Duygudurum Bağlamında Müzik ve İnsan Sesi

Yıl 2019, Sayı: 3, 363 - 374, 01.12.2019

Cemalettin Baydağ

Öz

Müzik, farklı kültürlerin kendine özgü dokusunu yansıtan ve içerisinde barındıran evrensel bir iletişim aracıdır. Müziğin bazı özelliklerinin insanlar üzerinde olumlu veya olumsuz yönde etki bıraktığı söylenebilir. Söz konusu etkinin hiç şüphesiz müziğin birleştirici ve bağlayıcı yönlerinden kaynaklandığı düşünülse de, müziğin diğer alanları psikoloji, tıp, matematik vb. kapsayıcı yönü, disiplinlerarası birçok alan ile ilişkisel bir görünüme sahip olmasını hem gerekli kılmış hem de daha belirgin bir hale getirmiştir. Müziğin; tedavi, beyin, psikolojik faktörler ve duygudurum gibi farklı ilişkiler üzerine yöneldiği ve bu ilişkilerde olumlu gelişmeler gösterdiği öteden beri bilinse ve müziğin duyguların dili olduğu söylense de, müzikteki duyguların psikolojik özellikleri hakkındaki fikirler, hâlâ çelişkili ve teorik bir temele dayandırılamamıştır. Bunun dışında sesin yapısında var olan duygusal anlam, insanların müzik dinlemeye başladığında farklı duygudurumunda olabilmesine imkan tanımaktadır. Bu ve benzeri birçok durum, ilk çağlardan itibaren müzik için seslerini kullanan insanoğlunun kendi sesini keşfetmesini ve daha güzel kullanma çabasını bir gereklilik olmaktan çıkarıp, adeta bir zorunluluk haline dönüştürmüştür. Bu dönüşüm, insanları yeni yöntemler için farklı arayışlara yöneltmiş ve bu yönelim de gelişmeyi paralelinde getirmiştir. İnsan sesi, hem insanların ellerindeki mevcut çok amaçlı enstrümanlardan biri, hem de insan vücudunda yer alan ve sürekliliği olan bir enstrüman olarak görülebilir. Dolayısıyla bilimsel ve teknolojik gelişmeler, birçok farklı alanda olduğu gibi, insan sesi için de farklı disiplinlerin bir araya gelmesini sağlamıştır. Bu sayede, günümüzde insan sesindeki etki, çekicilik, kişiliğe ait izler, duygu, duygudurum vb. farklılıklar keşfedilmiş ve insan sesi iyileştirme için olağanüstü enstrümanlardan biri ve en kolay kullanabileceğimiz ses aygıtı olması dolayısıyla hayatın birçok alanına entegre edilmiştir. Sonuç olarak, günümüz dünyasının hem bilim ve teknolojideki yenilikler ile birlikte sürekli bir sirkülasyon halinde olması, hem de bilgi ve iletişim çağına uygun hareket etme gerekliliği, beraberinde yenilikçi bakış açısını ve fenomenal bir gelişim evresini gerekli kılmaktadır. Nitekim, bilginin üretilip insanların hayatlarına yol gösterici bir konuma gelebilmesi, bilginin işlenip; kavrama, uygulama ve değerlendirilmesi ile mümkün olmaktadır. Dolayısıyla bilim dünyasındaki bu gelişim, insan duygularını da anlamlandırmaya çalışmaktadır. Bu doğrultuda düşünüldüğünde, görsel sanatlardan sinema ve televizyona kadar birçok alanda, insan duygularında değişim yaratmak istendiğinde, öncelikli tercihin müzik ya da insan sesi olduğu görülmektedir. Bu tercihin sebepleri arasında, müziğin evrenselliği ve insan üzerindeki etki boyutu sayılabilir. Müziğin; tedavi edici yönü, beyin üzerinde yarattığı çalışma potansiyeli, bir müzisyen için el kol koordinasyonu, ani duygu değişimlerine direktifler sağlaması üzgün hissettiren bir müziğin, başka bir müzikle neşeli hissini sağlaması , resim/heykel/sinema ve tiyatro gibi farklı alanlarda duygu değişimine ve eserin içine katabilme özelliğinin bulunması gibi durumlar neticesinde araştırma önemlidir. İlaveten, son zamanlarda müzik, duygu ve duygudurum üçgeninde kayda değer bir artışın olduğunu, müzik ve duygu/duygudurumu tanımanın ayrıntılı bir konu haline geldiğini söylemek mümkündür. Ayrıca müzik ve duygudurum arasındaki ilişki, disiplinlerarası birçok çalışma alanının etkileşim halinde olmasına zemin hazırlayarak, bu alanlarda değişim, gelişim ve dönüşüm evresine paralel olarak müzik psikolojisi alanında yapılan araştırmaların da artmasına olanak sağlamıştır

Anahtar Kelimeler

Duygu, Duygudurum, İnsan sesi, Müzik psikolojisi

Music and Human Voice in the Context of Mood

Öz

Music is an international communication tool reflecting textures of different cultures and containing them in itself. It can be said that some aspects of the music cause positive or negative effects on people. Though it is considered that this situation arises out of the connective and connector aspect of the music, the inclusionary aspect of the music to the other fields psychology, medicine, math, etc. make it an irreplaceable part of interdisciplinary studies. Although it has been long known that music focuses on treatment, brain and physiological factories and cause positive development in these areas and also said to be the tongue of the emotions, the physiological features of the music are still based on contradictory and theoretical grounds. The emotional meaning existing in the structure of the voice enables people to find themselves in different moods when they start hearing it. This and similar situations transform the voice into an obligation rather than a searching of the voice itself by human kind throughout the ages or an effort to use it in a kind way. This transformation canalize people to new searching for new methods and hence this tendency has brought about development in parallel with that. Human voice is both one of the available tools that human beings use and it is considered one of the existing and continuous instrument in human bodies. Thus, the scientific and technologic developments provide gathering of the different disciplines for human voice as in many fields. Hence, after the influence of the human voice, trace belonging to personality, emotions and moods have been discovered, the human voice is integrated many parts of the life thanks to being an easy-to use device and being one of the amazement instrument for treatment. As not only our modern world is in a circulation with the scientific and technical innovations but the necessity to behave accordingly to today’s information and communication era brings about an innovative perspective and phenomenal developmental stage. Thus, in order to create the information and make it a pathfinder to humanity is only possible with the process, grasp, implication and assessment of it. Hence this development in scientific world also tries to make sense of human emotions. When viewed from this aspect in many fields ranged from visual arts to television, when it is intended to make an alteration in human emotions, it is understood that the primary tool is music or human voice to do so. Of the reasons of this preference, we can consider the universality of the music or its effects on people. It is important to make more research on this field in terms of the curative aspect of the music, the working potential that it creates in human brain, hand arm coordination of a musician, enabling directives for abrupt emotion changes become feeling happy with a cheerful music when change a blue music causing emotion changes in different fields such as drawing, sculpture, theatre and putting someone into the art work. Moreover, it is possible to say that there is an increase in the number of research on music, emotion and moods and it becomes a detailed area. Moreover, the relationship between music and mood has triggered an interaction among many interdisciplinary fields and the alteration, development and revolution in these fields cause an increase in the number of the researches conducted on music physiology

Anahtar Kelimeler

Emotion, Mood, Human voice, Music psychology

Kaynakça

• Apak, K. H., & Kasap, F. (2014). Türk televizyonlarındaki gıda reklamlarında kadın ve erkek imgesi üzerine bir inceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(34), 814-832.
• Aube, W., Peretz, I., & Armony, J. L. (2013). The effects of emotion on memory for music and vocalisations. Memory, 21(8), 981- 90. Doi: 10.1080/09658211.2013.770871.
• Bar, M. (2009). A cognitive neuroscience hypothesis of mood and depression. Trends in Cognitive Science, 13, 456–463.
• Barsade, S. G., & Gibson, D. E. (2007). Why does affect matter in organizations? Academy of Management Perspectives, 36-59.
• Baumgardner, A. H., & Arkin, R. M. (1988). Affective state medi- ates causal attributions for success and failure. Motivation and Emotion, 12(2), 99-111.
• Bäuml, K. H., & Kuhbandner, C.(2009).Positive moods can elimi- nate intentional forgetting. Psychonomic Bulletin & Review, 16(1), 93-98.
• Baydağ, C. (2018). İnsan ses renklerinin duygudurum üzerine etkileri (Doktora tezi). T. C. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Beckett, A. (1990). The effects of music on exercise as determined by physiological recovery heart rates and distance. Journal of Music Therapy, 28(3): 126-136.
• Bernardi, N.F., Snow, S., Peretz, I., Orozco-Perez, HD, Sabet-Kas- souf N., & Lehmann A. ((2017). Cardiorespiratory optimization during improvised singing and toning. Scientific Reports, 7, (8113). doi: 10.1038/s41598-017-07171-2
• Biss, R. K., Hasher, L., & Thomas, R. C. (2010). Positive mood is associated with the implicit use of distraction. Motivation and Emotion, 34(1), 73–77. Doi: 10.1007/s11031-010-9156-y.
• Bodenhausen, G. V. (1993). Emotions, arousal, and stereotypic judgments: A heuristic model of affect and stereotyping. In D. M. Mackie & D. L. Hamilton (Eds.), Affect cognition and stereo- typing interactive processes in group perception (pp. 13- 37). San Diego, CA: Academic Press.
• Bolte, A. Goschke, T., & Kuhl, J. (2003). Emotion and intuition: Effects of positive and negative mood on implicit judgments of semantic coherence. Psychological Science, 14, 416-421. Doi: 10.1111/1467-9280.01456.
• Bozkurt, S. S. (2015). Ortaokul öğrencilerinin duygudurumlarına göre dinledikleri müzik türlerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Bronner, F. E. (2007). In the mood for advertising. International Journal of Advertising, 26(3), 1-23.
• Bruner G. C. (1990). Music, mood and marketing. Journal of Mar- keting, 54(4), 94-104.
• Campbell, D. (2002). Mozart etkisi. İstanbul: Kuraldışı Yayıncılık.
• Collins, S. A. (2000). Men’s voices and women’s choices. Animal Behaviour, 60, 773–780. Retrieved from http://tsvoice.net84. net/media/Collins00AB.pdf
• Collins, S. A., & Missing, C. (2003). Vocal and visual attractive- ness are related in women. Animal Behaviour, 65, 997–1004. Doi:10.1006/Anbe.2003.2123.
• Copeland, B. L., & Frank, B. O. (1991). Effects of types and inten- sities of background music on treadmill endurance. Journal of Sports Medicine and Physical Fitness, 31, 100-103.
• Gross, J. J. (1998) Sharpening the focus: emotion regulation, arous- al, and social competence, psychological ınquiry, 9(4), 287–90.
• Gosselin, N., Samson, S., Adolphs, R., Noulhiane, M., Roy, M., Has- boun, D., Baulac, M., & Peretz, I. (2006). Emotional responses to unpleasant music correlates with damage to the parahippo- campal cortex. Brain, 129, 2585-2592.
• Gültepe, B. (2014). Duygudurum ve bilişsel değişkenlerin beyin fırtınasında yaratıcılığa etkisi (Yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bolu.
• Hänze, M. & Hesse, F. W. (1993). Emotional influences on semantic priming. Cognition & Emotion, 7, 195-205.
• Hays, T., & Minichiello, V. (2005). The contribution of music to quality of life in older people: An australian qualitative study. Ageing & Society, 25, 261–278.
• Hirt, E. R. (1999). Mood. In M. A. Runco & S. R. Pritzker (Eds.), Encyclopedia of creativity (Vol. 2) (pp. 241–250). San Diego, CA: Academic Press.
• Hirt, E. R., Devers, E. E., & McCrea, S. M. (2008). I want to be cre- ative: exploring the role of hedonic contingency theory in the positive mood-cognitive flexibility link. Journal of Personality and Social Psychology, 94(2), 214-230.
• Hirt, E. R., Levine, G. M., McDonald, H. E., & Melton, R. J., & Martin L. L. (1997). The role of mood in quantitative and qualitative aspects of performance: Single or multiple mechanisms? Journal of Experimental Social Psychology, 33, 602–629. Retrieved ff83975824cbd54dd11b2e821d8f9a51957e.pdf
• Hodges-Simeon C. R. , Gaulin S. J. C., & Puts D. A. (2010). Dif- ferent vocal parameters predict perceptions of dominance and attractiveness. Human Nature (Hawthorne, N.Y.), 21(4), 406–427. doi:10.1007/s12110-010-9101-5.
• Hunter, P. G., Schellenberg, E. G., & Schimmack, U. (2010). Feelings and perceptions of happiness and sadness induced by music: similarities, differences and mixed emotions. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 4(1), 47–56.
• Huron, D. (2011). Why is sad music pleasurable? A possible role for prolactin. Musicae Scientiae, 15(2), 146–158.
• Husain, G., Thompson, W. F., & Schellenberg, E. G. (2002). Effects of musical tempo and mode on arousal, mood and spatial abil- ities. Music Perception, 20(2), 151-171.
• Isen, A. M., Daubman, K. A., & Nowicki, G. P. (1987). Positive affect facilitates creative problem solving. Journal of Personality and Social Psychology, 52(6),1122-1131.
• Isen, A. M., Johnson, M. M. S., Mertz, E., & Robinson, G. F. (1985). The influence of positive affect on the unusualness of word associations. Journal of Personality & Social Psychology, (48), 1413-1426.
• Isen, A. M., & Means, B. (1983). The influence of positive affect on decision making strategy. Social Cognition, 2(1), 18-31. http:// dx.doi.org/10.1521/soco.1983.2.
• İleri, S., & Yiğit, N. (2016). Müzik öğretmeni adaylarının ses kul- lanım alışkanlıkları ile ses hijyeni ve ses hastalıkları hakkında bilgi düzeyleri. İdil Dergisi, 5(20), 203-230. DOI: 10.7816/idil- 05-20-14.
• Johnson-Laird, P. N., & Oatley, K. (2008). Emotions, music, and literature. In M. Lewis,. J. M. Haviland-Jones, & L. F. Barrett (Eds.), Handbook of emotions (3rd ed.). New York: Guilford Press.
• Lohan, V. K. (2016). Emotions as different ımages of a person. International Journal of Pharmaceutical and Biological Scienc- es Fundamentals, 12(1), 1-3.
• Markov K., & Matsu T. (2014). Music genre and emotion recogni- tion using Gaussian processes, 2169-3536, IEEE, 2, 688–697.
• Martin, E. A., & Kerns, J. G. (2011). The influence of positive mood on different aspects of cognitive control. Cognition and Emo- tion, 25(2), 265-279.
• Martin, L. L., & Tesser, A. (2014). Striving and feeling. Interactions among goals, affect, and self-regulation. New York: Psycholo- gy Press. Doi: https://doi.org/10.4324/9781315806396
• Martin, L. L., Ward, D. W., Achee, J. W., & Wyer, R. S. (1993). Mood as input: People have to interpret the motivational implica- tions of their moods. Journal of Personality and Social Psychol- ogy, 63, 317–326.
• Morris, W. N. (1989). Mood: the frame of mind. New York: Springer.
• Nawrot, E. S. (2003). The perceptional of emotional expression in music: Evidence from ınfants, children and adults. Psychology of Music, 31(1), 75-92.
• O’Connor, J. J. M., Fraccaro, P. J., & Feinberg, D. R. (2012). The influence of male voice pitch on women’s perceptions of relationshıp investment. Journal of Evolutionary Psycholo- gy, 10(1), 1-13. Retrieved from http://dx.doi.org/10.1556/ JEP.10.2012.1.1
• O’Hanlon, J. F. (1981). Boredom: practical consequences and a theory. Acta Psychologica, 49, 53–82.
• Okay, H. H. (2014). Çocuklarda mutluluk ve üzüntü duygusu yaratan müziği ayırt etme becerisi. In MÜZED Bölge Konfer- ansı. İpek Yolu’nda Müzik Kültürü ve Eğitimi Bildiriler Kitabı (pp. 308-314). Ankara: Sevda-Cenap And Müzik Vakfı Yayınları
• Otacıoğlu, S. G. (2008). Müzik psikolojisi I, İstanbul: Öğreti Yayınevi.
• Öğüt, Ç. M. (2014). Müziğin özelliklerinin beyin fırtınasında yaratıcılığa etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Panksepp, J. (1995). The emotional sources of chills induced by music. Music Perception: An Interdisciplinary Journal, 13 (2), 171-207.
• Pham, M. T. (2007). Emotion and rationality: A critical review and ınterpretation of empirical evidence. Review of General Psychology, 11(2), 155–178.
• Pergher, G. K., Oliveira, R. G., Ávila, L. M. D., & Stein, L. M. (2006). Memory, mood and emotion. Revista de Psiquiatria do Rio Grande do Sul, 28(1), 1-18.
• Pisanski K., & Rendall D. (2011) The prioritization of 10. voice fundamental frequency or formants in listener’s assessments of speaker size, masculinity, and attractiveness. The Jour- nal of the Acoustical Society of America, 129(4), 2201-12. Doi:10.1121/1.35 52866.
• Phillips, L. H. Bull, R. Adams, E., & Fraser, L. (2002). Positive mood and executive function: evidence from stroop and fluency tasks. Emotion, 2(1), 12–22 Doi: 10.1037//1528-3542.2.1.12.
• Plewa, M., & Kostek, B. (2015). Music mood visualization using self- organizing maps. Archives of Acoustics, 40(4), 513 -525. Doi: 10.1515/aoa-2015-0051.
• Plutchik, R. (1982). A psychoevolutionary theory of emotions. Soci- al Science Information, 21, 529–553.
• Lewis, M. (2008). The emergence of human emotions. In M. Lewis, J. M. Haviland-Jones, & L. Feldman-Barrett (Eds.), Handbook of emotions (3rd ed.). New York: Guilford Press.
• Trainor, L. J., Tsang, C. D., & Cheung, V. H. W. (2002). Preference for consonance in 2- and 4-month-old infants. Music Perception, 20, 187–194. Doi: 10.1525/mp.2002.20.2.187.
• Trehub, S. E. (2003). Musical predispositions in infancy: an update. In I. Peretz & R. Zatorre (Eds.), The cognitive neuroscience of music (pp. 3–20). Oxford: Oxford University Press. Doi:10.1093/ acprof:oso/9780198525202.003.000120.
• Uppal, A. K., & Datta, U. (1990). Cardiorespiratory response of junior high school girls to exercise performed with and without music. Journal of Physical Education and Sport Sciences, 11, 52-56.
• Van der Zwaag, M. D., Dijksterhuis, C.,Waard, D. D., Mulder B. L. J. M., Westerink, J. H. D. M., & Brookhuis K. A. (2012): The influence of music on mood and performance while driving, Ergonomics,55:1, 12-22.
• Van der Zwaag, M. D., & Westerink, J. H. D. M. (2010). Musical induction and persistence of mood. In: S.M. Demorest, S.J. Morrison ve P.S. Campbell, eds. Proceedings of the 11th ICMPC, 23–27 August 2010. Seattle, University of Washington, 45–46.
• Van der Zwaag, M. D., Janssen, J. H., & Westerink, J. H. D. M. (2013). Directing Physiology and Mood Through Music: Validation of An Affective Music Player. IEEE Transactions on Affective Com- puting, 4(1), 57-68.
• Waaramaa, T., & Kulmala, M. (2009). Emotions in voice. acoustic and perceptual analysis of voice quality in the vocal expression of emotions (Academic dissertation). University of Tampere Department of Speech Communication and Voice Research, Finland. Retrieved from https://pdfs.semanticscholar.org/2d6 4/610e00595feae637f89bb529aef999b06fed.pdf
• Wager, T. D. Phan, K. L. Liberzon, I., & Taylor, S. F. (2003). Valen- ce, gender, and lateralization of functional brain anatomy in emotion: a meta-analysis of findings from neuroimaging. Neu- roImage, 19, 513–531. doi:10.1016/S1053-8119(03)00078-8.
• Wegener, D. T., & Petty, R. E. (1994). Mood management across affective states: The hedonic contingency hypothesis. Journal of Personality and Social Psychology, 66, 1034–1048.
• Wheeler, B. (1985). Relationship of personal characteristics to mood and enjoyment after hearing live and recorded music and to musical tastes. Psychology of Music, 13(2), 81–92.
• vanOyen Witvliet C. C. (1998). The impact of music-prompted emotional valence and arousal on self-report, autonomic, facial EMG, and startle responses across experimental con- texts (Dissertation). Purdue University. Retrieved from https:// search.proquest.com/docview/304385976
• Zentner M., Grandjean D., & Scherer K. (2008). Emotions evoked by the sound of music: Characterization, classification, and measurement. Emotion, 8, 494–521.
• and Human Behavior, 33, 210–216. doi:10.1016/j.evolhumbe- hav.2011.09.004.