BUILDING IDENTITY OVER THE OTHER: IMAGE, OTHER AND IDENTITY CONCEPTS IN NEW LANGUAGE MOVEMENT

Yıl 2020, , 187 - 199, 01.04.2020

Yasin Yavuz

https://doi.org/10.28981/hikmet.662809

Öz

After the decrowning of Abdulhamid II. in the beginning of XX century which was the shortest period in the Ottoman history, there have been immense changes in Turkish culture and thought life. The liberty atmosphere emerged with the declaration of II. Constitutional Monarch in 1908 decreased the pressure on the intellectuals and media organs during a period of autocracy. Thus, there was an environment for the emergence of new and different ways of thinking. One of these and the most important one is the New Language movement created around Genç Kalemler (Young Writers) Magazine.
New Language movements that aim to eliminate the dichotomy between written and spoken language in 1911 also brought various debates. New Language movement was triggered by Ömer Seyfettin. His letter to his friend Ali Canip spread the first seeds of the New Language. However, the frame was completed when Ziya Gökalp joined them.
New Language supporters regarded simplification of the language by eliminating the foreign elements such as Arabic and Persian as a matter of identity. Due to this reason, New Language supports who experienced various writing battles chased grouping when they formed their identities and emphasised their own identities over the “other”. Especially arguments with Servet-i Fünun (Wealth of Science) and their attitudes towards Fecr-i Ati clearly reflect their desired identity, national language and national consciousness. In this study, in addition to reflecting their identity with strong arguments of New Language supporters, the purpose is to explain sociologic issues such as grouping and prejudice based on this movement and to concretise though the environment of that period.

ÖTEKİ ÜZERİNDEN KİMLİĞİN İNŞASI: YENİ LİSAN HAREKETİNDE İMAJ, ÖTEKİ VE KİMLİK KAVRAMLARI

Öz

Osmanlı’nın en kısa periyodu olan XX. yüzyıl başlarında II. Abdülhamid’in tahttan indirilmesinin ardından Türk kültür ve düşünce hayatında müthiş hızda bir değişme olmuştur. 1908 yılında II. Meşrutiyet’in ilanıyla birlikte oluşan hürriyet atmosferi, istibdat dönemindeki aydınlar ve yayın organları üzerindeki baskıyı azaltmıştır. Böylece yeni ve farklı düşünce tarzlarının oluşmasına da olanak sağlanmıştır. Bunlardan birisi, hatta en önemlisi de Genç Kalemler Dergisi etrafında oluşan Yeni Lisan hareketidir.
1911 yılında konuşma dili ile yazı dili arasındaki ikiliği kaldırmayı ve dilde sadeleşmeyi amaçlayan Yeni Lisan hareketi, birçok tartışmayı da beraberinde getirmiştir. Yeni Lisan hareketinin fitilini ateşleyen isim Ömer Seyfettin’dir. Onun, arkadaşı Ali Canip’e yazdığı bir mektup ile Yeni Lisan’ın ilk tohumları atılmıştır. Ancak kadro, Ziya Gökalp’ın onlara katılmasıyla tamamlanır.
Yeni Lisan taraftarları dilin Arapça ve Farsça gibi yabancı etkenlerden kurtarılıp sadeleşmesini bir kimlik meselesi olarak görmüşlerdir. Bu mevzu sebebiyle pek çok kalem kavgasına giren Yeni Lisan taraftarları, kimliklerini oluştururken gruplaşmaya gitmiş ve “öteki” üzerinden kendi kimliklerini belirginleştirmişlerdir. Özellikle de Servet-i Fünun taraftarları ile aralarında geçen tartışma ve Fecr-i Âti taraftarlarına karşı tutumları, onların nasıl bir kimlik ile millî bir dil ve şuuru oluşturmayı arzuladıklarını net bir biçimde ortaya koymaktadır. Bu çalışmada, Yeni Lisan taraftarlarının girdikleri sert tartışmalar ile birlikte çizdikleri kimliği ifade etmenin yanı sıra, gruplaşma ve önyargı gibi sosyolojik meseleleri de bu hareket üzerinden açıklayarak dönemin fikir havasını somutlaştırmak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Genç Kalemler, Yeni Lisan, Kimlik, İmaj, Ötekileşme

Kaynakça

• Akyüz, Kenan. (2012). Türk Edebiyatının Ana Çizgileri, İnkılap Kitapevi, İstanbul.
• Argunşah, Hülya. (2007). “Yeni Lisandan Yeni İnsana”, Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı (1839-2000), Edt. Ramazan Korkmaz, Grafiker Yayınları, Ankara 2007, s. 199
• Bilgin, Nuri. (2007). Kimlik İnşası, Aşina Kitaplar, İzmir.
• Dayanç, Muharrem. (2012). “Millî Edebiyat Dönemi, Milliyetçi Edebiyat ve Millî Edebiyat Kavramı Üzerine Düşünceler” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran, 13(1), s. 91-103.
• Demirel, Serhat. (2018). “Genç Kalemler Dergisi Etrafında Süren Dil ve Edebiyat Tartışmaları”, Hece Öykü (Polemikler Özel Sayısı), s. 146- 152.
• Fazlıoğlu, Şükran. (2006). Arap Romanında Türkler, Küre Yayınları, İstanbul.
• Jusdanis, Gregory. (1998). Gecikmiş Modernlik ve Estetik Kültür: Milli Edebiyatın İcat Edilişi, Metis, İstanbul.
• Kınacı, Cemile. (2016). Kazak Edebiyatında İmaj ve Kimlik (1925-1991), Bengü Yayınları, Ankara.
• Köprülü, Mehmet Fuad. (2016). Türk Edebiyatı Ders Notları, Haz. Y. Kemal Taştan, Alfa, İstanbul.
• Ortaylı, İbrahim. (2018). İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, Timaş Yayınları, İstanbul.
• Parlatır, İsmail-Çetin, Nurullah. (2014). Genç Kalemler Dergisi, TDK, Ankara.
• Polat, Nazım Hikmet. (2011). “Yeni Lisan-Yeni İnsan”, 100. Yılında Yeni Lisan Hareketi ve Milli Edebiyat Çalıştayı Bildirileri, Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları, Ankara, s. 245-255.
• Sazyek, Hakan. (2012). “Türk Edebiyatının İlk Avangart Hareketi: ‘Yeni Lisan’” Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilgiler Dergisi, S. 24, 113-136.
• Şahin, Seval. (2011). “Edebiyatta Öteki ve Sevinç Çokum Örneği -Bizim Diyar, Hilâl Görününce, Ağustos Başağı ve Çırpıntılar Romanlarında Öteki-” Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Dergisi, s. 153 170.
• Şengül, Abdullah. (2007). “Edebiyatta Ötekilik Meselesi ve Türk Edebiyatında Öteki”,Karadeniz Araştırmaları, S. 15., Güz 2007, s. 97-116.