Türkiye Yükseköğretim Sistemi İçinde Sosyoloji Disiplininin Tarihsel Temeldeki İstatistiksel Görünümü

Yıl 2016, Sayı: 3, 333 - 350, 01.12.2016

Serdar Ünal Berivan Binay

Öz

Akademik disiplinlerin genel olarak ülke çapında yükseköğretim düzeyindeki gelişme ve değişimlerden ne ölçüde etkilendiği ve bunun ilgili disiplinde nicel anlamda ne yönde bir değişikliğe ya da farklılaşmaya yol açtığı ya da açma potansiyeli taşıdığı meselesi önemlidir. Bu makalede de, Türkiye’de yükseköğretim alanında meydana gelen gelişmeler temelinde sosyal bilimler kategorisi içinde önemli bir yere sahip olduğunu düşündüğümüz sosyoloji disiplininde görülen nicel temeldeki değişimler ve alanın mevcut görünümü tarihsel verilerle kıyaslanmak suretiyle ele alınmaya çalışılmıştır. Bu yönüyle çalışmada, Türkiye’de sosyoloji disiplininin ve eğitiminin tarihsel olarak nicel temeldeki gelişme sürecine değinilerek, yükseköğretim düzeyindeki sosyoloji alanındaki mevcut lisans, lisansüstü programlar, bu programlara yönelik öğrenci talebi/eğilimi ve akademik personele ilişkin nicel verilerin tarihsel değişimi çeşitli sayısal göstergeler ışığında incelenmiştir. Yine, sosyoloji alanındaki öğrenci ve akademik personel dağılımı ve değişimi üniversitelerin bulundukları coğrafi bölgeler, kuruluş dönemleri ve türüne göre sınıflandırılarak sosyoloji disiplininin mevcut görünümünün bir fotoğrafı çıkarılmıştır. Böylelikle, Türkiye yükseköğretim sistemi içinde sosyoloji disiplininin bulunduğu konuma, genel trendine ve gelecek projeksiyonuna dair muhtemel çıkarsamalarda bulunulmuştur. Bu yönüyle, makalede sunulan veriler betimleyici bir özelliğe sahiptir. Çalışmada Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi ÖSYM , Yükseköğretim Kurulu YÖK ve üniversitelerin kendi veri arşivlerindeki nicel temeldeki dokümanlardan yararlanılmış ve sosyoloji disiplinine ilişkin veriler belirli kategorileştirmeler yoluyla analiz edilip sunulmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Türkiye’de sosyoloji, Yükseköğretim, Sosyoloji lisans ve lisansüstü eğitimi, Sosyoloji öğrencileri ve akademik personel, Niceliksel değişim

Statistical Profile of the Sociology Discipline in Turkish Higher Education System from a Historical Perspective

Öz

The extent to which academic disciplines are affected by the nationwide development and changes occurring at the level of higher education and what kind of quantitative changes this can potentially lead to in the relevant disciplines are significant. In this paper, the quantitative changes seen in the sociology discipline which we consider to have an important place in the social sciences category are provided on the basis of the developments made in the higher education sector in Turkey. The current profile of the discipline is discussed in comparison with historical data, as well. To this end, the study focuses on the historical development process of the sociology discipline and education in Turkey from a quantitative perspective. For this purpose, the historical changes of quantitative data on the available undergraduate and graduate programs in the field of sociology, on student demand for these programs and on academic staff are examined through various quantitative indicators. In addition, the distribution and change of the students and academic staff in the field of sociology are classified according to the geographic locations, the foundation years and the types of the universities. In this way, the current profile of the discipline of sociology is described and some inferences are made on its general trends, status and future projections in Turkish higher education system. In this respect, the findings presented in this article have a descriptive nature. In this study, quantitative data from the documents in the archives of the Student Selection and Placement Center ÖSYM of Turkey, Council of Turkish Higher Education YÖK and universities are utilized and the data pertaining to the discipline of sociology are analyzed and presented through some specific categorizations

Anahtar Kelimeler

Sociology in Turkey, Higher education, Undergraduate and graduate education in sociology, Sociology students and academic staff, Quantitative change

Kaynakça

• Abbott, A. (2000). Reflections on the future of sociology, Contem- porary Sociology, 29(2), 296-300. Retrieved from http://www. jstor.org/stable/2654383
• Akşit, B. (1989). Türkiye’de sosyolojinin yerlileşmesi ve uluslarara- sılaşması. Türkiye’deki İlk Sosyoloji Bölümünün Kuruluşunun 75. Yıl Dönümü, İstanbul Üniversitesi, 9-16 Ekim, İstanbul.
• Akşit, B. (2008). “Bahattin Akşit ile bilimsel araştırmalar ve Türkiye’nin sosyolojik dönüşümü üzerine”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi. 6(11), 269-302.
• American Sociological Association (ASA). (2012). Research on Sociology: Sociology Degrees Awarded by Degree Level 1966- 2010. Retrieved from http://www.asanet.org/research/stats/ degrees/degrees_level.cfm
• Brennan, J. (2008). Higher education and social change. Higher Education, 56(3), 381-393.
• Brennan, J. & Teichler, U. (2008). The future of higher education and of higher education research. Higher Education, 56(3), 259-264.
• Bulut, Y. (2011). Türkiye’de sosyoloji eğitimi. Sosyoloji Dergisi, 23(3), 1-18.
• Bulut, Y. (2014). Türkiye’de sosyolojinin 100 yılı. Sosyoloji Dergisi, 28(3), 1-21.
• Coşkun, İ. (1991). Sosyoloji bölümünün tarihine dair. in Coşkun İ. (Ed.). 75. Yılında Türkiye’de Sosyoloji, Ankara: Bağlam Yayınları.
• Çelebi, N. (2008). Türkiye’de sosyoloji dernekleri: Süreksizliklerin ardındaki süreklilik. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 6(11), 677-690.
• Çetinsaya, G. (2014). Büyüme, kalite, uluslararasılaşma: Türkiye yükseköğretimi için bir yol haritası. Yükseköğretim Kurulu yayın no: 2014/2. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi. Retrieved from https://yolharitasi.yok.gov.tr/docs/YolHaritasi. pdf
• Dunlap, R. E., & Catton, W. R. Jr. (1994). Struggling with human exemptionalism: The rise, decline and revitalization of environmental sociology. The American Sociologist, 25(1), 5-30.
• Ginsberg, B. (2011). The fall of the faculty: The rise of the all- administrative university and why it matters. New York, Oxford University Press.
• Günay, D., & Günay, A. (2011). 1933’den Günümüze Türk yükseköğretiminde niceliksel gelişmeler, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(1), 1-22.