Araştırma Üretkenliği Yüksek Akademisyenler: Kimler, Nasıl Çalışıyorlar, Etkili Faktörler Neler?

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 205 - 218, 14.08.2023

Alper Çalıkoğlu

https://doi.org/10.5961/higheredusci.1223362

Öz

Bilgi toplumu yetiştirme çabaları ve hızlı gelişen küresel rekabet, araştırma etkinliklerinin yükseköğretimdeki önemini artırdı. Bu nedenle
akademik yayınlar birçok ülkede akademisyenler için atanma ve yükselmede temel faktör hâline geldi. Türkiye’de de son dönemde
akademisyenlerin araştırma üretkenliğini yükseltmeyi amaçlayan politika ve uygulamalar yaygınlaşmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’deki
üniversitelerde görev yapan araştırma üretkenliği yüksek akademisyenler belirli değişkenler çerçevesinde araştırıldı. Çalışmanın verileri
uluslararası karşılaştırmalı bir projenin Türkiye ayağı kapsamında anket ile toplandı. Verilerin analizinde tanımlayıcı ve çıkarımsal teknikler
ve lojistik regresyon kullanıldı. Bulgular, araştırma üretkenliği en yüksek olan yüzde onluk akademisyen grubunun, toplam akademik
yayınların yarısından fazlasını ürettiğini ve bu akademisyenlerin demografik dağılımında özellikle akademik disiplin ve unvana göre belirli
eğilimlerin varlığını göstermektedir. Ayrıca, araştırma üretkenliği yüksek olan grupta yer almanın temelde unvan, akademik disiplin ve yurt
içi ve yurt dışı araştırma işbirliği geliştirme gibi mesleki faktörlerle ilişkili olduğu görülmektedir. Bu bulgular çerçevesinde, farklı unvan ve
alanlardaki akademisyenlerin fırsatlara erişimini eşitleme yönündeki çabaların geliştirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Araştırma üretkenliği, Akademisyenlik mesleği, Bilgi üretimi, Eşitsizlik

Destekleyen Kurum

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar Kurumu (TÜBİTAK) ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi (ÇOMÜ BAP)

Proje Numarası

TÜBİTAK-Proje No: 117K917; ÇOMÜ BAP-Proje No: SBA-2017-1093

Teşekkür

Yazar ayrıca APIKS Türkiye proje ekibi üyelerine teşekkür eder.

Highly Productive Academics: Who are They? How Do They Work? What are the Influencing Factors?

Öz

The increasing global competition and efforts toward creating a knowledge society have broadened the importance of research activities in
higher education. Hence, in many countries, academic publications have become the main criteria in hiring and promotion of academics.
Efforts aiming to increase academics’ productivity have also been witnessed in Turkey recently. This research examines highly productive
academics in Turkish higher education through selected variables. Data were collected in the Turkish stage of an international comparative
research project via survey. Descriptive and inferential techniques and logistic regression were used in the data analysis. The findings
indicate that the most productive group of Turkish academics produce more than a half of the whole academic publications in Turkey.
Patterns were also witnessed in the distribution of highly productive academics based especially on rank and discipline. Lastly, associations
were found between being in the most productive group and professional factors such as rank, discipline, and research collaboration at
the domestic and international level. Recommendations were made to improve the equality in opportunities for academics in different
disciplines and career stages.

Anahtar Kelimeler

Research productivity, Academic profession, Knowledge production, Inequality

Proje Numarası

TÜBİTAK-Proje No: 117K917; ÇOMÜ BAP-Proje No: SBA-2017-1093

Kaynakça

• Aarrevaara, T., Finkelstein, M., Jones, G.A., & Jung, J. (2021). The academic profession in the knowledge-based society (APIKS): Evolution of a major comparative research project. In: T. Aarrevaara, M. Finkelstein, G.A. Jones, & J. Jung (Eds.), Universities in the knowledge society (pp. 49-64). Cham: Springer.
• Abouchedid, K., & Abdelnour, G. (2015). Faculty research productivity in six Arab countries. International Review of Education, 61(5), 673-690. https://doi.org/10.1007/s11159- 015-9518-5
• Abramo, G., D’Angelo, C. A., & Caprasecca, A. (2009). The contribution of star scientists to overall sex differences in research productivity. Scientometrics, 81(1), 137. https://doi. org/10.1007/s11192-008-2131-7
• Abramo, G., D’Angelo, C. A., & Soldatenkova, A. (2016). The ratio of top scientists to the academic staff as an indicator of the competitive strength of universities. Journal of Informetrics, 10(2), 596-605. https://doi.org/10.1016/j.joi.2016.04.013
• Abramo, G., D’Angelo, C. A., & Soldatenkova, A. (2017). An investigation on the skewness patterns and fractal nature of research productivity distributions at field and discipline level. Journal of Informetrics, 11(1), 324-335. https://doi. org/10.1016/j.joi.2017.02.001
• APIKSTR. (2022). APIKS Türkiye proje web sayfası. https://apikstr. net/ adresinden 20.11.2022 tarihinde erişildi.
• Bentley, P. J. (2015). Cross-country differences in publishing productivity of academics in research universities. Scientometrics, 102(1), 865-883. https://doi.org/10.1007/s11192-014-1430-4
• Bland, C. J., Center, B. A., Finstad, D. A., Risbey, K. R., & Staples, J. G. (2005). A theoretical, practical, predictive model of faculty and department research productivity. Academic Medicine : Journal of the Association of American Medical Colleges, 80(3), 225-237. https://doi.org/10.1097/00001888-200503000- 00006
• Cantwell, B., & Kauppinen, I. (Eds.) (2014). Academic capitalism in the age of globalization. Baltimore, MD: The Johns Hopkins University Press.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education. London: Routledge.
• Creswell, J. W. (2009). Research design: Qualitative, quantitative, and methods approaches. Thousand Oaks, CA: Sage. Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem.
• Damar, M., Özdağoğlu, G., & Özveri, O. (2020). Bilimsel üretkenlik bağlamında dünya sıralama sistemleri ve Türkiye’deki üniversitelerin mevcut durumu. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 3(3), 107-123.
• Damar, M., Özdağoğlu, G., & Özveri, O. (2021). Türkiye’de yükseköğretim kurumlarının bilimsel üretkenliğinin izlenmesi: Mevcut durum analizi ve öneriler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 11(1), 35-48.
• Demeter, M., Jele, A., & Major, Z. B. (2022). The model of maximum productivity for research universities SciVal author ranks, productivity, university rankings, and their implications. Scientometrics, 127(8), 4335-4361. https://doi.org/10.1007/ s11192-022-04432-4
• Demir, S. B. (2018). Pros and cons of the new financial support policy for Turkish researchers. Scientometrics, 116(3), 2053- 2068. https://doi.org/10.1007/s11192-018-2833-4
• Dundar, H., & Lewis, D. R. (1998). Determinants of research productivity in higher education. Research in Higher Education, 39(6), 607-631. https://doi.org/10.1023/A:1018705823763
• Eimers, M. T. (1997). The role of intrinsic enjoyment in motivating faculty. Thought and Action, 13(2), 125-142.
• Erarslan, İ. (2015). Üniversitelerin uluslararası görünürlüğü: Akademik performans ve üniversite marka değeri ilişkisi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 37-47.
• Eti, S. (2016). Üniversitelerdeki akademik üretkenliğe etki eden faktörlerin incelenmesi. İş’te Devranış Dergisi, 1(1), 67-73.
• Fritz, M., & Berger, P. D. (2015). Will anybody buy? Logistic regression. In M. Fritz & P. D. Berger (Eds.), Improving the user experience through practical data analytics (pp. 271- 304). Morgan Kaufmann. https://doi.org/10.1016/B978-0-12- 800635-1.00011-2
• Harzing, AW. (2013). A preliminary test of Google Scholar as a source for citation data: a longitudinal study of Nobel prize winners. Scientometrics, 94, 1057–1075. https://doi. org/10.1007/s11192-012-0777-7
• Höhle, E. A. & Teichler, U. (2013). The academic profession in the light of comparative surveys. In B. M. Kehm & U. Teichler (Eds.), The academic profession in Europe: New tasks and new challenges (pp. 23-38). Dordrecht: Springer.
• Jaffe, K., ter Horst, E., Gunn, L. H., Zambrano, J. D., & Molina, G. (2020). A network analysis of research productivity by country, discipline, and wealth. PLOS ONE, 15(5), e0232458. https:// doi.org/10.1371/journal.pone.0232458
• Jung, J. (2014). Research productivity by career stage among Korean academics. Tertiary Education and Management, 20(2), 85-105. https://doi.org/10.1080/13583883.2014.8892 06
• Kezar, A. & Maxey, D. (2016). Resonant themes for a professoriate reconsidered. In A. Kezar & D. Maxey (Eds.), Envisioning the faculty for the twenty-first century: moving to a missionoriented and learner-centered model (pp. 204-216). New Brunswick: Rutgers University Press.
• Kuzhabekova, A., & Ruby, A. (2018). Raising research productivity in a Post-Soviet higher education system:A case from Central Asia. European Education, 50(3), 266-282. https://doi.org/10. 1080/10564934.2018.1444942
• Kwiek, M. (2016). The European research elite: A cross-national study of highly productive academics in 11 countries. Higher Education, 71(3), 379-397. https://doi.org/10.1007/s10734- 015-9910-x
• Kwiek, M. (2018). High research productivity in vertically undifferentiated higher education systems: Who are the top performers? Scientometrics, 115(1), 415-462. https://doi. org/10.1007/s11192-018-2644-7
• Kyvik, S., & Olsen, T. B. (2008). Does the aging of tenured academic staff affect the research performance of universities? Scientometrics, 76(3), 439-455. https://doi.org/10.1007/ s11192-007-1767-z
• Lam, A. (2011). What motivates academic scientists to engage in research commercialization: ‘Gold’, ‘ribbon’ or ‘puzzle’? Research Policy, 40(10), 1354-1368. https://doi.org/10.1016/j. respol.2011.09.002
• Lee, Y.-H. (2021). Determinants of research productivity in Korean Universities: The role of research funding. The Journal of Technology Transfer, 46(5), 1462-1486. https://doi. org/10.1007/s10961-020-09817-2
• Maviş Sevim, F. Ö. (2018). Doktora öğrencileri için hazırlanan araştırma üretkenliğini destekleme programının geliştirilmesi ve değerlendirilmesi [Doktora Tezi]. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Mengi, F., & Schreglmann, S. (2013). Akademisyenlik bağlamında bilimsel üretkenliği etkileyen çevresel faktörler. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 1-17.
• Önder, C., & Erdil, S. E. (2015). Aynı kurumsal beklentilere tabi aktörlerin farklılaşan davranışları: Öğretim üyelerinin bilimsel yayın üretkenliklerinin üniversite, bölüm ve birey düzeyindeki yordayıcıları. ODTÜ Gelişme Dergisi, 42(3), 481-519.
• Parke, C. S. (2013). Essential first steps to data analysis: Scenariobased examples using SPSS. SAGE Publications. https://dx.doi. org/10.4135/9781506335148
• Piro, F. N., Rørstad, K., & Aksnes, D. W. (2016). How does prolific professors influence on the citation impact of their university departments? Scientometrics, 107(3), 941-961. https://doi. org/10.1007/s11192-016-1900-y
• Pogrebnyakov, N., Kristensen, J. D., & Gammelgaard, J. (2017). If you come, will they build it? The impact of the design and use of a performance management system on researcher motivation. Journal of Engineering and Technology Management, 43, 67-82. https://doi.org/10.1016/j.jengtecman.2017.01.004
• Resmi Gazete. (2018a). Akademik teşvik ödeneği yönetmeliği. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/21.5.201811834. pdf adresinden 20.11.2022 tarihinde erişildi.
• Resmi Gazete. (2018b). Doçentlik yönetmeliği. https://www. resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/04/20180415-3.htm adresinden 20.11.2022 tarihinde erişildi.
• Resmi Gazete. (2018c). Öğretim üyeliğine atanma ve yükseltilme yönetmeliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/ 2018/06/20180612-6.htm dresinden 20.11.2022 tarihinde erişildi.
• Sam, C., & van der Sijde, P. (2014). Understanding the concept of the entrepreneurial university from the perspective of higher education models. Higher Education, 68(6), 891-908. https:// doi.org/10.1007/s10734-014-9750-0
• Schuster, J. H., & Finkelstein, M. J. (2006). The American faculty: The restructuring of academic work and careers. Baltimore, MD: The Johns Hopkins University Press.
• Shin, J. C., & Cummings, W. K. (2010). Multilevel analysis of academic publishing across disciplines: Research preference, collaboration, and time on research. Scientometrics, 85(2), 581-594. https://doi.org/10.1007/s11192-010-0236-2
• Suominen, A., Kauppinen, H., & Hyytinen, K. (2021). ‘Gold’, ‘Ribbon’ or ‘Puzzle’: What motivates researchers to work in research and technology organizations. Technological Forecasting and Social Change, 170, 120882. https://doi.org/10.1016/j. techfore.2021.120882
• Tamtekin Aydın, O. (2017). Research performance of higher education institutions: A review on the measurements and affecting factors of research performance. Journal of Higher Education and Science, 7(2), 312-320.
• Teichler, U., Arimoto, A., & Cummings, W. K. (2013). The changing academic profession. Major findings of a comparative survey. Dordrecht: Springer.
• Teodorescu, D. (2000). Correlates of faculty publication productivity: A cross-national analysis. Higher Education, 39(2), 201-222. https://doi.org/10.1023/A:1003901018634
• Uslu, B. (2018). Küresel yayın ligi: Türkiye hangi kümede yer alıyor? Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(27), 182-203. Xie, Y. (2014). “Undemocracy”: Inequalities in science. Science, 344(6186), 809-810. https://doi.org/10.1126/science.1252743
• YÖK. (2018). 2017-2018 öğretim yılı yükseköğretim istatistikleri. https://istatistik.yok.gov.tr/ adresinden 20.11.2022 tarihinde erişildi.