Kamu Üniversitelerinde Kayıtlı Öğrencilerin Sosyo-Ekonomik Statüsü Üzerine Bir Araştırma: Şırnak Üniversitesi Örneği

Yıl 2019, Sayı: 3, 460 - 473, 01.12.2019

Filiz Gölpek Kamuran Yıldız

Öz

Bu araştırma, 2016-2017 eğitim-öğretim döneminde Şırnak Üniversitesi’nde kayıtlı öğrencilerin sosyo-ekonomik statüsünü belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, kayıtlı 2696 öğrenciden kolayda örnekleme yöntemi ile seçilen 597 öğrenciye, sosyal ve ekonomik durumu tespit etmek için iki kısımdan oluşan anket uygulanmış ve tamamı değerlendirilmiştir. Ekonomik duruma ait gelir ve harcama verileri, 2017 yılı fiyatlarına göre Türk Lirası cinsinden ifade edilmiş, verilerin analizinde SPSS 24 paket programı kullanılmıştır. Sosyal verilere göre öğrencilerin çoğunluğunu, meslek yüksekokullarında kayıtlı 1388 öğrenci , 21 yaşından büyük %40.9 erkek öğrenciler %51.6 oluşturmuştur. Bu öğrenciler, okuyan kardeş sayısı 7 veya 8 %26.5 olan çok çocuklu ailelerden gelmiş, anne-babanın eğitim seviyesi 2017 yılındaki Türkiye geneline göre çok düşük, babaları serbest meslek sahibi %22.4 , anneleri ev hanımı %90 , baba veya kardeşlerden biri olmak üzere ailelerinde bir veya iki kişi çalışmış ve evin harcamalarını karşılamıştır. Bunların çoğunluğu, kamu ortaöğretim kurumlarından mezun olmuş %97 , iyi bir gelir ve gelecek için üniversite okumak istemiş %60.5 , bunun için eğitimöğretmenlik %26.8 ve mühendislik %26.1 alanlarını tercih etmiş, sınava ilk kez girmiş %49.7 ve 6. ve daha sonraki tercihlerine yerleştirilmiştir %40 . Ekonomik verilere göre, çoğunluğunun aileleri %46 , 2017 yılındaki asgari ücret 1404 ve altında geliri olan, çocukları için hazırlık harcamalarına katlanmış %88,1 ve dershane %15.9 için en fazla harcamayı yapmıştır . Yükseköğretim sürecinde de öğrencilerin çoğunluğu, özel harcamalar için yılda asgari ücretten biraz fazla 1800 = 300 x 6 ay harcamıştır. Bu veriler, düşük sosyo-ekonomik statünün teorik özelliklerini taşıdığını açıkça gösterirken, öğrencilerin çoğunluğunun Şırnak ilinde ikamet etmesi %76 , bu ilin 2016 yılı Yükseköğretime Geçiş Sınavı başarı sıralamasında 81. il olmasını da açıklamaktadır. Buna göre, Şırnak Üniversitesi’nde kayıtlı öğrencilerin düşük sosyo-ekonomik statülü ailelerden geldiği söylenebilir

Anahtar Kelimeler

Yükseköğretim, Sosyo-ekonomik statü, Eğitim harcamaları, Fırsat eşitliği

A Research on the Socio-Economic Status of Students Enrolled at State Universities: Sample of Şırnak University

Öz

This research aims to determine the socio-economic status of the students enrolled at Şırnak University during the 2016-2017 academic year. For this purpose, a two-part questionnaire was implemented to 597 students selected from 2696 students with convenience sampling method to determine the social and economic situation and the data was evaluated. The income and expenditure data concerning the economic situation were denominated in Turkish Liras according to 2017 prices and SPSS 24 package program was used to analyse the data. According to social data, the majority of the students 1388 students enrolled at the vocational schools are male 51.6% and are over 21 40.9% . These students consist of the multi-child families with 7 or 8 siblings 26.5% , parents with low education level compared to 2017 data across Turkey, children of self-employed fathers 22.4% , having housewife mothers 90% or those of one or two individuals working in the family the father or one of the siblings and covering home expenses. Most of them graduated from public secondary education institutions 97% , wanted to study for a good income and at a university for their future 60.5% and for this purpose, preferred education-teaching programs 26.8% and engineering programs 26.1% and for the first time took the exam 49.7% and got into their 6th and following preferences 40% . According to economic data, the families of the majority of the students 46% having the minimum wage of 1404 and below in 2017 bore the preparation expenses 88.1% for their children and spent the maximum expenses 1000-2000 annually on private preparatory teaching institutions 15.9% . At higher education level, the majority of the students spent a little more than the minimum wage 1800 = 300 x 6 months per year for private expenditures. While this data clearly shows that the low socio-economic status has the theoretical characteristics, the majority of the students living in Şırnak province 76% explains the reason for the province’s being 81st province in the 2016 Transition to Higher Education Examination regarding the success ranking. According to this, it can be stated that students enrolled at Şırnak University are from families with low socio-economic status

Anahtar Kelimeler

Higher education, Socio-economic status, Educational costs, Equal opportunities

Kaynakça

• Abbot, A., & Leslie, D. (2004). Recent trends in higher education applications and acceptances. Education Economics, 12(1): 67-86
• Akın F., Şimşek, O., & Erdem, F. (2007). Türkiye’de eğitim sorunu. Toplumsal aktörlerine göre eğitim sorunlarına bakış. Ankara: Türk Eğitim-Sen.
• Aslanargun, E., Bozkurt, S., & Sarıoğlu, S. (2016). Sosyo ekonomik değişkenlerin öğrencilerin akademik başarısı üzerine etkileri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(3): 214-234
• Blöndal, S., Field S., & Girouard N. (2002). Investment in human capital through upper-secondary and tertiary education. OECD Economics Studies, 34(1), 41-89. Retrieved from https://ideas. repec.org/a/oec/ecokaa/5lmqcr2k2c7c.html
• Coombs, P., & Hallak, J. (1994). Bir sistem olarak eğitim. Eğitim ekonomisi: Seçilmiş yazılar. (Çev. Y. Kavak, & B. Burgaz). Ankara: Pegem Yayınları
• Çiftçioğlu, N. (2013). Sosyo-ekonomik faktörlerin yükseköğretim talebi üzerine etkileri: Gaziantep ili örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Çiftçi, C., & Çağlar, Ç. (2014). Ailelerin sosyo-ekonomik özelliklerinin öğrenci başarısı üzerindeki etkisi: Fakirlik kader midir? International Journal of Human Sciences, 11(2): 155-175
• Ekinci, E., C. (2011). Bazı sosyoekonomik etmenlerin Türkiye’de yükseköğretime katılım üzerindeki etkileri. Eğitim ve Bilim Dergisi, 36(160), 281-297
• Erayman, Y. (2004). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi öğrencilerinin sosyo-ekonomik yapılarının başarıları üzerine etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Gölpek, F. (2008). Adalet ve etkinlik amaçları bakımından yükseköğretimde finansman politikası: Türkiye örneği (Yayınlanmamış doktora tezi). Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Gölpek, F. (2011). Yükseköğretimin getirileri ve etkinlik sorunu. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(3-4), 77-95.
• Gölpek, F. (2014). Rate of return to and price of higher education in Turkey: A case study of law faculty. Education and Science, 39(175): 172-182
• Gölpek, F. (2015). Who earnings after four years’ education in Turkey: The society or the individual? Education and Science, 40(177), 19-30.
• Gölpek, F., & Çiftçioğlu, N. (2014). Social-economic factors in demand for higher education: Sample of Gaziantep province. International Journal of Business and Social Science, 5(1), 121-134. Retrieved from https://ijbssnet.com/journals/ Vol_5_No_1_January_2014/15.pdf