Yükseköğretimdeki Engelsiz Öğrencilerin Fiziksel Engelli Öğrencilere İlişkin Bakış Açıları: Marmara Üniversitesi Örneği

Yıl 2019, Sayı: 3, 573 - 580, 01.12.2019

Sibel Cengizhan Buket Doğan Elif Ural Aynur Akar Firdevs Melis Cin

Öz

Araştırmanın amacı, yükseköğretimdeki engelsiz öğrencilerin fiziksel engelli öğrencilere ilişkin bakış açılarını incelemektir. Bu temel amaç doğrultusunda araştırma, tarama modeli ile yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini 2015-16 eğitim-öğretim yılında Marmara Üniversitesinde öğrenim gören engelsiz öğrenciler, örneklemini ise bu evrenden tesadüfi örnekleme yöntemi ile seçilmiş 661 engelsiz öğrenci oluşturmuştur. Bu öğrencilerden 423’ü kadın, 238’i ise erkektir. Veriler, çoktan seçmeli yedi soru ile 25 ifadeden oluşan anket formuyla toplanmıştır. 25 ifadeden oluşan ankete verilen cevaplamalarda kesinlikle katılmıyorum, katılmıyorum, katılıyorum ve kesinlikle katılıyorum olmak üzere dörtlü Likert tipi skala kullanılmıştır. Verilerin analizinde ankette yer alan her bir ifadeye ilişkin yüzde ve frekans değerleri verilmiştir. Elde edilen bulgular genel olarak değerlendirildiğinde; araştırmaya katılan engelsiz öğrencilerin engelliliğe karşı duyarlı olmadıkları, engellilikle ilgili bir rehberlik hizmeti almaya istek duymadıkları, buna karşılık engelliliğe ilişkin bakış açılarına yönelik sorulara verdikleri yanıtlarda çoğunlukla olumlu ifadelere katıldıkları sonuçlarına ulaşılmıştır. Bu sonuçlarla ilgili olarak yükseköğretimde duyarlılığı artırmak için engelli birimlerinin daha işlevsel hale getirilmesi, her fakültede konuyla ilgili zorunlu dersler konulması, özellikle Topluma Hizmet Uygulamaları derslerinde bir öğrencinin bir dönemde en az konuyla ilgili bir ya da iki sempozyum, kulüp, dernek, çalıştay, proje vb. faaliyetlere katılması, sivil toplum kuruluşlarında gönüllü çalışmalar yapmalarının sağlanmasının engelliliğe ilişkin bilgilenmeyi sağlayacağı düşünülmektedir

Anahtar Kelimeler

Yükseköğretim, Fiziksel engellilik, Engelli duyarlılığı, Engelliliğe bakış

Non-handicapped Students’ Point of View towards Physical Disabled Students in Higher Education: Case of Marmara University

Öz

The purpose of the research is to examine non-handicapped students’ points of view towards physically disabled students in higher education. For this purpose, the study was conducted with a survey model. The population of the research consists of non-handicapped students who study at Marmara University in the 2015-16 academic year, while the sample consists of 661 non-handicapped students with the random sampling method. 423 of these students were female, and 238 were male. The answers given to the questionnaire consists of seven multiple-choice questions and 25 statements. In the answers given to the questionnaire, 4-point Likert was used as “strongly disagree, disagree, agree and strongly agree”. In the analysis of the data, the percentage and frequency values for each statement in the questionnaire were given. The results show that abled students do not have enough awareness about being disabled, did not want to receive guidance services about the disability, whereas they responded mostly to positive expressions in their responses to questions about disability perspectives. In order to increase disability awareness in higher education, disabled student units should be more functional in each of the faculties and putting compulsory courses about disability in each faculty can have a positive effect. In addition, especially in the Community Service Practices courses, students may attend one or two symposiums, clubs, associations, workshops, projects, etc. about the problems of disabled students. It is thought that participation in these activities and providing volunteer activities in nongovernmental organizations will provide awareness about disability

Anahtar Kelimeler

Higher education, Physical disability, Disability awareness, Disability perspective

Kaynakça

• Altıparmak, S., & Yıldırım-Sarı, H. (2012). Manisa ilinde engelli bireylere karşı toplumsal tutum. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 13(2), 110-116.
• Aslan, M., & Şeker, S. (2011). Engellilere yönelik toplumsal algı ve dışlanmışlık (Siirt örneği). Sosyal Hakları Uluslararası Sempoz- yumu, 449-463. Retrieved from http://acikerisim.siirt.edu.tr/ bitstream/handle/ 123456789/699/aslan-seker.pdf?sequence =1&isAllowed=y
• Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı (ÖZİDA). (2010a). Türkiye özürlüler araştırması temel göstergeleri. Retrieved from http:// www.engelsiz.hacettepe.edu.tr/belge/ozida.pdf
• Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı (ÖZİDA). (2010b). Özürlü- lük eğitimi: Toplum özürlülüğü nasıl anlıyor temel araştırması. Retrieved from https://eyh.aile.gov.tr/uploads/pages/bakim- hizmetleri-stratejisi-ve-eylem-plani-2011-2013/toplum-ozur- lulugu-nasil-anliyor-arastirma-projesi-sonuclari.pdf
• Brown, P. M., & Foster, S. B. (1991). Integration hearing and deaf students on a college campus: successes and barriers as perce- ived by hearing students. American Annals of the Deaf, 136(1), 21-27.
• Büyüköztürk, Ş. (2003). İstatistik, araştırma deseni SPSS uygula- maları ve yorum. (3. Baskı). Ankara: Pegem A yayınları.
• Cambra, C. (2002). Acceptance of deaf student in regular classro- oms. American Annals of Deaf, 147(1). 38-45.
• Cook, B. G., & Semmel, M. I. (1999). Peer acceptance of included students with disabilities as a function of severity of disability and classroom composition. The Journal of Special Education, 33, 50–61.
• Çömez, T., & Altan-Sarıkaya, N. (2017). Hemşirelik fakültesi öğren- cilerinin engelli bireyleri damgalamaya ilişkin düşünceleri ve uygulamaları, Journal of Academic Research in Nursing, 3(3), 145-152.
• Deal, M. (2007). Aversive disablism: Subtle prejudice toward disabled people. Disability & Society, 22(1), 93-107.
• Fine, M., & Asch, A. (1988). Disability beyond stigma: Social inte- raction, discrimination, and activism. Journal of Social Issues, 44(1), 3-21. Retrieved from http://www.yok.gov.tr/web/ guest/icerik/-/journal_content/56_ INSTANCE_rEHF8BIsfYRx/ 10279/18014