Öğretim Elemanları Algılarına Göre Korku Kültürü ile Tükenmişlik Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2017, Sayı: 3, 462 - 472, 01.12.2017

Sakine Sincer Gülsün Atanur Baskan

Öz

Bu araştırmada, öğretim elemanlarının algıladıkları korku kültürü ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya Ankara’da bulunan üç üniversiteden 416 öğretim elemanı katılmıştır. Veri toplama aracı olarak, Ashkanasy ve Nicholson tarafından geliştirilmiş olan ve bu çalışma kapsamında Türk kültürüne uyarlanan “Korku Kültürü Ölçeği” ile Maslach ve Jackson tarafından geliştirilmiş ve Ergin tarafından Türk kültürüne uyarlanmış olan “Maslach Tükenmişlik Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma gibi betimsel istatistiklerin yanında t-testi, tek yönlü varyans analizi, Kruskal Wallis H testi ve Mann Whitney U testi, Pearson Korelasyonu ve yapısal eşitlik modellemesinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda katılımcıların korku kültürü düzeylerinin düşük olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, öğretim elemanlarının, tükenmişliğin alt boyutlarından duygusal tükenme ve duyarsızlaşma düzeylerinin düşük olduğu ve kişisel başarı algılarının yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Öğretim elemanlarının algıladıkları korku kültürü düzeyleri ile tükenmişliğin duygusal tükenme ve duyarsızlaşma alt boyutları arasında orta düzeyde, pozitif yönlü ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin bulunduğu, katılımcıların korku kültürü düzeyleri ile tükenmişliğin kişisel başarı alt boyutu arasında ise orta düzeyde, negatif yönlü ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin bulunduğu saptanmıştır. Ayrıca, korku kültürünün tükenmişliğin tüm alt boyutlarının anlamlı bir yordayıcısı olduğu sonucuna varılmıştır

Anahtar Kelimeler

Korku kültürü, Tükenmişlik, Örgüt kültürü, Öğretim elemanları

Analyzing the Relationship Between Culture of Fear and Burnout According to the Perceptions of Academics

Öz

This study aims at analysing the relation between culture of fear and burnout according to the perceptions of academics working at universities in Ankara. A total 416 academics 210 of which are female and 206 of which are male have participated in the study. “Culture of Fear Scale” developed by Ashkanasy and Nicholson, and adapted into Turkish culture within the framework of this study as well as “Maslach Burnout Scale” developed by Maslach and Jackson, and adapted into Turkish culture by Ergin , have been used as the data collection tools in this study. The data collected within the framework of this study have been analysed by conducting descriptive statistics such as frequency, percentile, arithmetic mean and standard deviation as well as t-test, one way variation analysis, Kruskal Wallis H test and Mann Whitney U test, Pearson Correlation and Structural Equation Model. The construct validity of the data collection tools has been tested by confirmatory factor analysis. At the end of the study, the level of culture of fear perceived by the participants has been found to be low. Moreover, participants’ level of emotional exhaustion and depersonalization has been found to be low whereas their level of perceived personal accomplishment has been found to be high. It has also been found out that there is a statistically significant, positive and moderate relation between the level of culture of fear perceived by the academics and their level of emotional exhaustion and depersonalization while there is a statistically significant, negative and moderate relation between their level of culture of fear and personal accomplishment. Besides, it has been concluded that culture of fear is a significant predictor of all the sub-dimensions of burnout

Anahtar Kelimeler

Culture of fear, Burnout, Organizational culture, Academics

Kaynakça

• Appelbaum, H. S., Bregman, M., & Moroz, P. (1998). Fear as a strategy: Effects and impact within the organization. Journal of European Industrial Training, 22(3), 113-127.
• Ardıç, K., & Polatçı, S. (2008). Tükenmişlik sendromu akademisyenler üzerinde bir uygulama (GOÜ Örneği). İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 1-28.
• Arslanoğlu, İ. (2000). Kültür ve medeniyet kavramları. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, (15).
• Ashkanasy, N. M., & Nicholson, G. J. (2003). Climate of fear in organisational settings: Construct definition, measurement and a test of theory. Australian Journal of Psychology, 55(1), 24-29.
• Budak, G., & Süregevil, O. (2005). Tükenmişlik ve tükenmişliği etkileyen örgütsel faktörlerin analizine ilişkin akademik personel üzerinde bir uygulama. D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 20(2), 95-108.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: istatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. (15. bs.). Ankara: Pegem Yayınları.
• Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52(1), 397-422.
• Nesin, A. (2014). Korkudan korkmak. (15. baskı). İstanbul: Nesin Yayınevi.
• Özdemir, H. D. (2001). Üniversite akademik personelinin görev unvanları açısından iş tükenmişlik düzeylerinin araştırılması. Unpublished master’s dissertation. Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas, Türkiye
• Özyurt, G., Öztura, İ., Alkın, T., & Özerdem, A. (2015). Epilepsiye bağlı anksiyete bozukluğu olgusu. Türk Psikiyatri Dergisi, 26(1), 71-5. Retrieved from http://www.turkpsikiyatri.com/PDF/ C26S1/09.pdf
• Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tetik, S. (2011). Öğretim elemanlarının tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi: Salihli meslek yüksekokulu örneği. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 339–350.
• and engagement. Journal of Applied Psychology, 93(3), 498.
• Maslach, C., Leiter, M. P., & Schaufeli, W. B. (2008). Measuring burnout. The Oxford handbook of organizational well-being. (pp. 86-108). Oxford: Oxford University Press.
• Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52(1), 397-422.
• Nesin, A. (2014). Korkudan korkmak. (15. baskı). İstanbul: Nesin Yayınevi.
• Özdemir, H. D. (2001). Üniversite akademik personelinin görev unvanları açısından iş tükenmişlik düzeylerinin araştırılması. Unpublished master’s dissertation. Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas, Türkiye
• Özyurt, G., Öztura, İ., Alkın, T., & Özerdem, A. (2015). Epilepsiye bağlı anksiyete bozukluğu olgusu. Türk Psikiyatri Dergisi, 26(1), 71-5. Retrieved from http://www.turkpsikiyatri.com/PDF/ C26S1/09.pdf
• Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tetik, S. (2011). Öğretim elemanlarının tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi: Salihli meslek yüksekokulu örneği. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 339–350.