TÜRK MASAL ARAŞTIRMACILIĞINDA YÜZ YILLIK BİR MUAMMA: BİR “HANIM” OLDUĞU SANILAN “K. D.” MÜSTEAR ADI KİME AİTTİR?

Yıl 2019, Sayı: 10, 304 - 317, 30.04.2019

İlyas Kayaokay

https://doi.org/10.28981/hikmet.538215

Öz

Türk halk edebiyatı sahasının önemli
araştırma alanlarından biri olan masallarla ilgili ilk bilinçli ve ciddî
çalışmalar 20. asrın ilk çeyreğinde başlamıştır. Türkçülük akımının tesiriyle
sadece derleme faaliyetleriyle sınırlı kalan masal çalışmalarının ilk ürünü;
“K. D.” müstear ismiyle 1328’da Mahmud Beg Matbaası’nda basılan Türk Masalları adlı kitaptır. İçerisinde
13 masal bulunan 317 sayfalık bu eser, ilk olarak 1991 yılında İbrahim
Arslanoğlu tarafından ve 2006 yılında da Erol Ülgen tarafından yeni harflere
aktarılmıştır. Özellikle Arslanoğlu’nun çalışması, masal konusunda yapılan pek
çok akademik araştırmada kaynak olarak kullanılmıştır. Her iki çalışmanın da en
temel eksikliği; “K. D.” müstear adının araştırılmamış olmasıdır. Masal
araştırmaları açısından böyle önemli bir eserin müellifinin bugüne kadar tespit
edilememiş olması, bilgi yetersizliğinden değil yanlış yönlendirmelerden
dolayıdır.

Bu çalışmada; yüzyılı aşkın bir süredir irdelenmeyen, çözülmeyen bir muammanın
bazı deliller ışığında izahı yapılmış ve “K. D. Hanım” diye bilinen müellifin
aslında kim olduğu ortaya çıkarılmıştır. Buna göre; K. D. müstear adıyla Türk Masalları ve daha pek çok eser
vermiş sanatkâr, “Kâşif Dehrî” rumuzunu kullanan meşhur Dagıstanlı Hüseyin Kâmî
Bey’den başkası değildir.

Anahtar Kelimeler

K. D. Hanım, Hüseyin Kâmî, Kâşif Dehrî, Ziya Gökalp, Masal, Halk Bilimi

Kaynakça

• Arslanoğlu, İbrahim. (1991), Türk Masalları K. D., İstanbul: Anadolu Sanat Yayınları.
• Birinci, Ali. (1998), “Kâşif Dehrî’yi Keşfeden Var mı?” Türklük Bilgisi, Sayı: 1, Nisan, s.46
• Hüseyin Kâmî, (1326), Nutk-ı Siyasi, İstanbul.
• Hüseyin Kâmî, (1327), Dîvânçe-i Dehrî, Nefaset Matbaası.
• İnal, İbnü’l-Emin Mahmut Kemal. (1969), Son Asır Türk Şairleri, C. 2, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Kahraman, Alim. (2002), “Küçük Mecmua”, T.D.V. İslam Ansiklopedisi, C. 26, ss. 528-529.
• Kâşif Dehrî. (1328), Kâbus İçinde, Tevsi-i Tıbaat Matbaası.
• Kâşif Dehrî. (1328), Matem Tülleri, Tevsi-i Tıbaat Matbaası.
• Kâşif Dehrî. (1328), Mecnûne, Tevsi-i Tıbaat Matbaası.
• Kâşif Dehrî. (1328), Müteverrime, Tevsi-i Tıbaat Matbaası.
• Kâşif Dehrî. (1328), Üvey Valide, Tevsi-i Tıbaat Matbaası.
• Kâşif Dehrî. (1331), Emrâz-ı Müzmine ve Sariyeden Verem, Sancakcıyan Matbaası.
• Kâşif Dehrî. (1331), Paris Muhasarası, Şems Matbaası.
• Kâşif Dehrî. (1331), Mayıs Ayında Doğanlar Mesud ve Bahtiyar Olmak İçin Ne Yapmalı Neye Teşebbüs ve Neden İhtiraz Etmeli, Tevsi-i Tıbaat Matbaası.
• Kâşif Dehrî. (1332), Mazlûme, Sadâ-yı Millet Matbaası.
• K. D. (1329), Kapitülasyonlar, Sancakcıyan Matbaası.
• K. D. (y.y.), Zarafet-i Nisvan, Şems Matbaası.
• Sakaoğlu, Saim. (2010), Masal Araştırmaları, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Tanyıldız, Ahmet. (2013), “Kâmî, Hüseyin Kâmî Bey”, Türk Edebiyatında İsimler Sözlüğü, http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=292 [E.T.: 09.02.2019]
• Tanyıldız, Ahmet. (2013), Hüseyin Kâmî Dehrî Dîvânçesi, İstanbul: Akademik Kitaplar
• Ülgen, Erol. (2015), Türk Masalları, (Derleyen K. D.), İstanbul: Akıl Fikir Yayınları.