Yeterlilik Açısından Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Bölümlerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2015, Sayı: 3, 304 - 315, 01.12.2015

Yakup Keskin

Öz

İlk ve ortaöğretim eğitim programlarında din öğretiminin zorunluluğu ile yüksek din öğretiminin ilahiyat bünyesinde toplanması aynı süreçte gerçekleşmiştir. 35 yılı bulan bu süreç içerisinde din dersleri öğretim programları, program anlayışı bakımında değişen şartlara göre gelişim göstermiş özellikle 2000 yılından sonra öğrencinin bireysel inancının oluşturulması hedeflenerek hazırlanmıştır. Din dersleri eğitimcilerinin ise Milli Eğitim Bakanlığı’nca hazırlanan öğretmenlerde bulunması gereken genel yeterlilikler ve bu genel yeterlilikler kapsamında din kültürü ve ahlak bilgisi alanına yönelik özel alan yeterlilikleri ile Bologna süreci kapsamında ‘Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Bilimleri Temel Alanı Yeterlilikleri’ çerçevesinde yetiştirilmesi öngörülmüştür. Ancak din eğitimcilerinin son 15 yılda yetiştirilme süreçleri göz önüne alındığında birbirinden bağımsız çok keskin uygulamaların yapıldığı görülecektir. Özellikle din kültürü ve ahlak bilgisi ve imam-hatip lisesi meslek dersleri öğretmeni yetiştirme hususunda belirginleşen Yükseköğretim Kurulu politikalarındaki kararsızlıklar, başta din kültürü ve ahlak bilgisi bölümünün niteliğini sorgulanır hale getirmiştir. Bu çalışmada din kültürü ve ahlak bilgisi bölümlerinden mezun olan öğretmenlerin görüşleri doğrultusunda din kültürü ve ahlak bilgisi bölümlerinin yeterlilik durumlarını ortaya koymak amacıyla ‘İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Bölümü Yeterlilik Algısı Ölçeği’ geliştirilmiştir. Bu ölçek, ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi bölümü programının eleştirilen en önemli yanlarından biri olan alan bilgisi açısından yeterli görülmemesinin temel gerekçelerini mezun ettiği öğretmenlerin görüşleri doğrultusunda ortaya koyarken bölümün yeterliliğine ilişkin bilgiyi kullanma, kendini yeterli bulma ve bağımsız araştırma yeteneği açısından asgari standardı ortaya koymaktadır. Ölçekten elde edilecek veriler, din kültürü ve ahlak bilgisi bölümü öğretmenlerinin atanabileceği öğretim kurumları çeşitliliğine göre lisans öğrenimi sürecinde alınması gereken önlemleri ortaya koyması açısından önemlidir

Anahtar Kelimeler

İlköğretim, Ortaokul, İlkokul, Öğretmenler, Din kültürü ve ahlak bilgisi bölümleri, Din kültürü ve ahlak bilgisi dersleri, Bologna süreci, Yeterlilik algısı

Evaluation of Religious Culture and Moral Education Departments in Terms of Sufficiency

Öz

The obligatory religion education in primary and secondary education programs and gathering high religious education under the roof of theology realized at the same period. In this period of 35 years, religion lessons education programs have developed according to changing conditions in terms of the program and especially after 2000, it has been prepared with the aim of forming student’s individual belief. Religion lesson teachers are determined to be trained in the scope of ‘general sufficiency criteria’ and ‘special branch sufficiency criteria’ for religious culture and moral education branch prepared by Ministry of National Education and within the frame of ‘sufficiency in teacher training and educational sciences’ which is a part of the Bologna Process. However, when the training process of religion teachers within the last 15 years is taken into consideration, it will be seen that there have been very different applications. Particularly, due to the instability in the policies of Council of Higher Education about training of teachers of religious culture and moral knowledge and religious vocational high school, the quality of primary school religious culture and moral education department is questionable. In this study, ‘Primary School Religious Culture and Moral Education Department Sufficiency Perception Scale’ was developed in line with graduate teachers from primary school religious culture and moral education department in order to show the sufficiency of religious culture and moral education departments. This scale, according to the view of graduate teachers, is putting forward the basic reasons about the insufficiency of special branch knowledge which is the most criticized part of the religious culture and moral education program. Also, it is putting forward the minimum standard of skills about using information, perception of self-sufficiency and independent research in the department. The data that will be gathered in the scale is significant, because it puts forward the precautions needed in the undergraduate education according to the range of schools at which religious culture and moral education teachers will work

Anahtar Kelimeler

Primary school, Secondary school, High school, Teachers, Religious culture and moral education departments, Religious culture and moral education lessons, Bologna process, Perception of sufficiency

Kaynakça

• Akgül, A. & Çevik, Ç. (2003). İstatistiksel analiz teknikleri. Emek Ofset Baskı.
• Akyürek, S. (2011). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin öğretme-öğrenme sürecine ilişkin yeterlikleri. In Akyürek S. (Ed.) Türkiye’de okullarda din öğretimi (pp. 491-522). İstanbul: DEM Yayınları.
• Alakuş, F. & Bahçekapılı, M. (2009). Din eğitimi açısından İngiltere ve Türkiye. İstanbul: Ark Yayınları.
• Aşık Ev, H. (2011). Din kültürü ve ahlak bilgisi (DKAB) öğretmeninin nitelik ve mesleki yeterlilikleri. İlköğretim Online, 10(2), 523- 538. Retrieved from http://ilkogretim-online.org.tr.
• Aşıkoğlu, N. Y. (2011). Din Öğretiminde öğretmenin rolü ve din dersi öğretmeni yeterlilikleri (Türkiye örneği). C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15(1), 5-13.
• Ayhan, H. (2004). Türkiye’de din eğitimi. İstanbul: DEM Yayınları.
• Bahçekapılı, M. (2012). Türkiye’de din eğitiminin dönüşümü (1997- 2012). İstanbul: İlim Kültür Derneği Nakış Ofset.
• Bozok, Ü. (2012). Mezunlar birliği. Retrieved from http://mezun. bozok.edu.tr/Sayfa.Aspx? Id=8
• Bryman, A. & Cramer, D. (1999). Quantitative data analysis with SPSS release 8 for Windows. London: Routledge.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A yayıncılık.
• Comrey, A.L. & Lee, H.B. (1992). A first course in factor analysis (2th Ed.). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Çarkoğlu, A. & Toprak, B. (2007). Religion, society, and politics in a changing Turkey. Istanbul: TESEV.
• YÖK (2007). Türkiye’nin yükseköğretim stratejisi. Ankara.
• YÖK (2010a). Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları. Retrieved from http://www.yok.gov.tr/web/guest/ icerik/-/journal_content/56_ INSTANCE rEHF8BIsfYRx/10279 /49875
• YÖK (2010b). Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi (TYYÇ). Retrieved from http://tyyc.yok.gov.tr/?pid=20
• YÖK (2010c). Yükseköğretimde yeniden yapılanma: 66 soruda Bologna Süreci uygulamaları. Retrieved from http://www.yok. gov.tr/documents/10279/30217/yükseköğretimde _yeniden_ yapilanma_66_soruda_bologna_2010.pdf/f3ec7784-e89d- 4ee0-ad39-9f74532cd1dc
• YÖK (2010d). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi eğitimi bölümü programı. Retrieved from http://www.yok.gov.tr/web/ guest/icerik/-/journal_content/56_INSTANCE_rEHF8BIsfYRx /10279/49875
• YÖK (2012). Öğretmen yetiştirme çalışma grubu. Retrieved from http://www.yok.gov.tr/documents/10279/49665/%C3%96 %C4%9Fretmen+Yeti%C5%9Ftirme+%C3%87al%C4%B1%C 5%9Fma+Grubu/4054fef9-ffc8-41a7-a909-ac8c5188de66, 12.11.2014
• YÖK (2014a). Yükseköğretim bilgi sistemi. Retrieved from https:// istatistik.yok.gov.tr/
• YÖK (2014b). Öğretim üyesi yetiştirme programı. Retrieved from https://yoksis.yok.gov.tr/oypilansayfa/oypkilavuz2014temmuz. pdf
• Zengin, M. (2013). Din Kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin eğitim öğretim yeterlik algıları, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15(27), 1-28.
• YÖK (1983). Yüksek Öğretim Kurumları Teşkilat Kanunu. Retrieved from http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2809.pdf
• YÖK (1998). YÖK-Dünya Bankası-milli eğitimi geliştirme projesi, fakülte-okul işbirliği. Ankara: YÖK Yayınları.