Batı Medeniyetinde Üniversite Kurumunda Yaşanan Dönüşümü Anlamak: Metodolojik Bir Okuma Denemesi

Yıl 2017, Sayı: 2, 211 - 220, 01.08.2017

Mehmet Yavuz

Öz

Çalışma, üniversite kurumunda yaşanan dönüşümü tarihsel bir perspektif içerisinde anlamayı amaçlamaktadır. Üniversite kurumunun ortaya çıktığı orta çağdan günümüze kadar uzanan dönem, çalışmanın zamansal düzlemi, Batı medeniyeti ise, mekânsal düzlemini oluşturmaktadır. Yaklaşık 1000 yıllık bu zaman diliminde iki farklı üniversite modeli tespit etmek mümkündür; orta çağ üniversitesi ve modern üniversite. Modern üniversite modeli kendi içerisinde dört ayrı alt modele ayrılmaktadır; Alman, Fransız, İngiliz ve Amerikan. Her iki ayrımı da üniversite kurumunun içine doğduğu dönemin ve ülkenin siyasi ve ekonomik koşulları açıklamaktadır. Bu ayrımların işaret ettiği farklılıklar ise, üniversitenin misyonu ile özerklik kavramının içeriğinde somutlaşmıştır. Güncel literatürde bilgi toplumu bağlamında yapılan tartışmalar çerçevesinde girişimci üniversite modeli olarak adlandırılan yeni bir üniversite modelinden söz edilmektedir. Çalışmanın sonunda bu tartışmalara da yer verilmiştir

Anahtar Kelimeler

Üniversite, Özerklik, Ortaçağ üniversitesi, Modern üniversite

Understanding the Transformation of University in Western Context: A Methodological Essay

Öz

This study aims to understand the institutional transformation of university with historical perspective.The university has been presumed as an institution of Western civilization within a perspective that extends from medieval times to present. It is possible to identify two different university model in this time period; medieval university and modern university. Also the modern university model is divided into four sub-models within itself; German, French, English and American. Both distinctions about university are explained by the political and economic conditions of the period and the country that the university belongs. The differences pointed out by these distinctions are embodied in the context of the university’s missions and autonomy concept. A new university model called entrepreneurial university model is discussed within the context of information society in current literature. These discussions are also included at the end of the study

Anahtar Kelimeler

University, Autonomy, Medieval University, Modern University

Kaynakça

• Ağaoğulları M. A., & Köker, L. (2001), İmparatorluktan tanrı devletine. Ankara: İmge Yayınları.
• Anderson P. (1978). Passages from antiquity to feudalism, London: Verso
• Arslanoğlu R. (2002). Küreselleşme ve devlet. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 1-12.
• Gibert E., & Sorin Z. (2005). The entrepreneurial university in the knowledge society. Higher Education in Europe, 30(1), 31-40.
• Hirsch E. E. (1998). Dünya üniversiteleri ve Türkiye’de üniversitelerin gelişmesi. Cilt- 1 (2. Baskı). (pp. 25-48). Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları. Retrieved from http://kitaplar.ankara. edu.tr/dosyalar/pdf/847.pdf
• Jonasson J. T. (2008). Inventing tomorrow’s university. Italy: Bononia University Press.
• Kearney H. (1970). Scholars and gentlemen: universities and society in pre-ındustrial Britain 1500-1700. USA: Cornell University Press.
• Kramer, S. N. (1975). Sumerian culture and society: the cuneiform and their cultural significance. USA: Benjamin-Cummings Publishing Company.
• Kwiek M. (2001). Globalization and Higher Education. Higher Education in Europe, 26(1), 27-38.
• Lay S. (2004). The interpretation of the Magna Charta Universitatum and its principles.Italy: Bononia University Press.
• Lazzeroni M., & Andrea P. (2003). Towards the entrepreneurial university. Local Economy, 18(1),38-48.
• Magrath P. (2000), Globalization and its effects on higher education beyond the nation-state, Higher Education in Europe, 25(2), 251-258.
• Menteş A. (2000), Yeniversite. İstanbul: Metis Yayınları.
• Poggi G. (1978). The development of the modern state. London: Hutchinson University Library.
• Poggi G.(2009). Modern Devletin Gelişimi. (Çev. Kut Ş., &Toprak B.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Sander O. (2002). Siyasi tarih: İlk çağlardan 1918’e. Ankara: İmge Yayınları.
• Schulte P. (2004). The Entrepreneurial University: a strategy for instituional development. Higher Education in Europe, 29(2), 187-191.
• Timur T. (2000). Toplumsal Değişme ve Üniversiteler. Ankara: İmge Yayınları.
• Verger C. (2003). Üniversitelerin tarihi. (Çev. Yerguz İ.). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Wallerstein I. (2005). Dünya sistemleri analizi, Bir giriş. (Çev. Abadoğlu E., & Ersoy N.) İstanbul: Aram Yayınları.
• Wissema J. G. (2009). Üçüncü kuşak üniversitelere doğru. (Çev. Devrim N., & Belge T.). İstanbul: Özyeğin Üniversitesi Yayınları.
• Yüksel Y. (2008). Esnek kapitalizm ve maddi olmayan emek üreticileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.