Meslek Yüksekokulu MYO Çalışanlarının Bu Okulların Kurumsal ve Genel Performansına İlişkin Değerlendirmeleri

Yıl 2020, Sayı: 2, 352 - 363, 01.08.2020

Aslı Günay Ömer Açıkgöz Zafer Çelik Murat Öztürk

Öz

Akademik araştırmalar, politika yapıcılar ve endüstriyel hayatın temsilcileri Türkiye’de meslek yüksekokullarının misyonunu yeterince yerine getirmediğini, verimli çalışmadıklarını, sektörün ihtiyacı olan becerileri mezunlara kazandırma konusunda sorunlar yaşadığını dile getirmektedir. Bu sorunları çözmek ve meslek yüksekokullarının verimliliğini ve kalitesini geliştirmek, sektörle ilişkisini güçlendirmek için ilgili üst kurumlar tarafından son yıllarda çok sayıda düzenleme yapılmıştır. Ayrıca meslek yüksekokullarının misyonunu gerçekleştirmekle görevli meslek yüksekokulu çalışanlarının bu okulların performansını değerlendirmeleri, hem sorunların anlaşılması ve tanımlanması, hem de olası çözümler konusunda tüm taraflara ışık tutacaktır. Bu çalışma, son yıllarda meslek yüksekokullarında nitel iyileştirme için yapılan düzenlemelerin meslek yüksekokullarının genel performansını ve kurumsal performansını nasıl etkilediğini meslek yüksekokullarının çalışanları üzerinden araştırmaya çalışmaktadır. Bu bağlamda meslek yüksekokullarının genel ve kurumsal performansını tespit etmek için meslek yüksekokulları çalışanlarına yönelik bir tarama çalışması yapılmıştır. Tarama çalışmasının hedef kitlesi oldukça geniş tutularak tüm Türkiye genelinde 13501 meslek yüksekokulu çalışanına konu ile ilgili anket uygulanmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen veriler ile açımlayıcı faktör analizi yapılmış ve endeksler oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda meslek yüksekokulları çalışanları, meslek yüksekokullarının genel performansını “orta” düzeyde tanımlamışlardır. Ayrıca meslek yüksekokulları çalışanlarından kendi çalıştıkları

Anahtar Kelimeler

Meslek Yüksekokulu, Mesleki eğitim, Nitelikli işgücü, Başarı performansı

Evaluations of Post-Secondary Vocational Schools Employees on the Institutional and General Performance of These Schools

Öz

Academic research, policymakers, and industry representatives have expressed that the post-secondary vocational schools in Turkey cannot adequately fulfill their missions and work efficiently, and also they have problems in gaining the skills needed by the sector to graduates. To solve these problems, improve their efficiency and quality and strengthen their relations with the sector, many regulations have been made in recent years by the relevant supreme institutions. However, self-assessment of employees of their schools from inside, who are responsible for carrying out the mission of their schools, will shed light on all parties in understanding and identifying their problems and possible solutions for them. This study tries to investigate how the regulations made for qualitative improvement in the post-secondary vocational schools have affected the general and institutional performance of these schools in recent years. In this context, a scanning study was done for the post-secondary vocational schools’ employees to determine the general and institutional performance of these schools. The target audience of this scanning study was quite extensive, and a related survey was conducted to 13501 employees of the post-secondary vocational schools. Answers of the respondents were analyzed by using exploratory factor analysis and some indexes were generated. As a result of this research, general performance of the post-secondary vocational schools was defined at the “middle” level by the employees of these schools. Besides, employees of post-secondary vocational schools were assessed their schools’ institutional performance, and employees found their own schools “partly successful”. The findings of this research revealed that, contrary to the general perception, according to the employees of the post-secondary vocational schools, both the general and institutional performance of the post-secondary vocational schools were “partly successful”

Anahtar Kelimeler

Post-secondary vocational school, Vocational education, Qualified manpower, Success performance

Kaynakça

• Akdemir, A., Karagöz, A. M., Salihoğlu, G., Konakay, G., Adalı, P., Koçyiğit, E. & Zaimoğlu, Ö. (2015). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin kariyer planlarının motivasyon düzeylerine etkilerinin araştırılması. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 52-90.
• Alkan, R. M., Suiçmez, M., Aydınkal, M., & Şahin, M. (2014). Meslek yüksekokullarındaki mevcut durum: Sorunlar ve bazı çözüm önerileri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 4(3), 133-140. DOI:10.5961/jhes.2014.096.
• Alwin, D. F., & Jackson, D. J. (1980). Measurement models for response errors in surveys: Issues and applications. In K. F. Schuessler (Ed.), Sociological methodology (pp. 68-119). San Francisco: Jossey-Bass.
• Binici, H. & Arı, N. (2004). Mesleki ve teknik eğitimde arayışlar. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 383-396.
• Brown, R. L. (1989). Using covariance modeling for estimating reliability on scales with ordered polytomous variables. Educational and Psychological Measurement, 49, 385-398.
• Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. New York: The Guilford Press.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 470-483.
• Ergin, A. & Yağcı, Ö. (2003). 4702 sayılı yasa çerçevesinde gerçekleştirilen MEB–YÖK meslek yüksekokulları projesine yönelik bir değerlendirme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 256 – 264.
• Eren, E. (2003). Yönetim ve organizasyon (Çağdaş ve küresel yaklaşımlar). İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Eşme, İ. (2007). Türkiye’de mesleki ve teknik eğitimin bugünkü durumu ve sorunları. T.C. Yükseköğretim Kurulu, Uluslararası Mesleki ve Teknik Eğitim Konferansı, 15-16 Ocak 2007, Ankara.
• Günay, D., & Özer, M. (2016). Türkiye’de meslek yüksekokullarının 2000’li yıllardaki gelişimi ve mevcut zorluklar. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 6(1), 1-12. DOI: 10.5961/jhes.2016.138.
• Günay, A., Açıkgöz, Ö., Çelik, Z., & Öztürk, M. (baskıda). Meslek yüksekokullarında sektörel ilişkiler, yerindelik, arz-talep sorunu: İyileştirmeye yönelik öneriler. Yükseköğretim Dergisi.
• Henden, R., & A. Tunç (2005). Mesleki ve teknik öğretimde sınavsız geçiş uygulamaları. Milli Eğitim Dergisi, 165. Retrieved from http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_ Dergisi/165/henden.htm
• Henden, R. (1996). Meslek yüksek okulu öğrencilerinin doğal, toplumsal nitelikleri ve yaşam standartları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2(1), 59-69.
• Jöreskog, K. G. (1971). Statistical analysis of sets of congeneric tests. Psychometrika, 36(2), 109-133.
• Karhan, K. (1983). Meslek Yüksek Okulları. (Çoğaltma).
• Kaya, A. (2017). Mesleki eğitimin başarısızlık dinamikleri ve meslek yüksekokulu öğretim elemanlarının görüşleri. International Journal of Human Sciences, 14(4), 3591-3605.
• Koçak, K. (2016). Ortaöğretim Matematik Öğretmenlerinin Kullandıkları Ölçme ve Değerlendirme Araçlarının PISA Yeterlilik Düzeylerine ve Kümelerine Göre İncelenmesi (Ankara İli Örneği) (Milli Eğitim Uzmanlık Tezi). Milli Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Lauro, N. C., Grassia, M. G., & Cataldo, R. (2018). Model based composite indicators: New developments in partial least squares-path modeling for the building of different types of composite indicators. Social Indicators Research, 135(2), 421- 455.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (1976). YAYKUR örgün yükseköğretim dairesine bağlı meslek yüksekokulları geçici yönetmeliği. Karar no: 76.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (1980). Meslek yüksekokulları yönetmeliği. Karar no: 120.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2015). Okullara ait TEOG 2015 Yerleştirmeye Esas Puanları. Retrieved from https://e-okul. meb.gov.tr/OrtaOgretim/OKL/OOK06006.aspx
• Mesleki Yeterlilik Kurumu. (2015). Mesleki yeterlilikler çerçevesi. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/01/ 20160102- 3-1.pdf
• Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) (2019). Education at a Glance 2019. Paris: Organisation for Economic Co-operation and Development.
• Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı (ÖSYM) (2019a). 2019 DGS yerleştirme sonuçlarına ilişkin sayısal bilgiler. Retrieved from https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/ 2019/DGS/TERCIH/sayisalbilgiler04092019.pdf
• Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı (ÖSYM) (2019b). 2019 Yükseköğretim programları ve kontenjanları kılavuzu. Retrieved from https://www.osym.gov.tr/TR,16858/2019- yuksekogretim-programlari-ve-kontenjanlari-kilavuzu.html
• Resmî Gazete (1973). Millî eğitim temel kanunu, 1739/14574.
• Resmi Gazete (1981). Yükseköğretim kanunu, 2547/17506.
• Retrieved from https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/17506. pdf
• Resmi Gazete (1982). Yüksek öğretim kurumları teşkilatı hakkında kanun hükmünde kararname . 41 sayılı KHK/17760. Retrieved from https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/17760.pdf
• Resmi Gazete (1986). Mesleki eğitim kanunu, 3308/19139. Retrieved from https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.3308. pdf
• Resmi Gazete (2001). Yükseköğretim kanunu, çıraklık ve meslek eğitimi kanunu, ilköğretim ve eğitim kanunu, millî eğitim temel kanunu, çıraklık ve meslek eğitimi kanunu, millî eğitim bakanlığının teşkilât ve görevleri hakkında kanun, 4702/24458. Retrieved from https://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2001/07/20010710.htm#2
• Resmi Gazete (2016). Millî eğitim bakanlığının teşkilat ve görevleri hakkında kanun hükmünde kararname ile bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair kanun, 6764/ 29913. Retrieved from https://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2016/12/20161209-5.htm
• Rowe, K. (2006,August). The measurement of composite variables from multiple indicators: Applications in quality assurance and accreditation systems-childcare. Background paper prepared for National Chidcare Accreditation Council.
• Tekeli, İ. (2010). Tarihsel bağlamı içinde Türkiye’de yükseköğretim ve YÖK’ün tarihi. Ankara: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Thompson, B. (2004). Exploratory and confirmatory factor analysis: Understanding concepts and applications. Washington, DC: American Psychological Association.
• Toprak, Ö. (2016). Katılımcı yönetim modellerinin uygulandığı işletmelerde çalışanların etik anlayışı ve ibb çalışanlarına yönelik bir uygulama (Yüksek lisans tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• TÜBİTAK. (1978). Ekonomik gelişme ve teknik insan gücü yetiştirmede ön lisans eğitimi. Bilimsel toplantı sonuç raporu, Milli Eğitim Dergisi, 160.
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (1991). Türk yükseköğretiminde on yıl: 1981-1991. Ankara: Yükseköğretim Kurulu.
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (1999). Türk yükseköğretiminin bugünkü durumu. Ankara: Yükseköğretim Kurulu.
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (2003). Türk yükseköğretiminin bugünkü durumu. Ankara: Yükseköğretim Kurulu.
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (2018a). Yükseköğretim Kurumları Sınavı ile ilgili sıkça sorulan sorular ve cevapları. Retrieved from https://www.yok.gov.tr/Documents/AnaSayfa/yuksekogretim_kurumlari_sinavi_sss_ve_cevaplari_puan_turleri_ile. pdf
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (2019a). Yükseköğretim bilgi yönetim sistemi. Retrieved from https://istatistik.yok.gov.tr/
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (2019b). YÖK’ten sanayi eğitimi desteği. Retrieved from https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2019/yok-ten-sanayide-egitim-destegi.aspx