Akademide Etik İlkeler ve İhlaller: Nitel Bir Araştırma

Yıl 2016, Sayı: 2, 242 - 251, 01.08.2016

Dilek Başerer Zeynep Başerer Aysel Tüfekçi Akcan

Öz

Araştırma akademisyenlerin akademide etik sorumluluklar, ilkeler ve ihlallere ilişkin görüşlerini anlamak amacı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma 14 akademisyen ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri, beş sorudan oluşan yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın geçerlilik çalışması için kapsam geçerliliğine, iç geçerlik ve dış geçerliliğe bakılmıştır. Araştırmanın güvenilirliğini sağlamak için iç ve dış güvenilirlik kontrolü yapılmıştır. Verilerin analizinde ise nitel bir analiz yöntemi olan ‘içerik analizi’ kullanılmıştır. Bulgular araştırma sorularını içeren üç temel başlık altında sunulmuştur: a Bilimsel araştırmalarda ve yayınlardaki etik ilke ve ihlaller, b sosyal ilişkilerde etik ilke ve ihlaller ve c toplumsal sorumluluk açısından etik ilke ve ihlaller. Çalışma sonucunda akademisyenlerin etik ilkelere ilişkin farkındalıklarının olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca, çevrelerinden yola çıkarak verdikleri örneklere bakıldığında akademide bilimsel çalışma ve yayın yapma sürecinde ve sosyal ilişkilerde etik ilkelerin ihlal edildiği ortaya çıkmıştır

Anahtar Kelimeler

Etik, Akademik etik, Etik ilkeler, Etik ihlaller

Ethical Principles and Violations in Academy: A Qualitative Study

Öz

The research was conducted in order to understand views of academics on ethical responsibilities, principles and violations in academia. The research was carried out with 14 academics. Data were collected by using a structured interview form composed of five questions. Content validity, internal validity and external validity were checked for the validity of the research while external and internal reliability was checked to ensure the research reliability. Data were analyzed by using a qualitative method ‘content analysis’. The findings were presented under three sections: a ethical principles and violations in scientific research and publications, b ethical principles and violations in social relationships, and c ethical principles and violations in respect to social responsibility. As a result of the study, it was found that academics were aware of the ethical principles. In addition, given the example that they provided from their surroundings, it was discovered that ethical principles were being violated in scientific research and publication process as well as in social relationships in academia

Anahtar Kelimeler

Ethics, Academic ethics, Ethical principles, Ethical violations

Kaynakça

• Arda, B. (2010). Bilimsel yayınlarda etik. Akan H. (Ed.), In Bilimsel yayınlar kitabı. (pp. 23-46), Ankara: Bilimsel Tıp Yayınevi.
• Arıkan, H. & Demir, G.Y. (2009). Akademisyenlik ve etik: Uygula- malar üzerine toplumsal bir değerlendirme. VI. Ulusal Sosyoloji Kongresi, Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi.
• Aydın, İ. (2002). Yönetsel, mesleki ve örgütsel etik. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Bülbül, T. (2004). Bilimsel yayınlarda etik. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 72-92.
• Büken, N. Ö. (2006). Türkiye örneğinde akademik dünya ve akademik etik. Hacettepe Tıp Dergisi, 37(3), 164-170. Retriewed from http://www.tip.hacettepe.edu.tr/actamedica/2006/sayi_3/ baslik7.pdf
• Brennecke, P. (2006). Handbook for students ethics and original research. MIT: Pennsylvania.
• Cevizci, A. (2011). Felsefeye giriş. (2. Basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Çobanoğlu, N., Haberal, B. & Çağlar, S. (2005). Tıbbi araştırma ve yayın konusunda etik duyarlılık araştırması. Yılmaz O. (Ed.) In Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık-2005. (pp.101-130). Ankara: ULAKBİM. Retriewed from http://uvt.ulakbim.gov.tr/ tip/sempozyum3/011_nesrin.pdf
• Erdem, A. R. (2012). Bilim insanı yetiştirmede etik eğitimi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(1),25-32.
• Ertekin, C., Berker, N., Tolun, A., Ülkü, D., Aksan, D., Ercan, A., Güriz, A. & Öztürk, O. (2002). Bilimsel araştırmada etik ve sorunları, Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Yayınları.
• Gerçek, H., Güven, M. H., Özdamar, Ş. O., Yelken, T. & Korkmaz, T. (2011). Yükseköğretim kurumlarında etik ilkeler, sorumluluklar ve davranış kuralları. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(2), 80-88.
• Glesne, C. (2014). Ön hazırlıklar: Sizin için iyi olanı yapmak. (Çev. Yalçınoğlu P.). Ersoy A. & Yalçınoğlu P. (Eds.). In Nitel araştırmaya giriş. (4. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Günbayı, İ., Kasalak, G. & Özçetin, S. (2013).Bilimsel araştırmalarda etik dışı davranışlar: Bir durum çalışması. Yükseköğretim Dergisi, 3(2), 97-108.
• Israel, M. & Iain, H. (2006). Research ethics for social scientists. London: Sage.
• İnci, O. (2008). Bilimsel yayında yazarlık ve yazarlıkta etik sorunlar. Türk Üroloji Dergisi, 34(1), 108-112.
• İnci, O. (2009). Bilimsel yayın etiği ilkeleri, yanıltmalar yanıltmaları önlemeye yönelik öneriler. 7. Ulusal Sempozyum Bildirileri, Ankara: TÜBİTAK Feza Gürsey Salonu.