İBNÜLEMÎN MAHMUD KEMAL İNAL’IN KENDİ KALEMİNDEN MÜSTAKÎMZÂDE SÜLEYMÂN SADEDDÎN EFENDİ’NİN HÂL TERCÜMESİ

Yıl 2017, Sayı: 7, 93 - 120, 30.10.2017

Emrah Bilgin

https://doi.org/10.28981/hikmet.340857

Öz

Müstakîmzâde Süleyman Sadeddin Efendi, 18. asırda dünyaya gelmiş ve
yüzyılın sonlarına doğru vefat etmiş, bu yüzyılın bilhassa nesirde önemli
isimlerinden biridir. Çok sayıda eseri bulunan müellifin biyografik, edebî, dinî, tasavvufî ve hikemî eserler kaleme aldığı görülür. Müstakîmzâde hakkında en
kapsamlı incelemeyi, İbnülemîn Mahmud Kemal İnal yapmıştır. İnal,
Müstakîmzâde’nin Tuhfe-yi Hattâtîn
adlı eserini yayımlamış ve eserin giriş kısmında müellife dair ayrıntılı bilgi
vermiştir. İbnülemîn; kendi ifadesiyle ve sırasıyla pederi, ceddi, vilâdeti, meskat-ı re’si, tahsîli, Şeyh Mehmed Emîn
Tokadî’ye intisâbı, rü’ûs imtihânına duhûlü ve te’essürâtı, te’lîfât ile
iştigâli, vefâtı ve medfeni, ahlâkı, şekli, Süleymân Fâ’ik Efendi’nin beyânâtı,
âsârı hakkında müellifin her bir yönünü ayrı ayrı incelemiştir. Bu
çalışmada müellifin hayatı ve ilmî şahsiyeti üzerine
İnal’ın değerlendirmeleri verilmiştir. İnal’ın değerlendirmesinin devamında
müellifin eserleri hakkında da bilgi vardır; ancak “Âsârı” başlığı altında
verilenlerin müellifin 150’den fazla eserinin bulunmasından dolayı ayrı bir
çalışma olarak incelenmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Biyografi, İbnülemîn Mahmud Kemal İnal, Müstakîmzâde Süleyman Sadeddin Efendi, Tuhfe-yi Hattâtîn

Kaynakça

• Ahmed Cevdet Paşa, Târîh-i Cevdet, İstanbul 1275, C. 4. Akbayar, Nuri, (hzl.), Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmânî, Tarih Vakfı Yurt Yay. İstanbul 1996. Bağdatlı İsmail Paşa, Hediyyetü’l-Ârifîn Esmâü’l-Musannifîn, İstanbul 1955. BAYRAKTAR, Nail, Hediyyetü’l-Ârifîn, Esmâʾü’l-Müellifîn ve Âsârü’l-Musannifîn Şöhretler İndeksi, MEB Yay., İstanbul 1990. Bilgin, Emrah, Devhatü'l-Meşâyıh ve Zeyilleri (İnceleme - Tenkitli Metin - Dizin), (Basılmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum 2016. Bilgin, Emrah, “Süleymân Fâik Efendi’nin Müstakîmzâde Süleymân Sadeddîn Efendi Hakkındaki Değerlendirmeleri Üzerine” HİKMET-Akademik Edebiyat Dergisi [Journal of Academic Literature], Yıl 3, Sayı 6, Bahar 2017, ss. 28 - 48. Bursalı Mehmet Tâhir, Osmanlı Müellifleri, Matbaa-i Âmire, İstanbul 1333. Ergun, Saʻdeddin Nüzhet, Türk Şairleri, İstanbul 1936. İbnülemîn Mahmud Kemal İnal, Tuhfe-yi Hattâtîn, Türk Târih Encümeni Külliyâtı, İstanbul Devlet Matbaası, 1928. Kanar, Mehmet, Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Say Yay., İstanbul 2009. Kanar, Mehmet, Büyük Farsça Sözlük, Say Yay., İstanbul 2012. Koç, Mustafa, Müstakimzâde, Tuhfe-i Hattâtîn, Klasik Kitaplar, İstanbul 2014. Levend, Agâh Sırrı, Türk Edebiyatı Tarihi, TTK Yay., Ankara 2008. Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmânî Yahud Tezkire-i Meşâhîr-i Osmâniyye, Matbaa-yı Âmire, İstanbul 1308, C. 3. Muallim Nâcî, Esâmî, İstanbul 1308. Muallim Nâcî, Lügat-i Nâcî, TDK Yay., Ankara 2009. Müstakîmzâde Süleymân Sadeddîn Efendi, Hülâsatü’l-Hediyye, Millet Ktp., 34 Ae Şer’iyye 1082. Redhouse, Sir James; Turkish And English Lexicon, Çağrı Yay., İstanbul 1992. Resâ’il-i Müstakîmzâde, Topkapı Sarayı Müzesi Türkçe Yazmaları, Eski Hazine 1719. Resâ’il-i Müstakîmzâde, Topkapı Sarayı Müzesi Türkçe Yazmaları, Eski Hazine 1735. Resâ’il-i Müstakîmzâde, Topkapı Sarayı Müzesi Türkçe Yazmaları, Y. 2400. Resâ’il-i Müstakîmzâde, Topkapı Sarayı Müzesi Türkçe Yazmaları, Y. 2404. Resâ’il-i Müstakîmzâde, İstanbul Üni. Nadir Eserler Ktp., TY. 4727. Resâ’il-i Müstakîmzâde, Süleymaniye Ktp., Es’ad Efendi, 3756. Resâ’il-i Müstakîmzâde, Süleymaniye Ktp., Pertev Paşa, 625. Süleyman Fâik Efendi, Mecmû‘a-yı Süleymân Fâ’ik, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, TY 9577. Steingass, F. A., Comprehensive Persian-English Dictionary, Çağrı Yayınları, İstanbul, 2005. Şemseddin Sâmî, Kâmûsu’l-A’lâm, İstanbul 1311, C. 4. Yılmaz, Ahmet, Müstakim-zade Süleyman Sadeddin Hayatı Eserleri ve Mecelletü'n-Nisab'ı, (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1991.