MUALLİM NACİ’NİN ŞİİRLERİNE CENAB ŞAHABETTİN’İN YAZDIĞI NAZİRELERİN MUKAYESELİ EDEBİYAT BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2022, Sayı: 17 [GÜZ, 2022], 212 - 235, 31.10.2022

Dinçer Öztürk

https://doi.org/10.28981/hikmet.1068318

Öz

Medeniyetler, kültürler vasıtasıyla teşekkül eder. Kültürün en önemli ögeleri, yazılı ve sözlü edebiyattır. Dünyada edebiyatın her bir alanının diğeriyle olan bağlantısını inceleyen araştırmacılar, karşılaştırmalı edebiyat kavramını ortaya atmışlar ve bu kavramı iki farklı kültürün ürettiği eserlerin incelenmesi olarak ele almışlardır. Fakat zamanla karşılaştırmalı edebiyat alanında yapılan çalışmalar sadece farklı kültüre ait eserlerin değil, aslında aynı kültüre ait eserlerin de incelenebileceğini göstermiştir. Mukayeseli edebiyata bir örnek teşkil edecek olan bu çalışmada, aynı kültüre ait ve cevap niteliğinde yazılan üç şiir, karşılaştırmalı edebiyat bağlamında ele alınmıştır. Öncelikle bu şiirleri ve bunlara verilen cevapları/nazireleri kaleme alan şairlerin hayatları, daha sonra söz konusu zemin ve nazire şiirlerinin benzer ve farklı yönleri karşılaştırılmıştır. Buradan hareketle aynı yüzyılda yazılan iki eserdeki şekil ve anlam farklılıkları okuyucuların dikkatine sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Nazire, Karşılaştırmalı Edebiyat, Şiir, Cenab Şahabettin, Muallim Naci

Teşekkür

Doç. Dr. Abdulhakim TUĞLUK hocam vesilesiyle sizleri saygıyla selamlarım.

COMPARISON OF THE NAZIRES WRITTEN BY CENAB ŞAHABETTIN TO THE POEMS OF MULALLIM NACI IN THE CONTEXT OF COMPARATIVE LITERATURE

Öz

Civilizations are formed through cultures. The most important elements of culture are written and oral literature. Researchers examining the connection of each field of literature with the other in the world have introduced the concept of comparative literature and considered this concept as the study of works produced by two different cultures. However, in time, studies in the field of comparative literature have shown that not only works belonging to different cultures, but also works belonging to the same culture can be examined. In this study, which will set an example for comparative literature, three poems belonging to the same culture and written as answers are discussed in the context of comparative literature. First of all, the lives of the poets who wrote these poems and the responses/nazires to them, then the similar and different aspects of the mentioned zemin/ground and nazire poems were compared. three poems belonging to the same culture and written as an answer are discussed in the context of comparative literature. From this point of view, the differences in form and meaning in the two works written in the same century are presented to the attention of the readers.

Anahtar Kelimeler

Nazire, Comparative Literature, Poem, Cenab Şahabettin, Muallim Nâci

Kaynakça

• 1. Akay, Hasan, Servet-i Fünûn Şiir Estetiği, Şule Yayınları, İstanbul, 2020.
• 2. Akyüz, Kenan, Bati Tesirinde Türk Şiiri Antolojisi, İstanbul, 1985.
• 3. Arak, Hüseyin, “Genç Werther'in Acıları İle Genç W.'Nin Yeni Acıları Başlıklı Eserlerin İçerik ve Biçim Açısından Karşılaştırılması” Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı: 22 Yıl: 2007/1 s. 167-177.
• 4. Aydın, Ertuğrul, Türkiye’deki Karşılaştırmalı Edebiyat Çalışmaları, Rumeli’de Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 2019.17, s.148-156.
• 5. Aytaç, Gürsel, Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi, DoğuBatı Yayınları, Ankara, 2021.
• 6. Bayram, Yavuz, “Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi ve Bir Uygulama” Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S:16 Güz 2004, s. 69-93.
• 7. Cuma, Ahmet, “Genel ve Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi’nin (Komparatistik) Ulusal ve Dünya Edebiyatları Ekseninde Kuramsal Açılımı” SEFAD, 2018 (39): 1-26.
• 8. Devellioğlu, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara, 2007.
• 9. Dikici, Recep, “Türkiye Kütüphanelerindeki Karşılaştırmalı Edebiyata Dair Bazı Mühim Eserler” Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:11, Haziran 2017, s. 12-23.
• 10. Donbay, Ali, “Karşılaştırmalı Edebiyat Araştırmalarının Yeni Türk Edebiyatındaki Gelişme Çizgisi”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/8 Summer 2013, p. 491-550.
• 11. Enginün, İnci, Mukayeseli Edebiyat, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2017.
• 12. Kaplan, Mehmet vd. (hazırlayan), Cenab Şahabettin Bütün Şiirleri, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2018.
• 13. Kefeli, Emel, (2006), “Karşılaştırmalı Edebiyat: Tanım, Yöntem ve İncelemeler”, Türkiye Araştırmaları Literatur Dergisi, Cilt 4, Sayı: 8, s. 331-350. 14. Köksal, M. Fatih, Sana Benzer Güzel Olmaz – Divan Şiirinde Nazire- Büyüyenay Yayınları, İstanbul, 2018.
• 15. Kubbealtı Lügati, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, 2. Cilt, 2011. 16. Özgül, M. Kayahan, Muallim Naci Efendi “Şiirin Hazanında Gazel Dökenler-V, Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2016.
• 17. Şahin, Elmas, Neden Mi Karşılaştırmalı Edebiyat? KİBATEK XIII. Edebiyat Sempozyumu Bildiri Kitabı. Adana-Antakya, 2006, s.107-113.
• 18. Tanpınar, Ahmet Hamdi, XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, YKY, İstanbul, 2009.
• 19. Tanrıkulu, Elif, Divan Şiirindeki Mantıku’t-Tayr Geleneğinin Metinlerarası İlişkiler Bağlamında İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2008.
• 20. Tuğcu, Emine, Osmanlı'nın Son Döneminde Şiir Eleştirisi: Bir Tarihselleştirme Yaklaşımı, İletişim Yayınları, İstanbul, 2018.
• 21. Wellek, Rene, Austin Warren “Edebiyat Teorisi” Çev. Ö. Faruk Huyugüzel, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2013.
• 22. Yavuz, Kemal, Türk Şiirinde Nazire, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, S.10, 2013, s. 359-424.
• 23. Yuva, Gül Mete, Modern Türk Edebiyatının Fransız Kaynakları, İletişim Yayınları, İstanbul, 2017.