MİNYATÜRLÜ FARSÇA BİR ŞİİR MECMUASI

Yıl 2018, Prof. Dr. Ali Nihad Tarlan Özel Sayısı, 451 - 473, 31.12.2018

Turgut Koçoğlu Abdulkhalil Ahmadoughlı

https://doi.org/10.28981/hikmet.499168

Öz

Mecmualar, Türk edebiyatında olduğu
gibi Fars edebiyatında da dil, şiir, ilim, sanat ve kültür malzemesi yönünden
zengin kaynaklardır. Son zamanlarda özellikle Türk edebiyatı ve kültürü
dairesindeki çeşitli türlerde mecmualar üzerine yapılan çalışmalar giderek
artmaktadır. Mecmualara dâir katalog taramalarımız sırasında The Walter Art
Museum’da 671 arşiv numarasında tespit ettiğimiz Fars edebiyatına âit bir
mecmua içerik noktasında dikkatimizi çekmiştir. 20. asırda tertip edildiğini
söyleyebileceğimiz bu mecmua 10 ilâ 20. yüzyıllar arasında yaşamış ve Farsça
yazmış Rûdekî, Firdevsî,
Nizâmî-yi Gencevî Sa’dî-yi Şirâzî, Hâfız-ı Şirâzî, Emir Hüsrev Dihlevî ve
Abdülhüseyn Celâliyân Celâlî gibi
şairlerin eserlerinden seçkilerin yer aldığı bir mecmuadır.

Mecmuada birkaç rubâi hariç hiçbir
şiir tam değildir ve hiçbir şiirin kime âit olduğu belirtilmemiştir. Ancak
şiirleri okuduktan sonra kendi taramalarımız neticesinde elde ettiğimiz
bilgilerle bazı şairler tespit edilebilmiştir. Mecmuada genellikle mesnevî,
gazel, Ruba’i nazım şekillerinden seçkiler yapılmıştır.

Bu mecmua aslında bir şiir mecmuası
olmakla birlikte minyatür ve hüsn-i hat mecmuası olarak da değerlendirilebilir.
Çünkü 33 varaklık eserde ince uğraşla işlenmiş 31 minyatür ve 8 hattatın enfes
nesta’lik hatla yazdıkları şiirler de yer almaktadır.  Mecmuayı tertip eden kişinin şiir, minyatür ve
hattı uyumla bir arada toplaması bu mecmuayı şiir, minyatür ve hüsn-i hattın
bir araya geldiği bir sanat mecmuası yapmaktadır.

Bu yazıda sözkonusu mecmuanın tavsifi ile muhtevasına dair bazı inceleme
ve tespitlerin ardından mecmuadaki minyatürlü şiirlerden, hattatı belli olan
şiirlerden ve minyatürsüz şiirlerden bazılarının transkripsiyonu ve Türkçe
Tercüme denemesi yapılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Mecmua, Farsça Mecmua, Minyatür

Kaynakça

• 1. Köksal, M.Fatih. (2012). “Şiir Mecmûalarının Önemi ve Mecmûaların Sistematik Tasnifi Projesi (MESTAP)”. Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı. Turkuaz Yayınları. İstanbul.
• 2. Kut, Günay. (1986), “Mecmûa”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C. 6, İstanbul, Dergâh Yayınları, s. 170-174.
• 3. Kanar, Mehmet. (2015), Farsça Türkçe Sözlük, Say Yayınları, İstanbul.
• 4. https//ganjoor.net.