BİLİNMEZ DİYARIN GARÎB MİSAFİRİ: SÜRGÜN VE BİREYE ETKİSİ

Yıl 2017, Sayı: 7, 26 - 34, 30.10.2017

Kemal Timur

https://doi.org/10.28981/hikmet.334576

Cited By: 1

Öz

İnsanlık
tarihine bakıldığında ilk insandan günümüze kadar farklı sebeplerle sürgünler
yaşanmış, sürgüne yüklenen anlamlar da kişilerin bakış açısına göre
farklılıklar göstermiştir. Siyasî, sosyal, ahlâkî vb. sebeplerin yanı sıra
dinî-tasavvufî ve varoluşçu felsefeler göz önünde bulundurulduğunda insanın
dünyaya gönderilişini ve burada yaşadıklarını da sürgün kavramı etrafında
düşünmek mümkündür. Bir şeyi uzaklaştırma anlamını taşıyan sürgün, genel
anlamıyla insanları, ait oldukları yerden uzaklaştırma ve başka bir yerde
zorunlu yaşamaya mecbur bırakmadır. Bir başka ifadeyle söylersek bir kimsenin
yerleştiği beldeden başka bir yerde oturmaya zorlanmasıdır. Bilindiği gibi,
edebî eserlerde çok işlenen temalardan birisi sürgündür. Dünya edebiyatı ve
romanında olduğu gibi Türk edebiyatında da bu konu önemli bir yer tutmaktadır.
Sürgünün bir de mekân olarak insan üzerinde bıraktığı etkiler vardır. Biz
insanlar, belli bir mekândan başka bir mekâna nakledilirken önce direniriz.
Gitmemek için bazı yollara başvururuz. Bizleri sevk edenlere kızıp kin duyarız.
Ancak istemeden gittiğimiz mekânda, üzerine ayak bastığımız toprak ana bizi
bağrına basıp kucakladığında ve orada yaşayan
insanlar da iyi muamele ettiklerinde işler
değişir. Onun için bu âlemde sürgün edilen bazı insanlar, sonradan memnun
olmuşlar ve bu anlamda daha önce bulundukları mekâna dönmek istememişlerdir.
İşte bu bildirimizde bütün bu konuları irdelemeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Sürgün, Roman, Edebiyat, Mekân, Psikoloji, Bilinmez Diyar, Garîb, Gurbet

Kaynakça

• Kaynakça Ana Britannica, C. XX, İstanbul 1990. Andaç, Feridun, “Sürgünlüğün İzinde” Editör: Feridun ANDAÇ, Sürgün Edebiyatı, Edebiyat Sürgünleri, Bağlam Yayınları, İstanbul 1996. Bekiroğlu, Nazan, Cümle Kapısı, Timaş Yayınları, İstanbul 2003. Demir, Hivren, “Sömürgecilik Sonrası Eleştiride Edward Said ve Sürgün Edebiyatı”, İnsancıl Dergisi, Sayı: 106, Ağustos 1999. Develioğlu, Ferit, Osmanlıca Türkçe Lügat, Ankara 1986. Ertop, Konur, “Sürgünde Osmanlılar”, Editör: Feridun ANDAÇ, Sürgün Edebiyatı, Edebiyat Sürgünleri, Bağlam Yayınları, İstanbul 1996. Fransızca Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu, Ankara 1976.
• Gündüz, Osman, Meşrutiyet Romanında Yapı ve Tema I, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1997. Karaca, Birsen, “Rus Edebiyatında Sürgün Motifleri ve Sürgün Yazarlar”, Editör: Feridun ANDAÇ, Sürgün Edebiyatı, Edebiyat Sürgünleri, Bağlam Yayınları, İstanbul 1996. Meydan Larousse Büyük Lügat ve Ansiklopedi, Cilt XI, İstanbul 1973. Muallim Nâci, Lügat-ı Nâci, Çağrı Yayınları, İstanbul 1995. Özçelik, Burak, Türk Romanında Sürgün (1923-1960), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2003. Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Cilt III, MEB Yayınları, İstanbul 1993. Redhouse, İngilizce-Türkçe Sözlük, İstanbul 1996. Sarısır, Serdar, Demografik Oyun Sürgün 1919-1923, IQ Kültür Sanat Yayını, İstanbul 2006. Şemsettin Sami, Kamus-ı Türki, Çağrı Yayınları, İstanbul 1995. Timur, Kemal, Meçhûle Yolculuk Türk Romanında Sürgün, Akademik Kitap Yayınları, İstanbul 2012. Timur, Kemal Timur, Berdel Yazarı Esma Ocak Hayatı Sanatı ve Eserleri, Akademik Kitap Yayınevi, İstanbul 2013. Törenek, Mehmet, Türk Romanında İşgal İstanbulu, Kitabevi Yayınları, İstanbul 2002. Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Cilt II, Ankara 1998. Türk Ansiklopedisi, Cilt XXX, Ankara 1981. Yalçın, Alemdar, Siyasal ve Sosyal Değişmeler Açısından Cumhuriyet Dönemi Çağdaş Türk Romanı (1920-1946), Akçağ Yayınları, Ankara 2002.