Üniversitelerin Fonksiyonel Dönüşümü: Literatür Üzerinden Bir Değerlendirme

Yıl 2018, Sayı: 2, 227 - 235, 01.08.2018

Mehmet Ali Toprak

Öz

Üniversitenin etkileri ile ilgili oldukça geniş bir literatür mevcuttur. Söz konusu çalışmalarda kullanılan yöntemler ve yaklaşımlar göz önünde bulundurularak yapılan literatür sınıflandırma çalışmaları vardır. Ancak küresel ve belirli bir ülke gündemi baz alınarak bir değerlendirmeye rastlanmamıştır. Kanımca üniversitenin etkileri ile ilgili yığın literatürün tarihsel olarak değerlendirilmesi üniversitenin geçirdiği fonksiyonel dönüşüm hakkında önemli bilgiler verecektir. Üniversite kurumu, toplumsal bir üretimin sonucudur. Bu kurum toplumsal gelişmelere yön verdiği kadar söz konusu gelişmelerden de etkilenmektedir. Bu çalışmada üniversitenin etkileri ile ilgili literatür dil kriterine göre değerlendirilmiştir. Günümüz ‘Lingua Franca’sı İngilizce ve yerel düzeyi temsil etmek için Türkçe’de yapılan üniversite etki çalışmaları içerikleri ve yapıldıkları tarih baz alınarak sınıflandırılmıştır. Yapılan değerlendirme sonucu üniversitenin yıllar içinde fonksiyonel dönüşüm geçirdiği belirlenmiştir. Bunun yanında İngilizce ve Türkçe’de yapılan çalışmalar arasında benzerlik ve farklılıklara ulaşılmıştır. Üniversitenin harcama etkilerini ortaya koyan Tip 1 çalışmalar İngilizce’de 1960’larda, Türkçe’de ise 1990’lı yıllarla beraber yapılmaya başlanmıştır. Üniversitenin bilgi etkilerini konu alan Tip 2 çalışmalarda ise tarihsel bir paralellik olduğu saptanmıştır

Anahtar Kelimeler

Üniversiteler, Literatür değerlendirmesi, Harcama etkileri, Bilgi etkileri, Fonksiyonel dönüşüm

Functional Transformation of Universities: An Assessment on Literature

Öz

There is broad literature on the impacts of universities as well as classification studies carried out taking into account the methods and approaches used in these studies. However, no assessment based on a global and a specific country agenda is available. In my opinion, the historical review of the mass literature on the universities’ impacts will provide important insight into the functional transformation of universities. University institution is a result of social production influenced by social development processes as well as the need to shape them. In this study, the literature on universities’ impacts was assessed according to the language criteria. The studies conducted on the impacts of the universities in English -which is today’s lingua franca- and in Turkish, to represent the local level, are classified based on their contents and dates. It is designated that universities have undergone a functional transformation over the years. Besides that, there are similarities and differences encountered in studies in English and Turkish. The Type 1 studies, which reveal the expenditure impacts of university, have been started in English since 1960s and in Turkish in the 1990s. As for Type 2 studies, which are related to Knowledge impacts of the university, it has been determined that there is a historical parallelism

Anahtar Kelimeler

Universities, Literature assessment, Expenditure impacts, Knowledge impacts, Functional transformation

Kaynakça

• Akcasu, S., & Harman, S. (1987). Üniversite-sanayi ilişkileri. Sanayi Kongresi Bildirileri, 9-15 Kasım 1987, Ankara.
• Akçakanat, T., Çarıkçı, İ., & Dulupçu, M. A. (2010). Üniversite öğrencilerinin bulundukları il merkezine ekonomik katkıları ve harcama eğilimleri: Isparta 2003–2009 yılları örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 165-178.
• Akdoğan M. Ş. (1989). Üniversite sanayi işbirliği konusunda tarafların birbirlerinden somut beklentileri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3, 127-130.
• Felsenstein, D. (1996). The university in the metropolitan arena: Impacts and public policy ımplications. Urban Studies, 33(9), 1565-1580.
• Florax, R. (1992). The university: A regional booster? Economic impacts of academic knowledge infrastructure. Newcastle upon Tyne: Avebury.
• Florax, R., & Folmer, H. (1992). Knowledge impacts of universities on industry an aggregate simultaneous investment model. Journal of Regional Science, 32(4), 437-466.
• Fowler, D. R. (1984). University-industry research relationships. Research Management, 27(1), 35-41.
• Gibbons, M., Limoges, C., Nowotny, H., Schwartzman, S., Scott, P., & Trow, M. (1994). The new production of knowledge: The dynamics of science and research in contemporary societies. Thousand Oaks, CA, US: Sage Publications, Inc.
• Glasson, J. (2003). The widening local and regional development impacts of the modern universities-A tale of two cities (and North-South perspectives). Local Economy, 18(1) 21-37.
• Goddard, J., & Chatterton, P. (1999). Regional development agencies and the knowledge economy: Harnessing the potential of universities. Environment and Planning C: Government and Policy, 17(6), 685-699.
• Goldstein, H., & Luger, M. I. (1990). Science/technology parks and regional development theory. Economic Development Quarterly, 4, 64-78.
• Görkemli, H. N. (2009). Selçuk Üniversitesinin Konya kent ekonomisine etkileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 169-186.
• Gözener, B., & Sayılı, M. (2012). Tokat ili Turhal ilçesinde yük- seköğretimin genel olarak değerlendirilmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7(2), 169- 184.
• Güleç, K. (1987). Üniversite araştırma kurumları ve sanayi arasındaki ilişkiler. Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı Raporu..
• Habermas, J., & Blazek, J. R. (1987). The idea of the university- learning processes. New German Critique, 41, 3–22.
• Harvey, J. W. (1958). The university and the city: A study of economic relationships between the University of California and the city of Berkeley. Unpublished report, Bureau of Public Administration, University of California, Berkeley.
• Işık, Ş. (2008). Türkiye’de Üniversitelerin kentlerin gelişimi ve ekonomik yapısı üzerine etkileri. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Jeacock, R. L. (1977). The impact of Malaspina College on the local economy. Washington, D.C.: Distributed by ERIC Clearinghouse. Retrieved from https://catalogue.nla.gov.au/ Record/5342949?lookfor=author:%22Jeacock,%20Robert%20 L%22&offset=1&max=2
• Kaya, G. (2014). Adıyaman Üniversitesinin kentsel mekân ve sosyal çevre üzerindeki etkisi (Altınşehir Mahallesindeki haneler ve işletmeler üzerine bir inceleme). Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 231-259.
• Karataş, M. (2002). Üniversitelerin sosyo-ekonomik gelişmedeki rolü ve önemi (Muğla Üniversitesi örneği). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• government innovation in action. New York: Routledge.
• Feldman, M. P. (1994). The university and economic development: The case of Johns Hopkins University and Baltimore. Economic Development Quarterly, 8(1), 67-76.
• Parker, D. D., & Zilberman, D. (1993). University technology transfers: Impacts on local and U. S. economies. Contemporary Policy Issues, 11, 87-99.
• Philips, J. A. (1974). Economic impact of community college on local economies. Fall Meeting of the Community College Social Science Association. Dallas, Texas.
• Rahn, H. W., & Segner, E. P. (1976). Technical research: Patways for improving interaction between academia and industry. Engineering Education, 794-795.
• Rashdall, H. (1895). The universities of Europe in Middle Ages I-II. Oxford: Clarendon Press.
• Raumer, K. von (1859). German universities: Contributions to the history and ımprovement of the German universities. New York: F. C. Brownell.
• Ryan, D. (1977). The University of Calabria in its regional context. Paedagogica Europaea, 12(1), 63-91.
• Sağır, A., & İnci, Ü. H. (2013). Karabük’te üniversite algısı: Karabük Üniversitesi örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2), 49-81.
• Sağır, A., & Dikici, E. (2011). Yeni göçmenlik mekânları olarak yeni kurulan üniversiteler: Ordu Üniversitesi örneğinde öğrencilerinin bütünleşme sorunları. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(3), 217-251.
• Sanchez, A. M., & Tejedor, A. P. (1995) University-industry relationships in peripheral regions: The case of Aragon in Spain. Technovation, 15(10), 613–625.
• Sargın, S. (2007). Türkiye’de üniversitelerin gelişim süreci ve bölgesel dağılımı. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilim Enstitüsü Dergisi, 3(5), 133–150.
• Savaş-Yavuzçehre, P. (2016). Üniversitelerin kentlerine etkileri: Denizli Pamukkale Üniversitesi örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 235-250.
• Selçuk, G. N. (2012). Atatürk Üniversitesi öğrencilerinin harcamalarının analizi ve Erzurum ekonomisinin katkısı. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(3), 317-330.
• Schofer, E., & Meyer, J. (2005). The worldwide expansion of higher education in the Twentieth Century. American Sociological Review, 70, 897-920.
• Steinacker, A. (2005). The economic effect of urban colleges on their surrounding communities. Urban Studies, 42(7), 1161- 1175.
• Şahin, M. (1991). Eskişehir Anadolu Üniversitesi öğrencilerinin il ekonomisine katkısı. Anadolu Üniversitesi Afyon İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Yıllığı.
• Şen, A. (2011). Local income and employment, impact of universities: The case of İzmir University of Economics. Journal of Apllied Economics and Business Research, 1(1), 25-42.
• Tekeli, İ. (1972). Büyük kent dışı üniversitelerin kuruluş yeri sorunları üzerine. Mimarlık, 12, 36-40.
• Toprak, M. A. (2012). Mekânsal planlama politikaları ve kentlerin sosyo-ekonomik durumu ışığında Türkiye’de ‘üniversiteleşme’ süreci. Ege Coğrafya Dergisi, 21(2), 1-23.
• üniversitelerin illerin sosyo-ekonomik yapılarına etkileri.
• Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(8), 145-158.
• Wallerstein, I. (2000). The Essential Wallerstein. New York: The New Press. Retrieved from https://is.cuni.cz/studium/predmety/ index.php?do=download&did=87612&kod=JMMZ108
• Wilson, J. H., & Raymond, R. (1973). The economic impact of a university upon the local economy. Annals of Regional Science, 7(2), 130-142.
• Wilson, J. H. (1975). The student expenditure impact of a university on the local economy. Annals of Regional Science, 9, 122-126.
• Wood, A. (1786). History and antiquities of the colleges and halls in the University of Oxford. Oxford: Clarendon Press.
• Yılmaz, C. (2011). Anadolu kentlerinin öğrencileşmesi: Başka bir kentleşme deneyimi. Ege Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 25(1), 1-18.