Türkiye’de Yükseköğretimde Nicel Cinsiyet Açığındaki Değişimin Olası Nedenleri ve Etkileri

Yıl 2017, Sayı: 2, 321 - 332, 01.08.2017

Zeki Can Seskir

Öz

Bu çalışmada 1995-1996 ve 2012-2013 öğretim yılları arasındaki öğrencilerin lisans, yüksek lisans ve doktora düzeylerinde yükseköğretime katılım ve terk oranları cinsiyet faktörü üzerinden incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda, lisans düzeyinde katılımda nicel cinsiyet açığının incelenen seneler içinde kapandığı gözlemlenmiştir. Lisansüstü eğitimde ise cinsiyet açığının daralmasına rağmen halen varlığını sürdürdüğü gözlenmiştir. Ayrıca yükseköğretimin her aşamasında kadın öğrencilerin erkek öğrencilere göre terk oranlarının daha düşük olduğu ortaya konmuş ve bu durumun Türkiye geneli işgücüne katılımın cinsiyet ve eğitim durumuna göre bir karşılaştırması yapılmıştır. Türkiye geneli verilerde yükseköğretime katılımın erkek ve kadın öğrenciler için getirdiği istatistiksel farklılıklara vurgu yapılarak terk düzeylerindeki orantısızlığın olası nedenleri tartışılmıştır. Son olarak ise Türkiye sınırları içerisinde lisansüstü eğitimdeki cinsiyet açığı, lisans ve lisansüstü eğitim veren birimler ve araştırma merkezlerindeki kadrolu öğretim elemanlarındaki cinsiyet oranları üzerinden tartışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Cinsiyet açığı, Katılım oranları, Terk oranları, İşgücüne katılım, Kadın akademisyen sayısındaki değişim

Possible Causes and Effects of the Changes in Quantitative Gender Gap in Turkish Higher Education

Öz

In this study the participation and drop-out ratios in undergraduate, master and doctorate levels of higher education between the years 1995-1996 and 2012-2013 have been examined with respect to gender. As a result of the study it has been observed that the quantitative ‘gender gap’ has vanished in years for the undergraduate level. However it is discovered that although quantitative gender gap has been narrowed it persists in graduate level. In addition, it has been shown that female students have lower drop-out rates than male students in every level of higher education and a comparison between the drop-out rates and participation to labor force with respect to gender and education in Turkey has been carried out. A possible reason for the difference in drop-out ratios for women and men is discussed with using Turkey wide statistics of participation in higher education. Finally, the ‘gender gap’ in graduate level for Turkey is discussed with respect to the ratio of gender of teaching staff in undergraduate programs, graduate schools and centers for application and research

Anahtar Kelimeler

Gender gap, Participation ratios, Drop-out ratios, Labor force participation, Changes in the number of female academics

Kaynakça

• Abzug, B. S., & Kelber, M. (1984). The gender gap: Bella Abzug’s guide to political power for American women. Boston: Houghton Mifflin Company, 1984.
• Acar, F. (1991). Women in academic science careers in Turkey. In Stolte Heiskanen, V. et al. (Eds.), Women in science: token women or gender equality (pp. 147-171). Oxford-New York: Berg Publishers.
• Aşık, G. (2012). Türkiye’de kadınların işgücüne katılımı. Türkiye Ekonomik Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV). Retrieved from http://www.tepav.org.tr/upload/files/1355769789-9.Turkiye_ de_Kadinlarin_Isgucune_Katilimi_Istanbul_ve_Ankara_da_ Katilim_Bingol_ve_Tunceli_ile_Ayni.pdf
• Aşık, G. (2013). Türkiye’yi kadınlar büyütebilir mi? Ankara: TEPAV. Retrieved from http://www.tepav.org.tr/upload/ files/1361452044-2.Turkiye_yi_Kadinlar_Buyutebilir_mi.pdf
• Ceritoğlu, E., & Eren, O. (2015). İşgücüne katılım oranı öngörüleri. Ankara: TCMB. Retrieved from http://www.tcmb.gov.tr/wps/ wcm/connect/ba389a0c-435a-4625-b578-08c2e74c6354/ en1507.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACEba3 89a0c-435a-4625-b578-08c2e74c6354
• Demir, S., Yıldız, M., & Benli, D. (2009). Kayıt dışı istihdam. Sosyal Güvenlik, 1(2), 10-12. Retrieved from http://www. sgk.gov.tr/wps/wcm/connect/7f3437f5-e722-4b13-bb94- 88ad26550984/sgk_dergi_sayi_02.pdf?MOD=AJPERES
• Dwyer R., Hodson R., & McCloud L. (2013). Gender, debt, and dropping out of college. Gender & Society, 27(1), 30-55. Retrieved from http://0-gas.sagepub.com.library.metu.edu.tr/ content/27/1/30.full.pdf html
• Hausmann R.,Tyson L., & Zahidi S. (2006). The global gender gap report 2006. Geneva, Switzerland: World Economic Forum. Retrieved from http://www3.weforum.org/docs/ WEF_GenderGap_Report_2006.pdf
• Komsuoğlu, S. Ş. (2015). Yükseköğretim kurulu akademide kadın çalışmaları ve sorunları birimi. Retrieved from http://www. yok.gov.tr/web/akademide-kadin-calismalari-ve-sorunlaribirimi/hakkimizda
• Metin, Ş, & Arabacı Kariman, R. (2013). Her alandaki kadın istihdamının artırılması ve çözüm önerileri komisyon raporu. Ankara: TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Yayınları No:12. Retrieved from https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/ kefe/docs/komisyon_raporu_2014_1.pdf
• Organisation for Economic CoOperation and Development (OECD) (2013). Women researchers. Science and Technology: Key Tables from OECD, No. 3. Retrieved from http://dx.doi. org/10.1787/research-fe-table-2013-1-en
• Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM). (1995-1996; 2012- 2013). Süreli yayınlar (Yükseköğretim istatistikleri). Retrieved from http://www.osym.gov.tr/belge/1-128/sureli-yayinlar.html