Türkiye’deki Yükseköğretim Kurumlarının Not ve Başarı Sistemlerinin Analizi

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 3, 403 - 412, 31.12.2024

Nuray Karagöz , Yusuf Alpaydın

Öz

Ülkemizde her eğitim kademesinde olduğu gibi yükseköğretim kademesinde de bireylerin başarı durumlarının değerlendirilmesi
yapılmaktadır. Yükseköğretimde öğrencilerin akademik başarıları, Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) belirlediği genel esaslara
göre üniversiteler tarafından değerlendirilir ve notlandırılır. Bu araştırmada ülkemizde bulunan 127 devlet, 74 vakıf ve 4 vakıf meslek
yüksekokulu olmak üzere 205 yükseköğretim kurumunun not ve başarı sistemleri incelenmiş ve analiz edilmiştir. Araştırmada nicel
araştırma yöntemlerinden betimsel tarama yöntemi kullanılmıştır. Yükseköğretim kurumlarının lisans ve lisansüstü eğitim-öğretim
yönetmelikleri incelenmiş ve bu yönetmeliklere dayanarak bir “not sistemleri” formu (Excel) oluşturulmuştur. İlgili değişkenler bu forma
işlenerek frekans ve ki-kare analizleri için JAMOVİ paket programı kullanılmıştır. Analizler sonucunda harf notu sistemlerinin çeşitliliği
yükseköğretim kurumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermiştir. Doktora mezuniyet notları arasında üniversite
türlerine göre anlamlı bir farklılık bulunmazken, yüksek lisans mezuniyet notlarında anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Mutlak ve bağıl
değerlendirme sistemlerinde ise yükseköğretim kurumlarının türüne göre anlamlı bir fark gözlemlenmemiştir. Ayrıca, üniversite türleri
ile mezuniyet için getirmiş oldukları yayın kriteri (şartı) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Bu bağlamda,
Yükseköğretim Kurulu’nun, not ve başarı sistemlerinde ulusal düzeyde daha fazla standartlaştırma sağlayarak, hem akademik başarıların
daha adil ve tutarlı bir şekilde değerlendirilmesini hem de mezuniyet kriterlerinde oluşabilecek eşitsizliklerin önüne geçilmesini hedefleyen
kapsamlı bir politika geliştirmesi önerilmektedir

Anahtar Kelimeler

Harfli başarı notları, Mutlak değerlendirme, Bağıl değerlendirme

Etik Beyan

ARAŞTIRMA VERİLERİ, YÖK İSTATİSTİK VE ÜNİVERSİTELERİN RESMİ SAYFALARINDAN ELDE EDİLDİĞİNDEN ETİK KURUL İZNİ GEREKTİRMEMEKTEDİR.

Analysis of Grading and Achievement Systems of Higher Education Institutions in Turkey

Öz

In our country, as in every level of education, the success of individuals in higher education is also evaluated. The academic achievements
of students in higher education are evaluated and graded by universities according to the general principles determined by the Higher
Education Council (YÖK). In this research, the grading and achievement systems of 205 higher education institutions in our country,
127 public, 74 foundation and 4 foundation vocational schools, were examined and analyzed. Descriptive survey method, one of the
quantitative research methods, was used in the research. The undergraduate and graduate education regulations of higher education institutions were examined and a “grading systems” form (Excel) was created based on these regulations. Relevant variables were entered
into this form and JAMOVI package program was used for frequency and chi-square analyses. As a result of the analyses, the diversity
of letter grade systems showed a statistically significant difference between higher education institutions. While there was no significant
difference between doctoral graduation grades according to university types, significant differences were found in master’s graduation
grades. There was no significant difference in absolute and relative evaluation systems according to the type of higher education institutions.
In addition, no statistically significant relationship was found between the types of universities and the publication criterion (requirement)
for graduation. In this context, it is recommended that the Council of Higher Education develop a comprehensive policy that aims to
provide more national standardization in grading and achievement systems, to ensure a fairer and more consistent evaluation of academic
achievements and to prevent inequalities in graduation criteria.

Anahtar Kelimeler

Letter grades, Absolute evaluation, Relative evaluation.

Kaynakça

• Atılgan, H., Yurdakul, B. ve Öğretmen, T. (2012). A research on the relative and absolute evaluation for determination of student achievement. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 79-98.
• Baskan, G.A. ve Sincer, S. (2014). Yeni YÖK yasa tasarısı çalışmaları bağlamında Türkiye’deki yükseköğretim sisteminin değerlendirilmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (2), 67-72.
• Bowen, R. S., & Cooper, M. M. (2021). Grading on a curve as a systemic issue of equity in chemistry education. Journal of Chemical Education, 99(1), 185-194.
• Creswell, J. W. (2014). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. Sage Publications.
• Duman, B. (2011). Sınıf Öğ retmeni Adaylarının Bağıl Değerlendirmeye İlişkin Görüş leri. NWSA-E Journal of New World Sciences Academy, 6(1), 536-548.
• European Commission, (2015). ECTS Users’ Guide: 2015, Erasmus+, Luxembourg: Publications Office of the European Union. https:// ec.europa.eu/education/ects/users-guide/docs/ects-users- guide_ en.pdf. Erişim tarihi: 20.08.2024.
• Güler, N., Yiğit, M. ve Özdemir, H. (2013). Üniversitelerde farklı not sistemleri ve bazı normallik uyum testleri. Journal of Human Sciences, 10(2), 611-627.
• Kahveci, F. ve Özdemir, A. (2016). Öğrenci bilgi sisteminde değerlendirmenin veri madenciliği ile yapılması. Yönetim Bilişim Sistemleri Dergisi, 2(2), 1-10.)
• Kleinman, S. B., Leidman, M. B., & Longcore, A. J. (2018). The changing landscape of grading systems in US higher education. Perspectives: Policy and Practice in Higher Education, 22(1), 26-33.
• Mevzuat Bilgi Sistemi. (2023.). Türkiye Cumhuriyeti mevzuat veri tabanı. https://www.mevzuat.gov.tr
• Nartgün, Z. (2007). Aynı puanlar üzerinden yapılan mutlak ve bağıl değerlendirme uygulamalarının notlarda farklılık oluşturup oluşturmadığına ilişkin bir inceleme. Ege Eğitim Dergisi, 8(1), 19-40.
• Oxford English Dictionary (2014a). Retrieved from. http://www. oxforddictionaries. com/definition/english/grade
• Özkan, Y. Ö. (2016). Üniversite mezuniyet notları ve dönüşüm tablolarında yaşanan kaos. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (1), 71-76.
• Sarı, H.İ. (2020). Evde kal döneminde uzaktan eğitim: Ölçme ve değerlendirmeyi neden karantinaya almamalıyız?. International Journal of Scholars in Education, 3(1), 121-128.
• Senay, H. H., Şengül, M., & Seggie, F. N. (2020). Türkiye’de yükseköğretim çalışmaları: Eğilimler ve öneriler. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 3(1), 1-13.
• Schinske, J., & Tanner, K. (2014). Teaching more by grading less (or differently). CBE—Life Sciences Education, 13(2), 159-166.
• Schneider, J., & Hutt, E. (2014). Making the grade: A history of the A–F marking scheme. Journal of Curriculum Studies, 46(2), 201-224.
• Ünvan, C. (2021). Bologna eşgüdüm komisyonu başkanlarının-bologna koordinatörlerinin Türk yükseköğretim kurumlarındaki Bologna süreci uygulamalarına ilişkin görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25(3), 697-710.
• Walvoord, B. E. & V. J. Anderson. (2011). Effective Grading: A Tool for Learning and Assessment in College. Wiley.com.
• Yakar, L, & Yelpaze, İ. (2023). Türkiye’deki Üniversitelerin Notlandırma Sistemlerine Genel Bir Bakış, (Ed: E.H Atalmış & N. Yıldırım). 21. Yüzyılda Türkiye’de Eğitim-Öğretime Genel Bir Bakış ve Çözüm Önerileri içinde (43-68). Manisa: Turkuaz.
• Yükseköğ retim Kanunu (1981). Resmî Gazete, sayı 17506. Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=2547&M evzuatTur=1&MevzuatTertip=5
• YÖK (2021). Türkiye Yükseköğretim Sistemi. Erişim Adresi: https:// www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/2021/turkiyede- yuksekogretim-sistemi-2021.pdf
• YÖK İstatistik (2023). Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. Erişim Adresi: https://istatistik.yok.gov.tr