Öğretmenlerin Dijital Okuryazarlık Düzeyleri ile Hayat Boyu Öğrenme Eğilimlerinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 3, 469 - 479, 31.12.2021

Bayram Gökbulut

Öz

Yapılan bu çalışmada öğretmenlerin dijital okuryazarlık düzeyleri ve hayat boyu öğrenme eğilimleri araştırılmıştır. Zonguldak ilinde
kamuya bağlı okullarda görev yapan 210 öğretmenden veriler toplanmıştır. Verilerin toplanmasında Dijital Okuryazalık Ölçeği ve Yaşam
Boyu Öğrenme Eğilim Ölçeği olmak üzere iki adet ölçme aracı kullanılmıştır. Tarama yöntemiyle gerçekleştirilen çalışmada öğretmenlerin
cinsiyet, branş ve yaş değişkenleri ile dijital okuryazarlık ve hayat boyu öğrenme eğilimleri arasındaki fark araştırılmıştır. Ayrıca
öğretmenlerin dijital okuryazarlık düzeyleri ve hayat boyu öğrenme eğilimleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Verilerin analizinde betimsel
istatistikler, bağımsız örneklem t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre,
öğretmenlerin dijital okuryazarlık düzeyleri ve hayat boyu öğrenme eğilimleri ile cinsiyet, eğitim durumu (lisans-yüksek lisans) ve branş
(Sınıf öğretmeni-Kültür dersi öğretmeni) değişkenlerine göre anlamlı bir farka rastlanılmamıştır. Yaşı 46 ve üzerinde olan öğretmenlerin
dijital okuryazarlık düzeylerinin daha genç olan öğretmenlere göre düşük düzeyde oldukları görülmüştür. Öğretmenlerin yaşı ile hayat
boyu öğrenme eğilimleri arasında anlamlı bir farka rastlanılmamıştır. Öğretmenlerin hayat boyu öğrenme eğilimleri ile dijital okuryazarlık
düzeyleri arasında pozitif yönlü orta düzey bir ilişki olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Dijital okuryazarlık, hayat boyu öğrenme, teknoloji okuryazarlık

Examination of Teachers’ Digital Literacy Levels and Life Long Learning Tendencies

Öz

In this study, digital literacy levels and lifelong learning tendencies of teachers were investigated. Data were collected from 210 teachers
working in public schools in Zonguldak province. Two measurement tools, namely Digital Literacy Scale and Lifelong Learning Tendency
Scale, were used in data collection. In the study conducted with the scanning method, the difference between the variables of gender,
branch and age of the teachers and digital literacy and lifelong learning tendencies was investigated. In addition, the relationship between
teachers’ digital literacy levels and lifelong learning tendencies was examined. Descriptive statistics, independent samples t-test and
one-way analysis of variance (ANOVA) were used in the analysis of the data. According to the results obtained from the research, no
significant difference was found between the digital literacy levels and lifelong learning tendencies of teachers and gender, educational
status (undergraduate-graduate), branch (Classroom teacher-Culture lesson teacher). It was observed that the digital literacy levels of
teachers aged 46 and over were lower than those of younger teachers. No significant difference was found between the ages of teachers
and their lifelong learning tendencies. It has been observed that there is a medium-level positive relationship between teachers’ lifelong
learning tendencies and digital literacy levels.

Anahtar Kelimeler

Digital literacy, lifelong learning, technology literacy

Kaynakça

• Aykaç, M., Köğce, D., ve Aslandağ, B. (2020). The Investigation of mathematics teachers' perceptions of lifelong learning competencies. Educational Policy Analysis And Strategic Research, 15(3), 122.
• Boyacı, Z. (2019). Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenme eğilimleri ile dijital okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişki: Düzce Üniversitesi örneği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Bulaç, E., ve Kurt, M. (2019). Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 125-161.
• Büyüköztürk, S., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, S., ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (18. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayımcılık.
• Carretero, S., Vuorikari, R., ve Punie, Y. (2017). The digital competence framework for citizens, With eight proficiency levels and examples of use. Erişim Tarihi: 27.01.2021 https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/bitstream/JRC106281/webdigcomp2.1pdf_(online).pdf
• Campbell, E. (2016). Pre-service teachers' perceptions and practices: integrating digital literacy into English education(Unpublished Doctoral dissertation). University of Cape Town.
• Elçi, A. C., ve Sarı, M. (2015). Bilişim teknolojileri ve yazılım dersi öğretim programına yönelik öğrenci görüşlerinin dijital vatandaşlık bağlamında incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(3), 87-102.
• Erstad, O. (2006). A new direction?. Education and Information Technologies, 11(3), 415-429.
• Erdoğan, D. G., ve Arsal, Z. (2016). The development of lifelong learning trends scale (LLLTS). Sakarya University Journal of Education, 6(1), 114-122.
• European Commission (2018). Proposal for a council recommendation on key competences for lifelong learning, Erişim Tarihi: 14.02.2021, https://eur-lex.europa.eu/legalcontent/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52018SC0014&from=EN
• European Commission (2019). Key compedences for lifelong learning. Erişim Tarihi: 14.02.2021 https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/297a33c8-a1f3-11e9-9d01-01aa75ed71a1/language-en
• Evin Gencel, İ. (2013). Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenme yeterliklerine yönelik algıları. Eğitim ve Bilim, 38(170), 237-252.
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education. McGraw-Hill, Inc.
• Framework for 21st Century Learning (2019). P21 Partnership for 21st Century Learning. A Network of Battelle for Kids. Erişim Tarihi: 13.02.2021. http://www.battelleforkids.org/networks/p21/frameworks-resources.
• Gilster, P., ve Glister, P. (1997). Digital literacy. New York: Wiley Computer Pub.
• Güleç, İ., Çelik, S., ve Demirhan, B. (2012). Yaşam boyu öğrenme nedir? Kavram ve kapsamı üzerine bir değerlendirme. Sakarya University Journal of Education, 2(3), 34-48.
• Gündoğan, N. (2003). Avrupa Birliği’ne üye ülkelerde bir istihdam politikası aracı olarak “yaşamboyu öğrenme” ve bazı örnek program ve uygulamalar. Kamu-İş, 7, 2.
• Hamutoğlu, N. B., Güngören, Ö. C., Uyanık, G. K., ve Erdoğan, D. G. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeği: Türkçe’ye uyarlama çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 18(1), 408-429.
• Ilomäki, L., Paavola, S., Lakkala, M., ve Kantosalo, A. (2016). Digital competence–An emergent boundary concept for policy and educational research. Education and Information Technologies, 21(3), 655–679.
• İzci, E. ve Koç, S. (2012). Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenmeye ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 101-114.
• Karakuş , G., ve Gürbüz, O., (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık öz-yeterlilik becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 129-147.
• Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler teknikler (2. Yazım, 32. Basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kozan, M., ve Özek, M. B., (2019). BÖTE bölümü öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri ve siber zorbalığa ilişkin duyarlılıklarının incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(1), 107-120.
• Krumsvik, R. (2009). Situated learning in the networked society and the digitised school. European Journal of Teacher Education, 32(2), 167–185.
• List, A., Brante, E. W., ve Klee, H. L. (2020). A framework of pre-service teachers’ conceptions about digital literacy: Comparing the United States and Sweden. Computers & Education, 148, 103788.
• Ng, W. (2012). Can we teach digital natives digital literacy?. Computers & education, 59(3), 1065-1078.
• Oral, B. ve Yazar, T. (2015). Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenmeye ilişkin algılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(52), 001-011.
• Özçiftçi, M., ve Çakır, R. (2015). Öğretmenlerin yaşam boyu öğrenme eğilimleri ve eğitim teknolojisi standartları özyeterliklerinin incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 5(1), 1-19.
• Özerbaş, M. A., ve Kuralbayeva, A. (2018). Türkiye ve Kazakistan öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin değerlendirilmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 16-25.
• Özgür, H. (2016). Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenme yeterlikleri ve bilgi okuryazarlığı öz-yeterlikleri üzerine bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1).
• Özoğlu, C. ve Kaya, E. (2021). Analysis of the relationship between the lifelong learning and digital literacy of generation Z teacher candidates. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 11(1), 415-437.
• Prensky, M. (2001). Digital Natives, Digital Immigrants Part 2: Do They Really Think Differently? On the Horizon.
• Sakallı, H. (2015).Sınıf öğretmeni adaylarının dijital vatandaşlık düzeyleri ile siber zorbalık eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Sağıroğlu, Ş., Bülbül, H. İ., Kılıç, A. ve Küçükali, M. (2020). Dijital okuryazarlık ve ötesi. Sağıroğlu, Bülbül, Kılıç ve Küçükali (Ed.). Dijital okuryazarlık içinde, (ss. 1-46). Ankara, Nobel.
• Şenel, A. ve Gençoğlu, S. (2003). Küreselleşen dünyada teknoloji eğitimi: Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi 11,(12), 45-65 Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. Boston: Pearson.
• Tatlı, A. (2018). Öğretmenlerin dijital vatandaşlık düzeylerinin bilgi okuryazarlığı ile internet ve bilgisayar kullanım özyeterlikleri bağlamında değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• UNESCO (2011). UNESCO Institute for information Technologies in Education. Digital Literacy In Education.
• Üstündağ, M. T., Güneş, E., ve Bahçivan, E. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeğinin Türkçeye uyarlanması ve fen bilgisi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık durumları. Journal of Education and Future, 12, 19-29.
• Vega, V. (2011). Digital literacy is the bedrock for lifelong learning. Erişim Tarihi: 15 Nisan 2014 http://www.edutopia.org/blog/digital-divide-technology-internet-access-literacyvanessa-vega
• Yaman, F., ve Yazar, T. (2015). Öğretmenlerin yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin incelenmesi (Diyarbakır ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4), 1553-1566.
• Yasa, H. D. (2018). Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenme eğilimleri ile bilgi okuryazarlığı becerileri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Yenice, N. ve Tunç, G. A. (2019). Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenme eğilimleri ile bireysel yenilikçilik düzeylerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(2), 753-765.
• Yıldırım, Z., Genc, S. Z., ve Eryaman, M. Y. (2016). The views of primary school teachers towards lifelong learning. Route Educational and Social Science Journal, 3(1), 337-350.
• Yılmaz, T. K. (2020). Dijital haklar ve sorumluluklar. Sağıroğlu, Bülbül, Kılıç ve Küçükali (Ed.). Dijital okuryazarlık içinde, (ss. 127-180). Ankara, Nobel.
• Yontar, A. (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 815-824.