Türkiye’de Ornitoloji Alanındaki Lisansüstü Tezler Üzerine İlk Değerlendirme

Yıl 2020, Sayı: 2, 242 - 252, 01.08.2020

Esra Per Hızır Uzuner

Öz

Türkiye’deki üniversitelerde Ornitoloji alanında lisansüstü tezler hazırlanmaktadır. Ancak ülke genelinde bu konuda farklı kriterler açısından bir değerlendirme yapılmamıştır. Yüksek Öğretim Kurulu YÖK “Ulusal Tez Merkezi” veri tabanında yer alan ornitoloji alanındaki tezler farklı terimler kullanılarak araştırılmıştır. Tespit edilen tezler yıl, üniversite, enstitü, Anabilim Dalı, düzeyi yüksek lisans - doktora , coğrafi bölge, il, cinsiyet, dil ve kullanılan araştırma yöntemine göre incelenmiştir. Araştırma sonucunda Türkiye’de 1985 - 2019 yılları arasında ornitoloji alanında toplam 49 devlet üniversitesinde lisansüstü düzeyde 268 tez %79 YL, %21 DR tamamlanmış olduğu tespit edilmiştir. Tezlerin %71’i Biyoloji bölümünde tamamlanmış olup son 10 yılda özellikle Orman Fakültelerinde ornitoloji temelli araştırmalarda dikkat çekici bir artış olmuştur. Ornitoloji alanında en fazla tez Süleyman Demirel Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi’nde hazırlanmıştır. Araştırmacıların %36 kadın ve %64 erkektir. Araştırmaların %70’i gözlem temelli olarak planlanarak dürbün ve teleskop kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Bu araştırma ile ornitoloji temelli lisansüstü tezlerin tarihçesi ve genel durumu ortaya çıkarılmıştır. Elde edilen sonuçların gelecek yıllarda bu alanda yapılacak başka araştırmalar için referans olacağı düşünülmektedir

Anahtar Kelimeler

Yükseköğretim, Tez, Biyoloji, Cinsiyet, Gözlem

The First Assessment on Post Graduate Theses in Ornithology in Turkey

Öz

Postgraduate theses in the field of ornithology have been prepared at universities in Turkey. However, no assessment has been made in terms of different criteria on this subject across the country. The theses in the field of ornithology in the “National Thesis Center” database of the Higher Education Council YÖK were searched using different terms. The theses were examined according to year, university, institute, department, degree master – doctorate , geographical region, province, gender, language and research method used. As a result of the research; it has been determined that 268 theses 79% Ms, 21% Ph.D. have been completed in 49 state universities in ornithology between 1985 - 2019 in Turkey. 71% of the theses have been completed in the biology department and in the last 10 years, there has been a remarkable increase in ornithology-based researches, especially in the Faculties of Forestry. The greatest number of theses in the field of ornithology were prepared at Süleyman Demirel University and Hacettepe University. Gender ratio of researchers; 36% were female and 64% were male. 70% of the research was planned based on observation and carried out using binoculars and telescope. With this research, the history and general status of ornithology-based postgraduate theses have been revealed. It is considered that the results obtained will be a reference for further researches in this field in the coming years

Anahtar Kelimeler

Higher education, Thesis, Biology, Gender, Observation

Kaynakça

• Acar, B., & Acar, S. 1972. Kuşlarımız. İstanbul: Redhouse Yayınevi.
• Ayvaz, Y. (1983). Kayseri Sultansazlığı su kuşları (Doktora tezi). Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Azmanoğlu, R. K. (2016). Osmanlı Dönemi kuş saraylarının belgesel fotoğrafçılık yöntemi ile tanıtılması. Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Grafik Ana Bilim Dalı, Kütahya, 167 sy.
• Bindaş, E. (2016). Karaçay Malkar Türkçesinde kuş (hayvan) isimlerinin kuruluşu ve Türkiye Türkçesi ile karşılaştırılması. Ordu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı. Ordu, 90 sy.
• Biricik, M. (1986). Küçük kumru Streptopelis s. senegalensis L.’de eş ilişkileri. Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Boyla, K. A., Sinav, L., & Dizdaroğlu, D. E. (2019). Türkiye Üreyen Kuş Atlası, WWF-Türkiye. İstanbul: Doğal Hayatı Koruma Vakfı.
• Coşkun, E., Özçakmak, H., & Balcı, A. (2012). Türkçe eğitiminde eğilimler: 1981-2010 yılları arasında yapılan tezler üzerine bir meta-analiz çalışması. In E. Yılmaz, M. Gedizli, E. Özcan, & Y. Koçmar (Eds.), Türkçe’nin eğitimi öğretimi üzerine çalışmalar (pp. 204-212). Ankara: Pegem Akademi.
• Eken, G., Bozdoğan, M., İsfendiyaroğlu, S., Kılıç, D. T., & Lise, Y. (2006). Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları. Doğa Derneği, Ankara.
• Erdem, F. (2019). Kuyud-ı Kadime Arşivi 10 numaralı Mufassal Şahinciyan defteri örneğinde Osmanlı Devleti’nde taşra avcı kuşu yetiştiriciliği. Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı Kırıkkale, 257 sy.
• Erdoğan, A. (1989). Ankara/Beytepe serçe populasyonları (Passer domesticus ve Passer montanus) ile ilgili biyolojik çalışmalar. Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Ankara, 97 sy.
• Ergene, S. (1945). Türkiye Kuşları, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Monografileri, İstanbul, Sayı 4.
• Ertan, A., Kılıç, A., & Kasparek, M. (1989). Türkiye’nin Önemli Kuş Alanları. İstanbul: Doğal Hayatı Koruma Derneği.
• Günay, D., Günay, A., & Atatekin, E. (2013). Shake in the basic sciences in Turkey: The Country’s shake. Journal of Higher Education and Science, 3(2), 85-96.
• Kahraman, H., Şeremet, T., & Hatinoğlu, B. (2016). Doğu Karadeniz Kuşları. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, XII Bölge Müdürlüğü, Trabzon.
• Karasu, A. (2017). Ortaçağ’da Türklerde yırtıcı kuşlarla avcılık. Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı, Sivas.
• Karol, S., Suludere, Z., & Ayvalı, C. (2000). Biyoloji Terimleri Sözlüğü. II. Baskı, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Kasparek, M. (1992). Die Vögel der Türkei: eine Übersicht. Heidelberg: Kasparek Verlag.
• Kaya, U., & Atatür, M. K. (2014). Zooloji Terimleri Sözlüğü. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaya, M. (1989). Edirne Kuş (Aves) Türleri, Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• Kılıç, D. T., & Eken, G. (2004). Türkiye’nin Önemli Kuş Alanları 2004 Güncellemesi. Ankara: Doğa Derneği.
• Kışlalıoğlu, M., & Berkes, F. (1994). Ekoloji ve Çevre Bilimleri. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kirwan, G. M., Boyla, K. A., Castell, P., Demirci, B., Özen, M., Welch, H., & Marlow, T. (2008). The Birds of Turkey. Christopher Helm, London, UK.
• Koyuncu, M. (2019). Türk süsleme sanatlarında kuş figürü ve Büyük Selçuklu Dönemi seramik yorumları. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tasarım Anabilim Dalı. Tasarım Bilim Dalı, Konya, 97 sy.
• Kurdoğlu, O. (1988). Doğu Karadeniz Bölgesinde Gündüz Yırtıcı Kuşları ve Özellikle Atmaca (Accipiter nisus) ile Yapılan Avcılık. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Orman Entomolojisi ve Koruma Programı, İstanbul.
• Küden, O. (2019). Türk kültür tarihinde yırtıcı kuşlar ile ilgili inançlar. Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Genel Türk Tarihi Bilim Dalı, Manisa.
• Nergiz, H. G. (2014). Türkiye’de Lisansüstü Turizm Tezlerinin Bibliyometrik Profili (1990-2013), Kozak, Günlü (Ed). VII. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi Bildiri Kitabı, 04-05 Nisan 2014, Ankara, 212-221.
• Per, E., & Özesmi, U. (2005). KuşBank 2004 raporu. Doğa Derneği, Ankara.
• Sıkı, M. 1985. Çamaltı Tuzlası - Homa Dalyanı kuş türleri ve bazı türlerin biyolojileri üzerine araştırmalar. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Şahin, M., Çetinoğlu, A., & Ayvaz, S. (2013). Türkiye’de öğretmen eğitiminin tarihçesi ile ilgili tezler üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(27), 494-504.
• Tosuntaş, Ş. B., Emirtekin E., & Süral, İ., (2019). Eğitim ve öğretim teknolojileri konusunda yapılan tezlerin incelenmesi (2013- 2018). Yükseköğretim ve Bilim Dergisi 9(2), 277-286.
• Töman, U. (2018). Türkiye’de biyoloji eğitimi alanında yapılmış lisansüstü tezlerin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Studies Educational Sciences, 13(11), 1297-1309.
• TRAKUŞ. (2019). Türkiye’nin anonim kuşları. Retrieved from http:// www.trakus. org
• Turan, N. (1990). Türkiye’nin Av ve Yaban Hayvanları Kuşlar. OGM Eğitim Dairesi Başkanlığı, Yayın ve Şube Md. Matbaası, Ankara, 1: 274.
• Turan, İ., & Aslan, H. (2016). Yök tez merkezi ve proquest veri tabanında yer alan tarih eğitimi tezlerinin değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 982- 1001.
• Uygun, S. (2012). Eğitim tarihi alanında yapılmış lisansüstü tezlerin analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33(2), 263-282.
• Üniversiteler Arası Kurul Başkanlığı (ÜAK). (2019). 2019 Ekim dönemi doçentlik başvurularına ait bilim alanları ve anahtar kelimeler. Retrieved from http://www.uak.gov.tr/ temelalan/2019E_BilimAlanlari-AnahtarKelimeler_250919. pdf
• Yarar, M., & Magnin, G. (1997). Türkiye’nin önemli kuş alanları. Doğal Hayatı Koruma Derneği, İstanbul: Doğal Hayatı Koruma Derneği.
• Yılmazer, Ö. (2019). YÖK Ulusal Tez Merkezi’nde büyük veri alanında kayıtlı bulunan lisansüstü tezlerinin analizi. Karadeniz, 41, 225- 240.
• Yiğit, N., Saygılı, F., Çolak, E., Sözen, M., & Karataş, A. (2008). Ornitoloji ders notları, Ankara: Ümit Ofset Matbaası.
• Yozgat, S. (2019). Türk mitolojisindeki grafik sembollerin günümüz logo tasarımlarına yansımaları: Kuş figürü örneği. Ordu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Grafik Anasanat Dalı, Ordu.
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (2001). Türkiye Yükseköğretim Sistemi, Yüksek Öğretim Kurulu. Ankara.
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (2001). Tez Kullanım İstatistikleri. Yükseköğretim Kurulu Yayın ve Dokümantasyon Merkezi. Ankara.
• YÖKTEZ. (2019). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı. Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (15.12. 2019).
• Yüce, R. (1999). Zooloji Terimleri Sözlüğü. Marmara Üniversitesi Yayın No: 65.1 Fen Edebiyat Fakültesi Yayın No: 38, İstambul (İkinci Baskı).
• Yücel, G. (2016). Doğal yaşam fotoğrafçılığında kuş fotoğrafçılığının tarihsel gelişimi ve teknik açıdan incelenmesi. Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Fotoğraf ve Video Anasanat Dalı, Fotoğraf ve Video Sanat Dalı, İstanbul.