Müzik Öğretmenliği ve Lisansüstü Eğitim: Dokuz Eylül Üniversitesi Örneği

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 3, 516 - 526, 31.12.2021

Banu Ozevin , Esin Uçal Canakay , Çilem Beylik

Öz

Bu araştırmada Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müzik Öğretmenliği lisansüstü programının değerlendirilmesi ile, bu
alandaki lisansüstü eğitime ışık tutmak ve geleceğe dair çıkarımlarda bulunmak hedeflenmiştir. Araştırma, iç içe geçmiş tek durum çalışması
ile desenlenmiş nitel bir çalışmadır. İç içe geçmiş tek durum desenine uygun olarak Müzik Öğretmenliği lisansüstü programı öğrenci,
mezun, öğretim üyesi ve tezlere yönelerek incelenmiştir. Programla ilgili değerlendirme yapmak üzere 10 öğrenci, 23 mezun, 6 öğretim
üyesinin görüşleri alınmış, bu programlarda yapılmış olan 57 yüksek lisans ve 20 doktora tezi incelenmiştir. Yapılan içerik analizi sonucunda
görüşler dört ana kategori altında toplanmıştır. Bu kategoriler, “kurumsal hedefler”, “içerik”, “program çıktıları” ve “güncelleme” olarak
belirlenmiştir. Program çıktıları kategorisinde ayrıca programda yapılan tezler çeşitli kategorilere göre değerlendirilmiş ve mezunların
mesleki yönelimleri istatistiki olarak paylaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre şu çıkarımlar yapılmıştır: öğrenciler kurumun vizyon ve
misyonunu kavramak ve eğitim sürecinde geçirdikleri süreci anlamlı hâle getirebilmek üzere programın başında bilgilendirilmelidir; müzik
eğitimi alanında nitelikli araştırmalar yapmak üzere “müzik eğitiminde bilimsel araştırma” dersi programa eklenmelidir; tezlerde yapılan
çalışmalar ve çalışma grupları çeşitlendirilmelidir; öğretim üyeleri danışmanı oldukları öğrencilere tez hazırlama ve akademik çalışmalar
yapma aşamasında rol model olmalıdır; lisansüstü programlar çağın ve toplumun ihtiyaçlarına göre güncellenmelidir.

Anahtar Kelimeler

Lisansüstü Eğitim, Müzik Öğretmenliği, Lisansüstü Tezleri

Music Education and Postgraduate Study: The Case of Dokuz Eylül University

Öz

The purposes of this study are to shed light on postgraduate education in Music Teaching and draw inferences about the future by evaluating
the Music Teaching Postgraduate Program in Dokuz Eylul University Institute of Educational Sciences. The research is a qualitative study
modelled with a single-case embedded study. In accordance with the interlocking single case pattern, the Music Education graduate
program was examined by focusing on student, graduate, faculty member, theses. The opinions of 10 students, 23 graduates and 6 faculty
members were taken to evaluate the program, and 57 master’s and 20 doctoral theses were examined. As a result of the content analysis opinions were collected under four main categories. These categories are defined as “institutional goals”, “content”, “program outputs” and
“updates”. In the category of program outcomes, the theses were evaluated according to various categories and the professional orientations
of the graduates were statistically shared. According to the results of the research, the following conclusions were made: students should
be informed at the beginning of the program in order to understand the vision and mission of the institution and to make the process they
spent in the education process meaningful; A “scientific research in music education” course should be added to the program in order to
conduct qualified research in the field of music education; subjects and research groups in theses should be diversified; faculty members
should be role models in preparing thesis and academic studies for their advisors; graduate programs should be updated according to the
needs of the time and society.

Anahtar Kelimeler

Postgraduate study, Music education, Postgraduate theses

Kaynakça

• Alabaş, R., Kamer, S. T. & Polat, Ü. (2012). Öğretmenlerin kariyer gelişimlerinde lisansüstü eğitim: Tercih sebepleri ve süreçte karşılaştıkları sorunlar. e-international Journal of Educational Research, 3 (4): 89-107. Erişim adresi: http://www.e-ijer.com/en/download/article-file/89771
• Arıca, E. (2017). Türkiye’de keman pedagojisi alanında hazırlanan lisansüstü tezler üzerine bir inceleme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32 (2), 327-342, http://dx.doi.org/10.16986/HUJE.2016018529.
• Ataman, Ö. G. (2009). Ülkemizde flüt ve flüt eğitimi alanlarında yapılan lisansüstü tezler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 341-352. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/49070/626095
• Başer, N., Narlı, S. & Günhan, B. (2005). Öğretmenlerin lisansüstü eğitim almalarında yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 17: 129-135. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/deubefd/issue/25433/268383
• Bilen, S. (2005). Lisansüstü müzik öğretmenliği programlarının karşılaştırılması, Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı:17, İzmir. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/235009
• Bilen, S., Canakay, E. & Ekici T. (2005). Türkiye’de müzik öğretmenliği lisansüstü programları tezlerinin bilimsel kriterlere uygunluk, özgünlük ve alana katkısı yönlerinden incelenmesi. İstanbul, Marmara Üniversitesi: II. Lisansüstü Eğitim Sempozyumu (26 – 28 Eylül 2005).
• Birel, A. & Qader, H. (2017). Türkiye’de kontrbas konusunda yazılmış lisansüstü tezler üzerine durum tespiti. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (1), 1416-1439. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2017.50
• Boyacı, Ş. D. B. & Özer, M. G. (2019). Öğrenmenin geleceği: 21. yüzyıl becerileri perspektifiyle Türkçe dersi öğretim programları. AJESI - Anadolu Journal of Educational Sciences International, 2019; 9(2): 708-738. http://dx.doi.org/10.18039/ajesi. 578170.
• Can, A. A., Can, Ü.K. & Bağcı, H. (2009), Lisansüstü müzik eğitimi programlarıyla ve gerçekleştirilen araştırmalarla ilgili sorunlar ve çözüm önerileri, I. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, 1-3 Mayıs, Çanakkale.
• Can, Ü. K. & Günenç, B., C. (2019). Türkiye’de gitar alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi, eğitim bilimlerinde akademik çalışmalar. 1. Baskı. Ivpe. Cetinje, Karadağ.
• Chmiliar, l. (2010). Multiple-case designs. In A. J. Mills, G. Eurepas & E. Wiebe (Eds.), Encyclopedia of case study research (582-583). ABD: SAGE Publications.
• Çeşit, C. (2015). Türkiye’de viyola üzerine yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 38, 445-462. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3035.
• Demirel, Ö. (2000). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. PegemA Yayınları, Ankara.
• Dokuz Eylül Üniversitesi. (t.y.). Bilgi Paketi Ders Kataloğu. Erişim adresi: https://debis.deu.edu.tr/ders-katalog/2020-2021/tr/index.html
• Ece, A. & Çeşit, C. (2011). Türkiye’de lisansüstü düzeyde yapılan disiplinler arası müzik araştırmaları ve sonuçları, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 4 (17), 599-617. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/296976175_Turkiye'de_lisansustu_duzeyde_yapilan_disiplinler_arasi_muzik_arastirmalari_ve_sonuclari_THE_INTERDISCIPLINARY_MUSIC_RESEARCHES_DONE_AT_GRADUATE_LEVEL_IN_TURKEY_AND_THEIR_RESULTS
• Eker, M., Karadağ, E. & Topuz, B. (2013). Akademik sanat ve lisansüstü sorunsalı: Sanatta yeterlik ile sanatsal yeterlik, VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 45-50. Erişim adresi: https://egitim.sakarya.edu.tr/sites/egitim.sakarya.edu.tr/file/ULES-Lisansustu_egitim_cilt11.pdf
• Eskioğlu, I. (2010a). Türkiye ile Kanada, Norveç, ABD ve Avustralya lisansüstü müzik eğitimi programlarındaki araştırma alanı derslerinin karşılaştırılması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4 (8), 1019-1056. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/256236
• Eskioğlu, I. (2010b). YÖK’ün lisansüstü program açma ölçütleri hakkında analitik tartışmalar. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, (s. 987-999). Antalya. Erişim adresi: http://www.iconte.org/FileUpload/ks59689/File/215.pdf
• Kılıç, I. (2010). Müzik eğitimi alanındaki lisansüstü tezlerin incelenmesi, 9. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu, İstanbul, Marmara Üniversitesi: 9. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu (15- 17Aralık 2010).
• Kösreli̇, S. (2020). Türkiye’de ses eğitimi alanında yazılmış lisansüstü tezlere yönelik bir inceleme. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9 (5), 3651-3668. http://dx.doi.org/10.15869/itobiad.708104.
• Kurtaslan, Z. (2018). Türkiye’de yaylı çalgılarda yay teknikleri üzerine yapilan lisansüstü tez çalışmalarının incelenmesi. Fine Arts, 13 (4), 57-70. http://dx.doi.org/10.12739/NWSA.2018.13.4.D0215
• Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği. (2016, 20 Nisan). Resmi Gazete (Sayı: 29690). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=21510&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
• McNail, J. D. (1996). Curriculum, a comprehensive introduction, Harper Collins Publishers, USA.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. (2. Baskı), SAGE Publications, USA.
• Nas, S., Peyman, D. & Arat, Ö. G. (2016). Bireylerin yüksek lisans yapma nedenleri üzerine bir araştırma, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (4): 571-599. http://dx.doi.org/10.16953/deusbed.53127.
• Orhan, Ş. Y. (2012). Türkiye’de viyolonsel alanında yapılmış yüksek lisans, doktora ve sanatta yeterlilik tezleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20 (2), 701-716. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/issue/48697/619557
• Orhan, Ş. Y. & Tunca, B. (2014). Türkiye’de oda müziği alanında yapılmış yüksek lisans, doktora ve sanatta yeterlilik tezleri. Folklor/Edebiyat, 20 (80), 207-219. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/fe/issue/26057/274479
• Orhan, Ş., Y. & Göklen, A. (2018). Türkiye’de Oda Müziği Alanında Yapılmış Lisansüstü Tezler. Sosyal Bilimlerde Güncel Tartışmalar, İnsan Çalışmaları 1. Birinci baskı. Bilgin Kültür Sanat Yayınları. 96-104. Ankara.
• Özay, S. (2020). Türkiye’de viyola alanında yazılmış lisansüstü tezler. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16, Eğitim ve Toplum Özel Sayısı, 6344-6361. http://dx.doi.org/10.26466/opus.784467.
• Özdemir, S. M. (2009). Eğitimde program değerlendirme ve Türkiye’de eğitim programlarını değerlendirme çalışmalarının incelenmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. Aralık 2009, VI (II), 126-149. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/yyuefd/issue/13712/166017
• Öztürk, F. G. & Dinç, H. (2016). Lisansüstü eğitim alan müzik öğretmenlerinin eğitimleri sürecinde karşılaştıkları sorunlar, İdil Sanat ve Dil Dergisi, cilt 5, 505-520, Ankara. http://dx.doi.org/10.7816/idil-05-21-15.
• Öztutgan, Z. (2016). Türkiye’de gitar alanında yapılan lisansüstü tezlerin analizi ve değerlendirmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (1), 684-708. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/yyuefd/issue/25853/272565
• Özmenteş, G. & Özmenteş, S. (2005). Buca Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Anabilim Dalı yüksek lisans öğrencilerinin lisansüstü eğitimden beklentileri ve yüksek lisans programı ile ilgili görüşleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi (17), 247-255. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/234994
• Sonsel, B, Ö. (2018). Türkiye’de viyola alanında yazılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 340-359. http://dx.doi.org/10.21764/maeuefd.403244.
• Sözer, A. N., Tütüncü, Ö., Doğan, İ. Ö., Gencel, U., Gül, H., Tenikler, G., vd. (2002). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde lisansüstü eğitim kalitesinin arttırılmasına yönelik bir alan araştırması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 41-65. Erişim adresi: https://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12397/5425/4.2%2520sozer.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Tebiş, C. & Okay, H. (2013). Türkiye’de müzik sanatı ve eğitiminde keman ve viyola konulu lisansüstü tezlerin konu ve yöntem olarak incelenmesi. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 2013, 2 (2). Erişim adresi: http://www.ijtase.net/ojs/index.php/IJTASE/article/view/207/276
• Tecimer, B. K. (2006). Geleceğin müzik öğretim elemanlarının yetiştirilmesi üzerine bir model program, Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu, Pamukkale Üniversite, Eğitim Fakültesi, 26-28 Nisan, Denizli. Erişim adresi: https://docplayer.biz.tr/8722924-Gelecegin-muzik-ogretim-elemanlarinin-yetistirilmesi-uzerine-bir-model-program.html
• Toptaş, B. (2013). Türkiye’de piyano üzerine yapılmış lisansüstü çalışmalar. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, 6 (3), 715-728. Erişim adresi: https://arastirmax.com/tr/system/files/dergiler/79201/makaleler/6/3/arastrmx_79201_6_pp_715-728.pdf
• Üstün, H. (2020). Türkiye’de üflemeli çalgılar alanında yazılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi. Balkan Müzik ve Sanat Dergisi, 2 (1), 26-41. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/bmsd/issue/54328/710428
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Genişletilmiş 9. Baskı. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. (2020). Erişim adresi: https://istatistik.yok.gov.tr/