Ortez ve Protez Bölümü Öğrencilerinin Meslek Seçim Yeterlilikleri, Kariyer Planlama Tutumları ve Mesleki Memnuniyetlerinin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 2, 181 - 187, 31.08.2025

Senay Cerezci Duygu , Güllü Aydın Yağcıoğlu

Öz

Çalışma, Sağlık Bilimleri Fakültesi Ortez ve Protez Bölümü öğrencilerinin meslek seçiminde yeterlilik düzeylerini belirlemek ve olumlu kariyer planlama tutumları ile meslek seçimi yeterlilik düzeyleri arasındaki ilişkiyi saptamak amacıyla yapıldı. Mesleki memnuniyet ifadelerinin bu parametreler üzerine etkisini araştırmak araştırmanın bir diğer amacı idi. Kesitsel tipte planlanan çalışmada veri toplamak için çevrimiçi anket formu kullanıldı. Katılımcıların demografik bilgileri kaydedildi ve Meslek Seçiminde Yeterlilik Ölçeği, Kariyer Geleceği Ölçeği, Meslekten Memnuniyet Anketi sorularını cevaplamaları istendi. Çalışmaya 18-25 yaş aralığında olan (20,73±1,31 yıl) toplam 132 ortez ve protez lisans öğrencisi katıldı. Ortez ve protez bölümü öğrencilerinin meslek seçiminde yeterlilik düzeylerinin orta düzeyde olduğu belirlendi ve meslek seçiminde yeterlilik düzeyi ile olumlu kariyer planlama tutumu arasında orta düzeyde, pozitif yönde anlamlı ilişki saptandı. Bununla birlikte ortez ve protez bölümünü öğrencilerinin bölümü seçerken isteklilikleri, yüksek lisans yapma hedefleri ve mesleki memnuniyetlerine göre meslek seçiminde yeterlilik düzeylerinde; bölümü seçerken isteklilikleri ve mesleki memnuniyetlerine göre olumlu kariyer planlama tutumlarında farklılık bulundu. Ortez protez hizmetlerine yönelik artan küresel talebin karşılanması için yetkin bir işgücünün önemli ölçüde artması gerekecektir. Bu noktada ortez protez disiplininin kuvvetlendirilmesi kilit rol oynamaktadır. Çalışma sonuçları, ülkemizde yeni bir bölüm olan lisans düzeyinde ortez ve protez eğitimini almayı tercih eden öğrencilerinin kariyer planlama tutumlarını, mesleki memnuniyetlerini iyileştirmek ve ortez protez disiplinini kuvvetlendirmek için değerli bilgiler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ortez Protez , Yüksek Öğrenim , Meslek Seçimi , Kariyer Planlama

Etik Beyan

Çalışma protokolü, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Bilimsel Araştırmalar Etik Kurulu tarafından 2023/309 (Değerlendirme Tarihi: 22.08.2023) sayılı karar ile onaylanmıştır.

Investigation of Orthotics and Prosthetics Department Students’ Occupational Choice Capabilities, Career Futures and Occupational Satisfaction

Öz

The aim of the study was to determine the level of occupational choice capabilities and to determine the relationship between positive career
planning attitudes and occupational choice capabilities of the students in the Department of Orthotics and Prosthetics of the Faculty of Health Sciences. An online survey form was used to collect data in the cross-sectional study. Demographic information of the participants
was recorded, and they were asked to answer the questions of the Occupational Choice Capability Scale, Career Futures Inventory, and the
Questions About Occupational Satisfaction. A total of 132 orthotics and prosthetics undergraduate students between the ages of 18-25
(20.73±1.31 years) participated in the study. It was determined that the capability level of orthotics and prosthetics department students
in choosing an occupation was at a medium level, and a moderate, positive significant relationship was found between the occupational
choice capabilities and positive career planning attitudes. In addition, there was a difference in the level of occupational choice capabilities
according to the willingness to choose the department, goals of obtaining a master’s degree and occupational satisfaction; and in positive
career planning attitudes according to willingness to choose the department and their occupational satisfaction. A competent workforce
will need to increase significantly to meet the increasing global demand for orthotic prosthetic services. At this point, strengthening
the discipline of orthotic and prosthetics plays a key role. The results of the study provide valuable information to improve the positive
career planning attitudes and occupational satisfaction of students who choose to receive orthotics and prosthetics education at the
undergraduate level, which is a new department in our country, and to strengthen the orthotic and prosthesis discipline.

Anahtar Kelimeler

Orthotics prosthetics , Higher education , Occupational choice , Career futures

Kaynakça

• Ağdemir, N. (2016). Meslek Seçiminde Yeterlilik, İyi Olma Hali ve İş Tatmin Düzeyleri Arasındaki İlişki. T.C. Nişantaşı Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Alsancak, S. (2000). Ortez ve Protez Tarihçesi. Ankara Üniversitesi Dikimevi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, 1(1), 27–33.
• Ataç, L. O., Dirik, D., & Tetik, H. T. (2018). Predicting career adaptability through self-esteem and social support: A research on young adults. International Journal for Educational and Vocational Guidance, 18(1), 45–61. https://doi.org/10.1007/ s10775-017-9346-1
• Basmaci, G., Tektas, N., & Tektaş, M. (2020). Kariyer Geleceği Beklentisi ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkinin Analizi. 255– 263. https://www.researchgate.net/publication/340934170
• Clarke, L., Puli, L., Ridgewell, E., Dillon, M. P., & Anderson, S. (2021). Regulation of the global orthotist/prosthetist workforce, and what we might learn from allied health professions with international-level regulatory support: a narrative review. In Human Resources for Health (Vol. 19, Issue 1). BioMed Central Ltd. https://doi.org/10.1186/s12960-021-00625-9
• Demirdel, S., Yıldırım-Şahan, T., & Ün-Yıldırım, N. (2023). Ortez ve Protez Bölümü Öğrencilerinde Mesleki Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesi. Journal of Higher Education and Science, 13(1), 10–18. https://doi.org/10.5961/higheredusci.1075001
• Faul, F., Erdfelder, E., Buchner, A., & Lang, A.-G. (2009). Statistical power analyses using G*Power 3.1: Tests for correlation and regression analyses. Behavior Research Methods, 41(4), 1149– 1160.
• Güldü, Ö., & Ersoy Kart, M. (2017). Kariyer Planlama Sürecinde Kariyer Engelleri ve Kariyer Geleceği Algılarının Rolü. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 72(2), 377–400.
• Gupta, N., Castillo-Laborde, C., & Landry, M. D. (2011). Healthrelated rehabilitation services: Assessing the global supply of and need for human resources. BMC Health Services Research, 11. https://doi.org/10.1186/1472-6963-11-276
• İncirkuş, K., Yücel, İ., & Dindar, İ. (2023). Hemşirelik Öğrencilerinin Meslek Seçimi Yeterliliği ve Etkileyen Faktörler. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 1–7. https://doi.org/10.53493/avrasyasbd. 1179953
• ISPO Education Standards for Prosthetic/Orthotic Occupations. (n.d.). Retrieved February 20, 2024, from https://www.ispoint. org/wp-content/uploads/2022/02/ispo_standards_nov2018_ sprea.pdf
• Kalafat, T. (2012). Kariyer Geleceği Ölçeği (KARGEL): Türk Örneklemi İçin Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(38), 169–179.
• McSweeney, E., & Gowran, R. J. (2019). Wheelchair service provision education and training in low and lower middle income countries: a scoping review. Disability and Rehabilitation: Assistive Technology, 14(1), 33–45. https://doi. org/10.1080/17483107.2017.1392621
• Yıldız-Akyol, E., & Boyacı, M. (2020). Cognitive Flexibility and Positivity as Predictors of Career Future in University Students. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 10(57), 297–320.
• Özkan, M. (2021). Öğretmen adaylarının kariyer geleceği algıları, duygusal zekâları ve psikolojik sağlamlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 44–83. https://doi.org/10.19171/uefad.805314
• Ramstrand, N., & Brodtkorb, T. H. (2008). Considerations for developing an evidenced-based practice in orthotics and prosthetics. Prosthetics and Orthotics International, 32(1), 93–102. https://doi.org/10.1080/03093640701838190
• Ridgewell, E., Clarke, L., Anderson, S., & Dillon, M. P. (2021). The changing demographics of the orthotist/prosthetist workforce in Australia: 2007, 2012 and 2019. Human Resources for Health, 19(1). https://doi.org/10.1186/s12960-021-00581-4
• Rottinghaus, P. J., Day, S. X., & Borgen, F. H. (2005). The career futures inventory: A measure of career-related adaptability and optimism. Journal of Career Assessment, 13(1), 3–24. https://doi.org/10.1177/1069072704270271
• Salihoğlu, G. H. (2018). Kişilik Özellikleri, Kariyer Eğilimi ve Mesleki Başarı Algısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. The International New Issues in Social Sciences, 6(1), 55–72.
• Savickas, M. L. (1997). Career adaptability: An integrative construct for life-span, life-space theory. Career Development Quarterly, 45(3), 247–259. https://doi.org/10.1002/j.2161-0045.1997. tb00469.x
• Şen, S., Özdilek, S., & Öz, E. N. (2021). Determining the Relationship Between Career Future and Image Perception of Nursing Profession in Nursing Students. Journal of Health and Nursing Management, 8(1), 21–30. https://doi.org/10.5222/ shyd.2021.62408
• Soysal, A., & Arıcıoğulları, K. (2021). Meslek Seçiminde Yeterlilik ve Meslek Seçimini Etkileyen Faktörler: Sağlık Yönetimi Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(3), 2138–2153. https://doi.org/10.33437/ksusbd.968947
• Straus, S., Glasziou, P., Richardson, W., & Haynes, R. (2018). Evidence-Based Medicine. How to Practice and Teach EBM. In Churchill Livingston (5th ed.). Elsevier. Türk Dil Kurumu Sözlükleri. (n.d.). Retrieved February 14, 2024, from https://sozluk.gov.tr/
• Vurucu, F. (2010). Meslek Lisesi Öğrencilerinin Meslek Seçimi Yeterliliği Ve Meslek Seçimini Etkileyen Faktörler.
• WHO standards for prosthetics and orthotics. Part 2: Implemantation Manual. (2017). World Health Organization. https://www.who.int/publications/i/item/9789241512480
• WHO standards for prosthetics and orthotics. Part1: Standarts. (2017). World Health Organization. https://www.who.int/ publications/i/item/9789241512480
• Yeşilyaprak, B. (2012). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri (20th ed.). Nobel Kitap.