Üniversite Öğrencilerine ve Yılın Eğitimcisi Ödüllü Öğretim Üyelerine Göre İyi Üniversite Öğretmeninin Özellikleri

Yıl 2019, Sayı: 3, 603 - 613, 01.12.2019

Serap Emil

Öz

Yükseköğretim politikalarına bakıldığında araştırma ve inovasyon yoğun olarak dikkat çekerken, eğitim ve öğretim sorumlulukları bu politikalarda kendine nadiren yer bulabilmektedir. İyi üniversite öğretmeni, üniversitenin temel görevlerinden olan eğitim konusunda ele alınması gereken öncelikli bir konudur. Karma araştırma yöntemi ile yapılan bu çalışma, Ankara’da bir devlet üniversitesinde öğrenciler ve öğretim üyelerininin etkili üniversite öğretmeni ve özellikleri açısından görüşlerini incelemeyi amaçlamaktadır. Devlet üniversitesinde yeralan beş fakülteden toplam 512 üniversite öğrencisinden anket yoluyla ve Yılın Eğitimcisi Ödülü’nü alan 10 öğretim üyesi ile yüzyüze görüşmeler aracılığıya veri toplanmıştır. Diskriminant fonksiyon analizi ile elde edilen öğrenci verisi bulguları, etkili ve etkili olmayan üniversite öğretmenlerini ayırteden altı temel faktör olduğunu göstermektedir: İyi organize edilmiş ders, rahat bir öğrenme ortamı, öğrencinin öğrenme sürecini göz önünde bulundurma, alana ilgiyi artıran, etkili iletişim ve dersin öğrenciler tarafından değerli bulunması. Ödüllü öğretim üyeleri ile yapılan yüzyüze görüşme transkriptleri içinse endüktif içerik analizi yapılmış ve etkili üniversite öğretmeni profiline dair beş özellik belirlenmiştir: Öğretim pratikleri, öğrenci merkezlilik, öğrencilerle iletişim, etkili öğretimi destekleyici kişilik özellikleri ve öğretim üyesinin alan bilgisi. Araştırma sonucunda iyi üniversite öğretmeni özellikleri dört ana başlık altında toplanmıştır: Kaliteli öğretim aktivitesi ve öğrenme deneyimi, öğretim üyesi-öğrenci ilişkisi, etkili öğretimi destekleyen kişilik özellikleri ve alan bilgisi

Anahtar Kelimeler

Etkili üniversite öğretimi, Etkili üniversite öğretmeni özellikleri, Türkiye yükseköğretimi, Üniversite öğretiminde kalite, Öğretim üyesi mesleki gelişimi

Characteristics of Good University Teacher According to University Students and Educators of the Year Awardees

Öz

When higher education policies are taken into consideration, research and innovation attract attention, while education and training responsibilities rarely find a place in these policies. Good university teacher is one of the topics that need to be prioritized with respect to universities’ teaching roles. This mixed-method research intends to examine university student’s and faculty members’ perceptions of university teachers in a Turkish higher education context. A total of 512 university students from a comprehensive public university in Ankara and ten faculty members from the same institution, who received Educator of the Year award, were included in this study for data collection. The stepwise discriminant analysis of the student survey data showed that six essential items distinguish effective vs. ineffective university teachers: well-organized course, comfortable learning atmosphere, concerned about student learning, course being valuable, the self-confidence of the instructor, and effective communication. The inductive content analysis of the faculty interviews provided five main themes: teaching practices, student-centeredness, and communication with students, supportive personality characteristics and subjectmatter knowledge. As a result, four main areas were identified on good university teacher characteristics: quality teaching and learning experience, faculty member-student communication, personality characteristics supporting effective teaching, subject matter knowledge

Anahtar Kelimeler

Effective university teaching, Effective university teacher characteristics, Turkish higher education, Quality in university teaching, Faculty members professional development

Kaynakça

• Akademik Teşvik Ödeneği Yönetmeliği. (2015, 18 Aralık). Resmi Gazete (Sayı: 29566). Retrieved from https://www.mevzuat. gov.tr/MevzuatMetin/3.5.20158305.pdf
• Anderson, M. R., Ingram, J. M., Buford, B. J., Rosli, R., Bledsoe, M. L., & Onwuegbuzie, A. J. (2012). Doctoral students’ perceptions of characteristics of effective college teachers: A mixed analysis. International Journal of Doctoral Studies, 7, 279-309. https://doi.org/10.28945/1693
• Avcı Ü., & Kalelioğlu F. (2019). Students’ perceptions of education and teaching quality in a teacher training programme. Journal of Higher Education and Science, 9(1), 52-64.
• Bain, K. (2004). What the best college teachers do. Cambridge, Massachusetts, London, England: Harvard University Press. Retrieved from http://bmir.lamiradapedagogica.net/doc/ BAIN%20Fragment%20original.pdf
• Barr, R. B. & Tagg, J. (1995). From teaching and to learning: A new paradigm for undergraduate education. Change: The Magazine of Higher Learning, 27(6), 12-26.
• Baş-Collins, A. (2002). Üniversite öğrencileri öğretim elemanlarının başarısını değelendirebilir mi? İkilemler ve problemler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 81-91.
• Biggs, J. (2003). Teaching for quality learning at university. UK: Open University Press.
• Blackburn, R. T., & Lawrence, J. H. (1995). Faculty at work: Motivation, expectation, satisfaction. London, England: The John Hopkins University Press.
• Brinkley, A., El-Fakahany, E., Dessants, B., Flamm, M., Forcey, Jr. C. B., Ouellett, M. L., & Rothschild, E. (2011). The Chicago handbook for teachers: A practical guide to the college classroom. Chicago: The University of Chicago Press.
• Brookfield, S. D. (2006). The skillful teacher: On technique, trust and responsiveness in the classroom. San Francisco: Jossey- Bass
• Ralph, E. G. (2003). Effective college teaching: Fresh insights and exemplary practices. New York: Nova Science.
• Rosenshine, B., & Furst, N. F. (1971). Research on teacher performance criteria. In B. O. Smith (Ed.), Research in Teacher Education: A symposium. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall.
• Schönwetter, D. J. (1996). Effective instruction and student differences in the college classroom (Doctoral dissertation). University of Manitoba, Winnipeg, Manitoba, Canada.
• Smith, R. (1998). Reflecting critically on our efforts to improve teaching and learning. In E. Neal (ed), To Improve Academy. Stillwater, Oklahama: New Forums Press.
• Sözer, M. E., Zeybekoğlu, Z. & Alaylı, A. (2018). Examining graduate teaching assistants’ conceptions of and readiness for effective teaching in a non-profit Turkish university. Innovation in Education and Teaching International, 56(3), 373-384.
• Spencer, K. & Schmelkin, L. P. (2002). Student perspectives on teaching and its evaluation. Assessment and Evaluation in Higher Education, 27(5), 397-409.
• Steiner, G. (2003). Lessons from the masters. Boston: Harvard University Press.
• Tekeli, İ. (2011). Türkiye’nin yükseköğretim stratejisinin geliştirilmesinde göz önüne alınacak yaklaşımlar. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Tonbul, Y. (2008). Öğretim üyelerinin performansının değerlendirilmesine ilişkin öğretim üyesi ve öğrenci görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Güz(56), 633-652.
• Välimaa, J., & Hoffman, D. M. (2008). Knowledge society discourse and higher education. Higher Education 56(3), 265-285.
• Weimer, M. (2015). Defining teaching effectiveness, Retrieved from https://www.facultyfocus.com/articles/teaching-profes- sor-blog/defining-teaching-effectiveness/
• Witcher, A. E., Onwuegbuzie, A. J., & Minor, L. C. (2001). Characteristics of effective teachers: Perceptions of preservice teachers. Research in Schools, 8(2), 45-57.
• Wood, A. M. (1998). The effects of teacher enthusiasm on student motivation, selective attention and text memory. (Doktora Tezi). University of Western Ontario, Canada.
• Young, S., & Shaw, D. G. (1999). The profiles of effective college and university teachers. Journal of Higher Education, 70(6), 670-686.
• Yükseköğretim Kalite Kurulu (YÖKAK). (2019). Retrieved from http://yokak.gov.tr/
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (2019). Retrieved from https://yok. gov.tr/
• Perry, R. P. & Smart, J. C. (2007). The scholarship of teaching and learning in higher education: An evidence-based perspective. The Netherlands: Springer.