GÜMÜŞHÂNEVÎ DERGÂHI’NDAN MUHAMMED ZİYÂEDDÎN EFENDİ’NİN BİR ESERİ: SEBEB-İ HİLKAT-İ EŞYÂ

Yıl 2018, Prof. Dr. Ali Nihad Tarlan Özel Sayısı, 150 - 171, 31.12.2018

Yavuz Bayram Muhammed İkbal Güler

https://doi.org/10.28981/hikmet.494180

Cited By: 1

Öz

Bu makalenin konusunu, Trabzon’un Dernekpazarı İlçesi Kondu
Mahallesi’nde özel bir şahsa ait kütüphanede tespit edilen bir risâle
oluşturmaktadır. Mezkûr kütüphane, Gümüşhânevî Dergânı’nın ve Gümüşhânevî Ahmed
Ziyâeddîn Hazretleri’nin halifesi Yûsuf Şevkî el-Ofî Efendi (1840-1904)
Hazretleri’nin torunlarına aittir. Rik’a hattıyla istinsah edilmiş olan söz
konusu risâlede Gümüşhânevî dergâhından Mehmed/Muhammed Ziyâeddîn Hazretleri’nin
bir eseri bulunmaktadır. Eserin adı Sebeb-i
Hilkat-i Eşyâ olup henüz herhangi bir kaynakta izine rastlanmamıştır.
Risâlenin sonunda 16 Muharrem 1316 tarihi (M.6 Haziran 1898) bulunmaktadır.
Risâle toplam 20 sayfadan oluşmaktadır. Risâle, Hâzâ Risâle-i Manzûme-i Sebeb-i Hilkat-i Eşyâ başlığı ile
başlamaktadır. Manzûme 117 dörtlükten oluşmaktadır. Eser, Hamd-i bî-had senâ vü şükr iderem zâtuna / İderem dâ’im halveti hem
selâmı Ahmede / Dahi âl-i sahâbe hem dahi evlâd-ı cem’an / Efdal-i mahlûk
olupdur fahr-ı ‘âlem aşkına dörtlüğüyle başlamaktadır. Eserin son
dörtlüğünde yer alan Bu Muhammed Ziyâeddîn kulundur ‘âsî sana mısrasından
şairinin kimliği anlaşılmaktadır. Bununla birlikte Muhammed Ziyâeddîn Hazretleri hakkında henüz
elimizde yeterli bilgi bulunmamaktadır. Bildiride Sebeb-i Hilkat-i Eşyâ adlı manzumenin çeviriyazılı metni ve
müellifi hakkında elde edilen bilgiler ortaya konacaktır. Bu bakımdan bildiri
vesilesiyle, kaynaklarda bahsedilmeyen bir eserin gün ışığına çıkarılmış olacağı
düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Gümüşhânevî Dergâhı, Muhammed Ziyâeddîn Efendi

Kaynakça

• ALBAYRAK Haşim (1986). Of ve Çaykara, Ankara.BAYRAM Yavuz (2009). “Eski Anadolu Türkçesi Dönemine Ait Bilinmeyen Bir Mecmû‘a: Yüz Hikâyet”, IV.Klâsik Türk Edebiyatı Sempozyumu (Prof.Dr.Abdulkerim Abdulkadiroğlu anısına), 4-5 Mayıs 2009, Kayseri.EKŞİ İmdat (2004). Hakkı Ekşi’den Ekşi Ali’ye, İstanbul.GÜNDÜZ İrfan (1996). “Gümüşhânevî Ahmed Ziyâeddin”, İslâm Ansiklopedisi, C.14, İstanbul: TDV Yay., s.276-277.KARA İsmail ve YÜCER Hür Mahmut (2004). “Trabzonlu (Oflu) Nakşî-Hâlidî Yusuf Şevkî Efendi ve Hediyyetü’z-zâkirîn Hüccetü’s-sâlikîn Adlı Eseri”, Tasavvuf, S.13, Temmuz-Aralık, Ankara, s.323-362.ÖZCAN Tahsin (2013). “Ziyâeddin Efendi”, İslâm Ansiklopedisi, C.44, İstanbul: TDV Yay., s.490-491.