2000’lerde Türkiye’de Kadın Akademisyenler: Rol Çatışması mı veya Rol Genişlemesi mi?

Yıl 2018, Sayı: 2, 271 - 279, 01.08.2018

Fatma Fulya Tepe

Öz

Bu çalışma Türkiye’deki kadın akademisyenlerin çifte vardiyalarını rol çatışması mı olarak mı, yoksa rol genişlemesi olarak mı deneyimlediklerini anlamayı amaçlamaktadır. Türkiye’de kadın akademisyenler konusunda yapılan çalışmalar genellikle çoğu kadın akademisyenin çifte vardiyayı rol çatışması olarak deneyimlediğini bulmuştur. Bu çalışma 14 kadın akademisyenle yapılmış nitel bir araştırmadır. Bulgular akademisyen kadınların çifte vardiyaları sırasında rol çatışması ve rol genişlemesini eşzamanlı olarak deneyimlediklerini ortaya koymuştur. Bu çalışma kadın akademisyenlerin rol çatışmasına, rol genişlemesinin eşlik ettiğini öneren daha önceki uluslararası ve ulusal araştırmaların bulgularını desteklemekte ve böylece eski rol çatışması-rol genişlemesi dikotomisini kırmaya katkıda bulunmaktadır. Ayrıca bu araştırmaya göre, yeni rollerin isteyerek, kendi seçimiyle edinilmesi, akademisyen kadınların çifte vardiyayı rol genişlemesi olarak yorumlamasında önemli bir etken olabilir

Anahtar Kelimeler

Kadın akademisyen, Çifte vardiya, Rol çatışması, Rol genişlemesi, Türkiye

Women Academics in Turkey in 2000s: Role Conflict or Role Expansion?

Öz

This study aims to understand if women academics in Turkey experience their double shift as a role conflict or role expansion. Previous studies on women academics in Turkey generally found that most of them experience their double shift as a role conflict. This study is a qualitative research made with 14 women academics. The findings suggest that they experience role conflict and role expansion simultaneously during their double shift. The present study supports previous international and national research suggesting that women academics’ role conflict is accompanied by their role expansion and thus breaks the old role conflict - role expansion dichotomy. Moreover, according to this research, voluntariness in acquiring new roles might be significant when it comes to explain how women academics in Turkey interpret their double shift as a role expansion

Anahtar Kelimeler

Women academics, Double shift, Role conflict, Role expansion, Turkey

Kaynakça

• Abadan-Unat, N. (1991). The impact of legal and educational reforms on Turkish women. In N. R. Keddie & B Baron (Eds.), Women in the Middle Eastern history (pp. 177-194). New Haven, CT: Yale University Press.
• Acar, F. (1983). Turkish women in academia: Roles and careers. ODTÜ Gelişme Dergisi, 10(4), 409-446.
• Acar, F. (1994). Turkish women in academia. Proceedings of the 7th Annual International Conference: Women In Higher Education, January 6-8, 1994. Women Studies (pp. 1-7). The University of Texas at El Paso, Florida.
• Acar, F. (1996). Türkiye’de kadın akademisyenler: Tarihsel evrim ve bugünkü durum. In H. Coşkun (Ed.), Akademik yaşamda kadın Türk ve Alman üniversitelerinde kadın kariyerlerinin karşılaştırılması. Ankara: Türk-Alman Kültür İşleri Kurulu Yayın Dizisi, No. 9.
• Acker, S. (1992). New perspectives on an old problem: the position of women academics in British higher education, Higher Education, 24(1), 57-75.
• Adak-Özçelik, N., & Cömertler, N. (2005). Türkiye’de akademide ve akademik yönetimde kadınlar. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 8(2), 5-22.
• Aluko Y. A. (2009). Work-family conflict and coping strategies adopted by women in academia. Gender and Behaviour, 7(1), 2096- 2124.
• Arat, Y. (1996). On gender and citizenship in Turkey. Middle East Report, 26(198), 28–31.
• Arat, Z. (1998), Educating the daughters of the republic. In Z. F. Arat (Ed.), Deconstructing images of Turkish woman (pp. 175- 181). New York: St. Martin’s Press.
• Aytaç, M., Aytaç, S., Fırat, Z., Bayram N., & Keser, A. (2001). Akademisyenlerin çalışma yaşamı ve kariyer sorunları. T. C. Uludağ Üniversitesi, Araştırma Fonu İşletme Müdürlüğü, Proje No. 99/29, Bursa.
• Ayyıldız-Ünnü, N. A., Baybars, M. & Kesken, J. (2014). Türkiye’de kadınların üniversiteler bağlamında yetki ve karar verme mekanizmalarına katılımı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 42, 121-133. Retrieved from http://dergipark. gov.tr/download/article-file/56009
• Barnett, R. C., & Baruch, G. K. (1985). Women’s involvement in multiple roles and psychological distress. Journal of Personality and Social Psychology, 49(1), 135-145.
• Barnett, R. C. (1999). A new work-life model for the twenty-first century. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 562(1), 143-158.
• Başarır, F & Sarı, M. (2015). Kadın akademisyenlerin “kadın akademisyen olma” ya ilişkin algılarının metaforlar yoluyla incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 5(1), 41-51.
• Bolton, M. K. (2000). The third shift, managing hard choices in our careers, homes, and lives as women. San Francisco: Jossey- Bass.
• Charmaz, K. C. (2006). Constructing grounded theory. London: Sage Publications.
• Çopur, Z. (2010). Work-family conflict: university employees in Ankara. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi. Retrieved from http://www.sdergi.hacettepe.edu. tr/makaleler/zeynepcopurson.pdf
• Toprak, B. (1999). Emancipated but unliberated women in Turkey, the impact of Islam. In F. Özbay (Ed.) Women family and social change in Turkey (pp. 39-50). Bangkok: UNESCO.
• Toprak, Z. (1991). The family, feminism and the state during the young Turk period. 1908-1918. In E. Eldem (Ed.), Première rencontre internationale sur l’empire Ottoman et la Turquie moderne. Istanbul & Paris: Éditions ISIS.
• Tripp-Knowles, P. (1995). A review of the literature on barriers encountered by women in science academia. Resources for Feminist Research, 24(1/2), 28-34.