Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı-2015 Sonuçlarına Göre Türkiye’de Mesleki Eğitim

Yıl 2017, Sayı: 3, 484 - 493, 01.12.2017

İlhan Atik

Öz

Bilginin, üretimde ve hizmette kullanılan teknolojilerin sürekli değiştiği ve küresel düzeyde sosyal, siyasal ve ekonomik durumun yerel iş bulma koşulları üzerinde baskı oluşturduğu böyle karmaşık bir dünyada, genç bir çalışan olmak analiz etme, kanıtları değerlendirme ve problem çözme gibi karmaşık düşünme becerilerine ve iyi düzeyde iletişim becerilerine sahip olmayı gerektirmektedir. Bu tür beceriler, geçmişte olduğu gibi sadece elit bir kesimin ihtiyaç duyduğu beceriler değil, hemen bütün vatandaşların ihtiyaç duyduğu becerilerdir. Ülkemiz genç nüfusu ile önemli bir rekabet gücünü elinde bulundurmaktadır. Gelecek dönemde bu genç nüfusu doğru bir mesleki eğitim ile yetiştirerek, teknolojinin yoğun olarak kullanıldığı iş alanlarında söz sahibi olma potansiyeli bulunmaktadır. Ancak her yıl eğitim faaliyetlerine artan oranda mali kaynak aktarılmasına rağmen, eğitimden beklenen başarıya ulaşılamamakta, özellikle mesleki ve teknik eğitim veren okullarda bu sorun daha çok hissedilmektedir. Özellikle son yıllarda, Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı “Programme for International Student Assessment, PISA” , Üçüncü Uluslararası Matematik ve Fen Çalışması “Third International Mathematics and Science Study, TIMSS” , Uluslararası Okuma Becerilerinde Gelişim Projesi “Progress in International Reading and Literacy Study, PIRLS” gibi uluslararası değerlendirme çalışmalarında pek çok ülke, eğitim sistemlerini gözden geçirmekte; zaman içerisinde gerçekleştirdikleri eğitim reformlarının ve yatırımlarının, öğrencilerinin akademik başarıları üzerinde ne derece etkili olduğu hakkında bilgi sahibi olmaktadır. Ülkemizin de dâhil olduğu bu uluslararası düzeyde yürütülen çalışmalar ülkemizin öğrenci, anne ve baba, okul yönetici ve öğretmen açısından önemli sorunlarla karşı karşıya olduğunu göstermektedir. Ülkemizde okul öncesi eğitimin yaygınlaşmamış olması, ilk ve ortaokul düzeyinde temel bilgi seviyesine ulaşamayan öğrencilere sınıf tekrarı yaptırmaksızın orta öğretime gönderilmesi, okul ve ailenin bir arada olduğu ve rehber öğretmenlerin yönlendirdiği bir anlayışın çocuğun eğitim sorunlarında etkin kullanılmadığı bu değerlendirmelerde ortaya çıkmaktadır. Konu mesleki eğitim yönünden incelendiğinde de eğitim başarısı en alt düzeyde olan öğrencilerin bu kurumları tercih ettiği, mezuniyet sonrası iş bulamama endişesinin eğitime olan ilgiyi düşürdüğü, hem öğrenci hem de öğretmenlerin bundan olumsuz etkilendiği görülmektedir. Çalışmada mesleki eğitim ve ülkemizin bu konuda yürüttüğü çalışmalar ifade edilerek, PISA 2015 sonuçları kapsamında sorun sahaları ve çözüm önerileri ortaya konulmaya çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

İstihdam, Mesleki eğitim, Uluslararası öğrenci değerlendirme programı, PISA 2015

Vocational Education According to Programme for International Student Assessment-2015 Results in Turkey

Öz

The technologies used in information, production and service are constantly changing. The social, political and economic situation at the global level puts pressure on local employment conditions. In a complex world, being a young employee requires complex thinking skills such as analyzing, evidence and problem solving evaluation, and good communication skills. Such skills are not only the skills necessitated by an elite segment as in the past, but the skills that almost all citizens need. Our country has a significant competitive power with its young population. In the future, by educating this young population with the right vocational education, there is a potential to be a promise in business areas where technology is heavily used. However, despite the transfer of increasing financial resources to educational activities every year, the expected success from education cannot be achieved. This problem is especially witnessed in schools that offer vocational and technical education. Especially in recent years, many countries are reviewing their education systems in international evaluation studies such as PISA Program for International Student Assessment , TIMSS Third International Mathematics and Science Study and PIRLS Progress in International Reading and Literacy Study . These countries have learned the extent to which educational reforms and investments they have undertaken over time has an impact on the academic achievement of their students. Studies carried out at this international level, including our country, show that our country faces significant problems in terms of students, parents and school administrators and teachers. In these evaluations; pre-school education is not widespread and students who cannot reach the level of basic knowledge at primary and secondary school level continue their education without class repetition. Also, school management, parent and guidance teachers are not consulted effectively about the educational problems of the child. When it comes to vocational education, it is observed that the students with the lowest education achievement prefer these institutions and the concern about not being able to work after graduation has a negative effect on education, which affect both students and teachers negatively. By referring vocational training and the work carried out by our country in this regard, problems and solution proposals will be tried to be presented within the scope of PISA 2015 results

Anahtar Kelimeler

Employment, Vocational education, Program for International Student Assessment, PISA 2015

Kaynakça

• Akpınar, B., & Aydın, K. (2007). Türkiye ve bazı ülkelerin eğitim reformlarının karşılaştırılması. Fırat Üniversitesi Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları Dergisi, 6(1), 82–88.
• Atik, İ. (2016). Ön lisans düzeyinde mesleki teknik eğitimin istihdam ile ilişkisinin uçak teknolojisi programı özelinde incelenmesi. VIII. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2012). Türkiye’nin insan kaynağının belirlenmesi. Ankara: SETA yayınları: XX. Retrieved from https://gurbekir.files.wordpress.com/2014/07/2012_gur _seta_insan_kaynagi.pdf
• Çelik, Z. (2008). Politika ve uygulama bağlamında Türk eğitim sisteminde yaşanan dönüşümler: 2004 İlköğretim müfredat reformu örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çobanoğlu, R., & Kasapoğlu, K. (2010). PISA’da Fin başarısının nedenleri ve nasılları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(1), 121-131. Retrieved from http://dergipark. ulakbim.gov.tr/hunefd/article/view/5000048385/5000045705
• Demirtaş, B., & Küçük, M. (2008). Kız meslek liselerinin günümüzdeki sorunlarına yönelik öğretmen görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(3), 147- 159.
• Eğitim-Bir-Sen. (2016). Eğitime Bakış 2016. Ankara: Semih Ofset. Retrieved from http://www.memursen.org.tr/dosyalar/ egtmrapor.pdf
• Eğitim Reformu Girişimi (ERG). (2011). PISA 2009 sonuçlarına ilişkin değerlendirme. İstanbul: Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi. Retrieved from http://www.egitimreformugirisimi.org /sites/ www.egitimreformugirisimi. org/files/ EIR2011.19.12.12.WEB_.pdf
• Eğitim Reformu Girişimi (ERG). (2016). Eğitim izleme raporu 2015- 16. İstanbul: Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi. Retrieved from http://www.egitimreformugirisimi.org/sites/ www.egitimreformugirisimi.org/files/EIR2015-16.17.11.16. web.pdf
• Eğitim Reformu Girişimi (ERG). (2017). PISA 2015: Genel bulgular ve eğilimler. İstanbul: Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi. Retrieved from http://www.egitimreformugirisimi. org/tr/node/1787
• Ekizceleroğlu, C. (2011). Türkiye’de bilgi ekonomisi ve bilgi yoğun malların dış ticareti (1969-2009). Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(1), 209-228. Retrieved from http://dosya.marmara.edu.tr/ikf/iib-dergi/2011-1/209- 228ekizceleroglu.pdf
• EURYDICE. (2009). National summary sheets on education systems in Europe and ongoing reforms: Finland. European Commission. Retrieved from http://www.pharmine.org/ wp-content/uploads/2014/05/EURYDICE-national-summarysheet-on-education-systems-in-Europe-Finland-2009.pdf
• International Labour Organisation (ILO). (2014). World of Work Report 2014. Geneva: ILO. Retrieved from http://www.ilo.org/ wcmsp5/groups/public/--dgreports/---dcomm/documents/ publication/wcms_243961.pdf
• İçişleri Bakanlığı (2016). Nüfus Kütüklerine Kayıtlı Yaş ve Cinsiyete Göre Kişi Sayısı. Ankara: Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü. Retrieved from http://www.nvi.gov.tr/Files/ File/Istatistikler/Nufus_Kutukleri/pdf/N%C3%9CFUS%20 K%C3%9CT%C3%9CKLER%C4%B0NE%20KAYITLI%20 K%C4%B0%C5%9E%C4%B0.pdf
• İŞKUR (2016). 2015 Yılı İşgücü Piyasası Araştırması Sonuç Raporu. Retrieved from http://www.iskur.gov.tr/tr-tr/kurumsalbilgi/ raporlar.aspx#dltop
• Kalkınma Bakanlığı (2014a). Eğitim Sisteminin Kalitesinin Artırılması Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Onuncu Kalkınma Planı (2014- 2018). Ankara: Kalkınma Bakanlığı. Retrieved from http:// www.cka.org.tr/dosyalar/Ozel%20Ihtisas%20Komisyonu%20 Raporlar%C4%B1/e%C4%9Fitim%20sistemi.pdf
• Kalkınma Bakanlığı. (2014b). Kalkınma Bakanlığı İstihdam ve Çalışma Hayatı Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018). Ankara: Kalkınma Bakanlığı. Retrieved from http://www3.kalkinma. gov.tr/DocObjects/View/15967/%C4%B0stihdam_ ve _ % C 3 % 8 7 a l % C 4 % B 1 % C 5 % 9 F m a _ H ayat % C 4 % B 1 _ %C3%96%C4%B0K_Raporu.pdf
• Köseleci, N. (2012). Mesleki ve teknik eğitimde güncellenmiş durum analizi. İstanbul: İmak Ofset Basım Yayın San. ve Tic. Ltd. Şti. (Eğitim Reformu Girişimi) Retrieved from http:// www.mesleklisesimemleketmeselesi.com/NR/rdonlyres/ DE8D070A-38AB-4E1C-86B0-1177457C957E/15849/ DurumAnaliziMektup150512_GONDERILENFINALVERSION.pdf
• Maliye Bakanlığı (2015). Yıllık Ekonomik Rapor. Ankara: Maliye Bakanlığı. Retrieved from https://www.maliye.gov.tr/ Documents/Y%C4%B1ll%C4%B1k%20Ekonomik%20Rapor%20 2015.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2013). PISA 2012 Ulusal Ön Raporu. Ankara: MEB Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü. Retrieved from http://pisa.meb.gov.tr/wp-content/uploads/ 2013/12/pisa2012-ulusal-on-raporu.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2015a). Millî Eğitim Bakanlığı 2015– 2019 Stratejik Planı. Ankara: MEB. Retrieved from http://sgb. meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_09/10052958_10.09.201 5sp17.15imzasz.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2015b). PISA 2012 Araştırması Ulusal Nihai Rapor. Ankara: MEB. Retrieved from https://drive. google.com/file/d/0B2wxMX5xMcnhaGtnV2x6YWsyY2c/view
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2016a). Ana sayfa: Haberler. Retrieved from http://meb.gov.tr/ogrenci-sayisi-17-milyon-588-bineyukseldi/haber/10675/tr
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2016b). Milli Eğitim İstatistikleri 2015-2016. Ankara: MEB. Retrieved from http://sgb.meb.gov. tr/meb_iys_dosyalar/2016_03/30044345_meb_istatistikleri_ orgun_egitim_2015_2016.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2016c). PISA 2015 Ulusal Raporu. Ankara: MEB. Retrieved from http://odsgm.meb.gov.tr/test/ analizler/docs/PISA/PISA2015_Ulusal_Rapor.pdf
• OECD (2016a). Education at a glance 2016: OECD indicators. Paris: OECD Publishing. Retrieved from http://www.oecdlibrary.org/docserver/download/9616041e.pdf?expires= 1483095375&id= id&accname=guest&checksum=89FFA1FA9 23700C18F02DEDEDF6F52FA
• OECD (2016b). Turkey - Country note - Education at a glance: OECD indicators. Paris: OECD Publishing. Retrieved from http://gpseducation.oecd.org/Content/EAGCountryNotes/ EAG2016_CN_TUR.pdf
• OECD (2016c). PISA 2015 results (volume I): Excellence and equity in education. Paris: OECD Publishing. Retrieved from http:// www.oecd.org/publications/pisa-2015-results-volume-i9789264266490-en.htm
• Özsoy, C. E. (2015). Mesleki eğitim-istihdam ilişkisi: Türkiye’de mesleki eğitimin kalite ve kantitesi üzerine düşünceler. Electronic Journal of Vocational Colleges, 4(UMYOS Özel Sayısı).
• Parmaksız, R. Ş., & Kısakürek, M. A. (2013). Türkiye ve bazı AB ülkelerinde öğretmenlere yönelik hizmet içi eğitim programlarının temel öğeler ve kalite kontrolü/güvencesi açısından karşılaştırılması. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 1(1), 112-129.
• Polat, S. (2009). Türkiye’de eğitim politikalarının fırsat eşitsizliği üzerindeki etkileri. Devlet Planlama Teşkilatı Uzmanlık Tezi. Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı Yayını No. 2801.
• The Global Competitiveness Report (2014-2015). Retrieved from http://www3.weforum.org/docs/WEF_GlobalCompetitivenessReport_2014-15.pdf
• The Global Competitiveness Report (2016-2017). Retrieved from http://www http://www3.weforum.org/docs/ GCR2016-2017/05FullReport/TheGlobalCompetitivenessReport2016-2017_FINAL.pdf
• Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) (2016). İhracatın Yıllar İçindeki Gelişimi 2001-2015. Ankara: TİM. Retrieved from http://www.tim.org.tr/files/downloads/AR-GE/ihracatin_ gelisimi_2001_2015.pdf
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2016b). İşgücü İstatistikleri. Ankara: TÜİK. Retrieved from http://www.tuik.gov.tr/ PreHaberBultenleri.do?id=21570
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2016a). İşgücü İstatistikleri. Ankara: TÜİK. Retrieved from http://www.tuik.gov.tr/ PreHaberBultenleri.do?id=21575
• Ulusal Öğretmen Strateji Belgesi (2011). Retrieved from http://www. kesan.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_06/19115157_ ulusalogr.docx
• Yalçın, S., & Tavşancıl, E. (2014). Türk öğrencilerin PISA başarı düzeylerinin veri zarflama analizi ile yıllara göre karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(3), 947-968. Retrieved from http://kuyeb.com/pdf/tr/ a28314a01cd01d6fc4ba8c049b6b858247968.pdf