Everyday Life Experiences of African International Students: Micro-Interactions and Religion

Yıl 2025, Sayı: 54, 167 - 199, 15.12.2025

Abdurrahman Yalçi

https://doi.org/10.30623/hij.1729982

Öz

The number of international students in Turkey—and the proportion of African students among them—has increased substantially in recent years. According to data from the Council of Higher Education (YÖK), the number of international students in the country has surpassed 300,000, approximately one-fifth of whom come from African nations. Upon arriving in Turkey, these students enter a new cultural context and navigate a complex process of interaction shaped by this unfamiliar environment.
This study explores the everyday experiences of African undergraduate students at Kafkas University, focusing on how they perceive and negotiate their identities, their daily life practices, interaction networks, participation in campus and city life, and their coping strategies. The aim is to understand African students’ experiences, identity perceptions within interpersonal processes, the challenges they encounter, and their practices of adaptation, differentiation, and coping.
Grounded in the micro interactionist tradition, the research draws on symbolic interactionism, Goffman’s stigma theory, and Berger’s approach to the social construction of reality. Focusing on socio-cultural, religious, and academic dimensions, the study employs in-depth interviews and focus group discussions with 13 students (7 male, 6 female) aged 20–26, who were reached through purposive and snowball sampling and have lived in Kars for 1–5 years. Data were analysed through thematic analysis and supported with visualisation tools.
The findings show that students who arrived in Turkey expecting a “fully Muslim” society experience significant disappointment when confronted with the social reality. The expectation–reality gap is especially visible in everyday religious practices, such as prayer frequency and adherence to religious norms. In daily interactions, students encounter various forms of micro aggression and discrimination, including the use of the term zenci (“black”), staring, and mocking laughter. These experiences contribute to social isolation and spatial withdrawal. Academically, language barriers emerge as the most significant challenge, alongside issues such as short exam durations, fast-paced lectures, and difficulties with note-taking. Gendered differences in coping strategies are notable: female students predominantly employ self-concealment/masking and seek social support, while male students tend to rely on disregard/adaptation and defensive/oppositional approaches.
To preserve their religious and cultural identities, students form strong solidarity networks among themselves, maintain their religious practices, and adopt adaptation strategies by prioritising their academic goals. This research contributes to understanding the integration processes of international students and offers recommendations for higher education institutions to enhance intercultural dialogue and develop anti-discrimination policies

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion , Kafkas University , African Students , İnternational Students , Stigma

Afrikalı Uluslararası Öğrencilerin Gündelik Hayat Deneyimleri: Mikro-Etkileşimler ve Din

Öz

Türkiye'nin uluslararası öğrenci sayısı ve bu sayı içerisindeki Afrikalı öğrencilerin oranı son yıllarda önemli bir artış göstermektedir. YÖK verilerine göre, Türkiye'de öğrenim gören uluslararası öğrenci sayısı üç yüz bini aşmıştır ve bunun yaklaşık beşte birini Afrika ülkelerinden gelen öğrenciler oluşturmaktadır. Türkiye’ye gelerek farklı bir kültür bölgesine dâhil olan öğrenciler, yeni durumun tazyiki altında karmaşık bir etkileşim sürecini deneyimlemektedirler.
Kafkas Üniversitesi'nde lisans eğitimi alan Afrikalı öğrencilerin gündelik yaşam deneyimlerini inceleyen bu çalışmada; öğrencilerin kimliklerini nasıl deneyimleyip algıladıkları, gündelik yaşam pratikleri, etkileşim ağları, kampüs ve şehir hayatına katılma süreçleri ile başa çıkma stratejileri başlıca ilgi alanlarımızı oluşturmaktadır. Bu alanlardan hareketle çalışmanın amacı; Kafkas Üniversitesi’nde okuyan Afrikalı öğrencilerin deneyimlerini, dâhil oldukları kişilerarası süreçteki kimlik algılarını, yaşadıkları zorlukları, uyum-ayrışma pratiklerini, başa çıkma stratejilerini anlamaya çalışmaktır.
Mikro-etkileşimci gelenek temelinde şekillenen araştırma, sembolik etkileşimcilik, Goffman'ın damga teorisi ve Berger'in toplumsal gerçekliğin inşası yaklaşımlarından yararlanmaktadır. Sosyo-kültürel, dinî ve akademik deneyimleri temel alan araştırma; yaşları 20-26 arasında değişen, 7 erkek ve 6 kadın toplam 13 öğrenciyle gerçekleştirilen derinlemesine mülakatlar ile odak grup görüşmelerini veri kaynağı olarak kullanmaktadır. Amaçlı ve kartopu örnekleme stratejisi ile ulaşılan katılımcıların Kars ilinde geçirdikleri süre 1 ile 5 yıl arasında değişmektedir. Veriler, tematik analiz yöntemiyle çözümlenmiş ve görselleştirme araçlarıyla desteklenmiştir.
Bulgular, öğrencilerin "tam Müslüman" bir ülke düşüncesiyle geldikleri Türkiye'de, karşılaştıkları toplumsal gerçeklik sonucu ciddi hayal kırıklığı yaşadıklarını göstermektedir. Dinî pratikler konusundaki beklenti-gerçeklik farkı, özellikle namaz kılma sıklığı ve dinî kurallara uyum alanlarında belirgindir. Öğrenciler, gündelik karşılaşmalarda çeşitli mikro-saldırganlıklara maruz kalmakta, "zenci" ifadesinin kullanılması, dönüp bakılması ve gülünmesi gibi ayrımcı davranışlarla karşılaşmaktadırlar. Bu deneyimler, sosyal izolasyona ve mekânsal kapanmaya yol açmaktadır. Akademik açıdan dil bariyeri en büyük zorluk olarak öne çıkmakta, sınav süreleri, hocaların hızlı anlatımı ve not tutamama gibi sorunlar yaşanmaktadır. Cinsiyet farklılıkları, başa çıkma stratejilerinde belirgin şekilde ön plana çıkmaktadır. Kadın öğrenciler "kendini gizleme/maske takma" ve "sosyal destek arama" stratejilerini yoğun kullanırken, erkek öğrenciler "umursamama/alışma" ve "savunma/karşı koyma" yaklaşımlarını tercih etmektedirler.
Dinî ve kültürel kimliklerini koruma çabasındaki öğrenciler, kendi içlerinde güçlü dayanışma ağları oluşturmakta, dinî pratiklerini sürdürerek ve akademik hedeflerine odaklanarak uyum stratejileri geliştirmektedirler. Uluslararası öğrencilerin uyum süreçlerine katkı sağlamayı hedefleyen araştırma, yükseköğretim kurumlarına kültürlerarası diyaloğu güçlendirmeye ve ayrımcılık karşıtı politikalar geliştirmeye yönelik öneriler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi , Kafkas Üniversitesi , Afrikalı Öğrenciler , Uluslararası Öğrenciler , Damga

Etik Beyan

Kafkas Üniversitesi Etik Kurulu'ndan ve görüşmecilerden onay alınmıştır.

Kaynakça

• Adogame, Afe. “Raising Champions, Taking Territories: African Churches and the Mapping of New Religious Landscapes in Diaspora”. The African Diaspora and The Study of Religion. ed. Theodore Louis Trost. 17-34. Palgrave, 2007.
• Baydemir, Mehmet. “Türkiye’nin ‘Afrika Açılımı’: Yükseköğretimde Sahraaltı Afrikalı Öğrenci Hareketliliği (2013-2018)”. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 6/1 (Mart 2020), 56-68. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pesausad/issue/53466/674806
• Berger, P. L. - Luckmann, T. Gerçekliğin Sosyal İnşası Bir Bilgi Sosyolojisi İncelemesi. çev. V. S. Öğütle. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2008.
• Berger, Peter L. Kutsal Şemsiye. çev. Ali Coşkun. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2011.
• Berger, Peter L. Sosyolojiye Çağrı, Hümanist Bir Perspektif. çev. A. E. Koca. İstanbul: İletişim Yayınları, 2017.
• Berry, J. W. “Acculturation: Living successfully in two cultures”. International Journal of Intercultural Relations 29/6 (2005), 697-712. https://doi.org/10.1016/j.ijintrel.2005.07.013
• Bilgin, Nuri. İnsan İlişkileri ve Kimlik. İstanbul: Sistem Yayıncılık, 1996.
• Blumer, Herbert. Symbolic Interactionism: Perspective and Method. Berkeley: University of California Press, 1986.
• Collins, Randall. Sosyolojide Dört Ana Gelenek. çev. Ü. Tatlıcan. İstanbul: Sentez Yayıncılık, 2015.
• Cooley, Charles H. Human Nature and the Social Order. New York: : Charles Scribner’s Sons, 1922.
• Creswell, John W. Nitel Araştırma Yöntemleri-Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. ed. M. Bütün - S. B. Demir. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2013.
• Erken, Mehmet. Türkiye’de Uluslararası Öğrencilik Çalışmaları. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Uluslararası Öğrenci Uygulama ve Araştırma Merkezi, 2021.
• Eryücel, Sema. “Yaşam Olayları ve Olumlu Dini Başa Çıkma”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 10/23 (Aralık 2013), 251-271. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mkusbed/issue/19550/208179
• Feleke, Halid Zewdu. Sub Saharan African Students in Gaziantep: Economic and Cultural Challenges. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Flanagan, Kieran. Teolojideki Sosyoloji, Düşünümsellik ve İnanç. çev. E. Ataseven. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2017.
• Freyer, Hans. Din Sosyolojisi. çev. T. Kalpsüz. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1964.
• Giddens, Anthony. Modernite ve Bireysel-Kimlik –Geç Modern Çağda Benlik ve Toplum-. çev. Ü. Tatlıcan. İstanbul: Say Yayınları, 2019.
• Goffman, Erving. Damga, Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar. çev. Ş. Geniş vd. Ankara: Heretik Yayıncılık, 2018.
• Goffman, Erving. Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu. çev. B. Cezar. İstanbul: Metis Yayınları, 2018.
• Goffman, Erving. Kamusal Alanda İlişkiler, Toplu Yaşamın Mikro İncelemeleri,. çev. M. F. Karakaya. Ankara: Heretik Yayıncılık, 2017.
• İSM (Karabük İl Sağlık Müdürlüğü). "Kamuoyu Duyurusu". Erişim 14 Haziran 2025. https://karabukism.saglik.gov.tr/TR-307105/kamuoyu-duyurusu.html.
• James, William. The Principles of Psychology I, 1890.
• KAÜ (Kafkas Üniversitesi). “Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı”. Erişim 5 Aralık 2024. https://obsyeni.kafkas.edu.tr/oibs/public_stats/index.aspx#
• Keskin, Meryem. The Case of African Students in Turkey: Their Migration Experiences, Transnational Identities and Adaptation. Social Sciences Unıversity of Ankara, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Kisaka, Michael Otieno. Afrika’dan Türkiye ’ye Yüksek Öğrenim Görmek İçin Gelen Öğrencilerin Uyum Süreçleri ve Karşılaştıkları Sorunlar: Ankara Örneği. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Link, Bruce G. - Phelan, Jo C. “Conceptualizing Stigma”. Annual Review of Sociology 27 (2001), 363-385.
• Mead, George Herbert. Zihin, Benlik ve Toplum. çev. Y. Erdem. Ankara: Heretik Yayıncılık, 2017.
• Merriam, Sharan B. Nitel Araştırma, Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. çev. S. Turan. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2018.
• Mushfiq, Merab. “International Student Transition to Canadian Post-Secondary Institutions”. Journal of Comparative & International Higher Education 15/4 (2023), 96-105. https://doi.org/10.32674/jcihe.v15i4.4921
• Musızvıngoza, Ronald. “Exploring The Challenges and Coping Strategies of Sub-Saharan African Students in Turkey”. Journal of Uludag University Faculty of Education 33/3 (Aralık 2020), 587-611. https://doi.org/10.19171/uefad.672263
• Peek, Lori. “Becoming Muslim: The Development of a Religious Identity”. Sociology of Religion 66/3 (2005), 215-242.
• Sağıroğlu, A. Z. “Dünyada ve Türkiye’de Uluslararası Öğrenci Trendleri”. Uluslararası Öğrenci Sempozyumu: Bildiriler Kitabı. ed. A. Arıkmert. İstanbul, 2015.
• Saldaña, Johnny. The Coding Manual for Qualitative Researchers. London: Sage, 2009.
• Sayıkoğlu Uçar, Merve vd. “Düzce Üniversitesinde Lisans Eğitimi Alan Afrika Kökenli Öğrencilerin Problem Alanları ve Başa Çıkma Yöntemleri”. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 12/2 (Aralık 2022), 654-672. https://doi.org/10.55179/dusbed.1020579
• Schütz, Alfred. Fenomenoloji ve Toplumsal İlişkiler. çev. A. Akan - S. Kesikoğlu. Ankara: Heretik Yayıncılık, 2018.
• Schütz, Alfred. “Yabancı: Bir Sosyal Psikoloji Makalesi”. Yabancı: Bir ilişki Biçimi Olarak Ötekilik. ed. Levent Ünsaldı. Ankara, 2016.
• Sherry, M. vd. “International Students: A Vulnerable Student Population”. High Education 60 (2010), 33-46.
• Simmel, Georg. “Yabancı”. Yabancı: Bir İlişki Biçimi Olarak Ötekilik. ed. Levent Ünsaldı. 27-34. Ankara: Heretik Yayıncılık, 2016.
• Sönmez, Ezgi Nursemin. “Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Afrikalı Öğrencilerin Utangaçlık ve Sosyalleşememe Sorunu”. Aydın Tömer Dil Dergisi 6/2 (Eylül 2021), 195-221. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aydintdd/issue/65149/892416
• Sue, Deral Wing vd. “Racial Microaggressions in Everyday Life”. American Psychological Association 62/4 (2007), 271-286. https://doi.org/10.1037/0003-066X.62.4.271
• Taşçı, Faruk - Kızılkaya, Hamza. Uluslararası Öğrencilerin Türkiye’ye Katkıları. İstanbul: Seta Yayınları, 2025.
• Urhan Torun, Bahar - Bozkurt, Emrah. “Uluslararası Öğrencilerin Kültürleşme Stresi: Selçuk Üniversitesinde Okuyan Afrikalı Öğrenciler Üzerine Bir Uygulama”. Selçuk İletişim 12/1 (Ocak 2019), 405-424. https://doi.org/10.18094/josc.469550
• Wimmer, Andreas. “The Making and Unmaking of Ethnic Boundaries: A Multilevel Process Theory”. American Journal of Sociology 113/4 (2008), 970-1022.
• Yang, B. - Clum, G. A. “Measures of life stress and social support specific to an Asian student population”. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment 17/1 (1995), 51-67. https://doi.org/10.1007/BF02229203
• Yılmaz, Gülşen - Güçlü, Nezahat. “Türkiye’de Uluslararası Öğrenci Hareketliliğinin Görünümü”. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi 11/1 (Nisan 2021), 244-256. https://dergipark.org.tr/tr/pub/higheredusci/issue/62177/909622
• YÖK. Yükseköğretimde Uluslararasılaşma Strateji Belgesi 2024-2028. Ankara: YÖK Yayınları, 2025.