnik M.L., University of Toronto Press, 21-42.
• EHEA (European Higher Education Area). (2009). Bologna Bakanlar Konferansı Deklarasyonu. Retrieved from http:// www.ehea.info/Uploads/Declarations/Leuven_Louvain-la- Neuve_Communiqu%C3%A9_April_2009.pdf.
• European Higher Education Area. (2012). Bologna Process Imple- mentation Report. Retrieved from http://www.ehea.info/Up- loads/%281%29/Bologna%20Process%20Implementation%20 Report.pdf.
• British Council. (2012). The Shape of Things to Come: Higher Education Global Trends and Emerging Opportunities to 2020, London: Going Global.
• Enders, J. (2004). Higher Education, Internationalization and the Nation State: Recent Developments and Challenges to Governance. Theory Higher Education, 47, 361-382.
• Erdoğan, A. (2013a). Türk Yükseköğretiminin Yeniden Yapılanma Çalışmaları: Küresel Eğilimler ve Uluslararasılaşma Çerçeve- sinde Değerlendirmeler, Ankara: Stratejik Düşünce Enstitüsü Yayınları.
• Erdoğan, A., Toprak, M., Açıkgöz Ö. (2013b). Field Qualifications: A Framework Suggestion, (Alan Yeterlilikleri: Bir Çerçeve Önerisi). The New Educational Review, 31(1), 153-164.
• Erdoğan, A., Toprak, M. (2012a). Governance of Higher Education in Turkey, Leadership and Governance in Higher Education for Decision-makers and Administrators, C.3, Berlin: Raabe.
• Erdoğan, A., Toprak, M. (2012b). Yaşamboyu Öğrenme: Kavram, Politika, Araçlar ve Uygulama. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(2), 69-91.
• Erdoğan, A. (2010). ed. 66 Soruda Bologna Süreci: Türk Yükseköğretiminin Yeniden Yapılanması, Ankara: Yükseköğretim Kurulu Yayınları.
• Eurydice. (2010). Gender Differences in Educational Outcomes, Brussels: European Commission, Education, Audiovisual and Culture Executive Agency (EACEA).
• Eurydice. (2009). Key Data on Education in Europe 2009, Brussels: European Commission, Education, Audiovisual and Culture Executive Agency (EACEA).
• Eurydice. (2008). Higher Education Governance in Europe: Policies, Stuctures, Funding and Academic Staff, Brussels: European Commission, Education, Audiovisual and Culture Executive Agency (EACEA).
• Henard, F., Diamond L., Roseveare D. (2012). Approaches to Internationalisation and Their Implications for Strategic Management and Institutional Practice: A Guide for Higher Education Institutions, Paris: Organization for Economic Co-operation and Development (OECD).
• Kalkınma Bakanlığı. (2013). Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018). Ankara: Kalkınma Bakanlığı. Retrieved from http://www. kalkinma.gov.tr/Lists/Kalknma%20Planlar/Attachments/12/ Onuncu_Kalk%C4%B1nma_Plan%C4%B1.pdf.
• Oğuz, G. (2013). Academic Mobility between European Union Countries and Turkey, Yükseköğretim Dergisi, 3(3), 151-164.
• Onursal, Ö. B. (2012). Constructing the European Education Space, Uluslararası İlişkiler, 9(35), 81-99.
• Organization for Economic Co-operation and Development (OECD). (2009). Higher Education to 2030: Globalization, V. 2, Paris: Centre for Educational Research and Innovation.
• ÖSYM, (Farklı yıllar) Yükseköğretim İstatistikleri. Ankara. Retrieved from http://www.osym.gov.tr/belge/1-19213/2012-2013- ogretim-yili-yuksekogretim-istatistikleri.html.
• Polak, E. E. (2005). Creating Knowledge, Strengthening Nations: The Changing Role of Higher Education, (eds.) Jones G.A., McCarney P.L., Skolnik M.L., Toronto: University of Toronto Press.
• Scott, P. (2005). The Opportunities and Threats of Globalization, Creating Knowledge, Strengthening Nations: The Changing Role of Higher Education eds. Jones G.A., McCarney P.L., Skolnik M.L., Toronto: University of Toronto Press, 42-56.
• Sursock, A., Smidt, H. (2010). Trends 2010: A Decade of Change in European Higher Education, Brussels: European Universities Association (EUA).
• Tuzcu, G. (2006). Eğitimde Vizyon 2023 ve AB ye Giriş Süreci, Ankara: Türk Eğitim Derneği, Nobel Basımevi. Retrieved from http:// portal.ted.org.tr/genel/yayinlar/EgitimdeVizyon2023veAvrupaBirligineGirisSureci.PDF.
• YÖK (Yükseköğretim Kurulu). (2007). Türkiye’nin Yükseköğretim Stratejisi Belgesi, Ankara: Yükseköğretim Kurulu Yayınları.
• TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu). (2005). Vizyon 2023-Eğitim ve İnsan Kaynakları Sonuç Raporu ve Strateji Belgesi, Vizyon 2023, Teknoloji Öngörü Projesi. Ankara.