MEŞÂ‘İRÜ’Ş ŞUARÂ’DA “ÖLÜM”Ü TANIMLAYAN İFADELER- I “ÖLÜM”ÜN BASİT İFADELERLE TASVİR EDİLDİĞİ ŞAİR BİYOGRAFİLERİ

Yıl 2018, Prof. Dr. Ali Nihad Tarlan Özel Sayısı, 220 - 230, 31.12.2018

Savaşkan Cem Bahadır

https://doi.org/10.28981/hikmet.494193

Cited By: 1

Öz

Âşık Çelebi’nin
1586 yılında tamamladığı ve içerisinde 427 şair biyografisi ihtiva eden Meşâ‘irü’ş-şuarâ
adlı eseri edebiyat tarihi açısından çok kıymetlidir. Âşık Çelebi’nin şair
biyografilerini verirken kullandığı üslup ise kendi şahsına münhasırdır. Âşık
Çelebi’nin söz konusu eseri hakkında yapılan çok sayıda ilmî çalışma hem onun
hem de eserinin değerini ortaya koymaktadır. Âşık Çelebi‘nin şairler hakkında bilgi
verirken kullandığı ve günümüz biyografilerine göre dağınık üslubu edebiyat
tarihi açısından çok önemli bilgilere sahiptir. Bu çalışma Âşık Çelebi’nin
yazdığı biyografik bilgilere değil bu bilgiler içerisinde yer alan “ölüm” ve
“ölüm”ü tanımlayan ifadeler üzerine odaklanmıştır. Meşâ‘irü’ş-şuarâ baştan sona
incelendiğinde Âşık Çelebi’nin şairlerin ölümleri hakkında bilgi verirken ölüm
ifadelerini birbirinden farklı şekillerde sıraladığı görülmektedir. Âşık Çelebi,
eserinde birisinin nasıl öldüğünü anlatırken bazen sadece “öldü/ rıhlet etti/
fevt oldı gibi ifadeler kullanırken bazen şiirsel bir söylemi aratmayacak
tarzda edebî benzetmelerle dolu olarak eserde adı geçenlerin ölümlerini dile
getirmiştir. Hazırlanan çalışma Âşık Çelebi’nin Meşâ‘irü’ş-şuarâ adlı eserinde
yer alan ölüm ifadelerini derleyerek bir tasnife tabi tutmayı ve Âşık
Çelebi’nin nâsirlik yönünü nasıl kullandığına dikkat çekmeyi hedeflemektedir. 

Anahtar Kelimeler

Âşık Çelebi, Meşâ‘irü’ş-şuarâ

Kaynakça

• Bahadır, Savaşkan Cem. (2013), “Klasik Türk Şiirinde Bir Motif Olarak Ölüm Sonrası Aşk”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.2, Ankara, s. 273-294.Batislam, H.Dilek. (2003), “Divan Şiirinde Âşık, Sevgili, Rakip Üçlüsü ve Ölüm”, Folklor/Edebiyat, C.IX, S. XXXIV, Ankara, s.186-199.Cebecioğlu, Ethem. (2009), Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, İstanbul, Anka Yay.Devellioğlu, Ferit. (1999), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara, Aydın Kitabevi.Doğan, Muhammet Nur. (2009), Fuzûlî’nin Poetikası, Yelkenli Yay., İstanbul.İsen, Mustafa. (1997), Acıyı Bal Eylemek, Akçağ Yay., Ankara.Kanar, Mehmet. (2000), Farsça-Türkçe Sözlük, İstanbul, Deniz Kitabevi. Kaplan, Yunus. (2010), “Divan Şiirinde Ölüm Karşısında Âşıkların İstekleri”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 5/3 Summer, s.3-20.Kılıç, Filiz. (2010), Âşık Çelebi Meşâ‘irü’ş-şuarâ (Şairler Tezkiresi), İstanbul Araş. Enstitüsü Yay., İstanbul.Kılıç, Filiz. Âşık Çelebi Divanı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, www.kulturturizm.gov.trOnay, Ahmed Talat. (1993), Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, Haz. Cemal Kurnaz, Ankara, T.D.V.Yay. Öztürk, Murat. (2012), “Mâtemin Keyfini Çıkarmak: Klasik Türk Şiirinde Ölümlere Duyulan Sevinçler”, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter, s. 1803-1823.Sami, Şemşeddin. (2002), Kâmus-ı Türkî, İstanbul, Çağrı Yayınları.Savran, Ömer. (2009), “Klâsik Siirimizde Ölüm Teması ve Ölümle İlgili Bazı Âdetler”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, S.2, s.170-188.Yeniterzi, Emine. (1999), “Divan Şiirinde Ölüme Dair Bazı Hususlar”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.5, Konya, s.115-139.