NATIONAL CONSCIOUSNESS AWAKENING IN THE ÇETE NOVEL: THE CASE OF HATAY

Yıl 2022, Sayı: 17 [GÜZ, 2022], 260 - 274, 31.10.2022

Sinan Bakır

https://doi.org/10.28981/hikmet.1139529

Cited By: 1

Öz

Refik Halid Karay's novel The Çete deals with the role played by the Kuva-yı Milliye in the defense of the homeland during the Armistice years, in the case of Hatay, within the framework of a national consciousness and awakening. The novel is based on the thesis that Hatay belongs to the Turks. The novel includes the political and social life of the Armistice years, occupied Anatolia, military conflicts and raids. Although the series of events that determine the fictional structure of the novel are the scene of interesting coincidences and love between Kıran Bey and Nina, who come from different nationalities, it is the salvation of Hatay that actually keeps them together, the social ground of individual identity construction is formed through national consciousness and awakening. Homeland and love, which are the elements of existence, point to independence and freedom as parts of a whole. The author, who shows a romantic orientation in describing love, displays a realistic attitude in the idea of homeland, which he built on a historical phenomenon. The representations of the historical phenomenon in question in the fictional world are shown on the plane of person, event and place. In this article, while discussing the place of Çete novel in the formation of national consciousness, the relationship of historical materials with event, time, character and space fiction is included. The article aims to reveal the ways that the author, who tries to prove the thesis of Hatay's Turkishness, followed in order to establish this perception.

Anahtar Kelimeler

Çete, armistice years, Hatay, national consciousness, Kuva-yı Milliye

ÇETE ROMANINDA MİLLÎ BİLİNCİN UYANIŞI: HATAY ÖRNEĞİ

Öz

Refik Halid Karay’ın Çete romanı Mütareke yıllarında Kuva-yı Milliye birliklerinin vatan savunmasında oynadığı rolü Hatay örneğinde millî bir bilinç ve uyanış çerçevesinde işler. Roman Hatay’ın Türklere ait olduğu tezi üzerinden kurgulanır. Romanda Mütareke yıllarının siyasal, toplumsal hayatına, işgal altındaki Anadolu’ya, askeri çatışmalara, baskınlara yer verilir. Romanın kurgusal yapısını belirleyen olaylar dizisi farklı milletlere mensup Kıran Bey ile Nina’nın ilginç tesadüflerine, aşklarına sahne olsa da esasında onları bir arada tutan vatanın bir parçası olan Hatay’ın kurtuluşu olur, bireysel kimlik kurgusunun toplumsal zemini millî bilinç ve uyanış üzerinden oluşturulur. Varoluşun tutamakları olan vatan ve aşk bir bütünün parçaları olarak bağımsızlığa, özgürlüğe, kurtuluşa işaret eder. Aşkı betimlemede romantik bir yönelim gösteren yazar, tarihsel bir olgu üzerine inşa ettiği vatan düşüncesinde ise realist bir tutum sergiler. Söz konusu tarihsel olgunun kurgusal dünyadaki karşılıkları kişi, olay ve mekân düzleminde gösterilir. Bu makalede Çete romanının millî bilincin oluşmasındaki yeri tartışmaya açılırken tarihten gelen malzemelerin olay, zaman, karakter ve mekân kurgusuyla ilişkisine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çete, mütareke yılları, hatay, milli bilinç, kuva-yı milliye

Kaynakça

• Abadan, Yavuz. (1972), Mustafa Kemal ve Çetecilik, Varlık Yayınları, İstanbul.
• Aktaş, Şerif. (2014), Refik Halit Karay, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Coşkun, Alev. (2009), Kuvayı Milliye’nin Kuruluşu, Cumhuriyet Kitapları, İstanbul.
• Çapa, Mesut. (Bahar 2018), “Hatay Mücadelesine Katılanların Anıları”. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S. 62, s. 21-38.
• Çelenk, Selim. (1997), Hatay’ın Kurtuluş Mücadelesi Anıları, Antakya Gazeteciler Cemiyeti Yayınları, Antakya.
• Çelik, Yakup. (2006), “Roman 1920-1960”, Türk Edebiyatı Tarihi 4, (Editörler: Talât Sait Halman, Osman Horata, Yakup Çelik, Nurettin Demir, Mehmet Kalpaklı, Ramazan Korkmaz, M. Öcal oğuz), T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, s. 215-274.
• Çetişli, İsmail. (2007), “İkinci Meşrutiyet Döneminde Ortaya Çıkan Fikrî, Siyasî Hareketler ve Türk Edebiyatına Yansımaları”, (Hazırlayanlar: İsmail Çetişli, Nurullah Çetin, Abide Doğan, Alim Gür, Şenol Demir, Cengiz Karataş), II. Meşrutiyet Dönemi Türk Edebiyatı, Akçağ Yayınları, Ankara, s. 125-370.
• Devellioğlu, Ferit. (2013), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi, Ankara.
• Ekiz, Osman Nuri. (1984), Refik Halit Karay, Hayatı ve Eserleri, Gökşin Yayınları, İstanbul.
• Enginün, İnci. (2015), Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyet’e (1839-1923), Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Enginün, İnci. (2016), Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Geçer, Genç Osman. (2019), “Refik Halid Karay’ın Çete Romanında Hatay ve Hatay’ın Türkiye’ye Bağlanma Tezi”, Mediterranean Journal of Humanities, IX/2, s. 273-284.
• Hobsbawm, Eric J. (2011), Eşkıyalar (Çev. Osman Akınhay), Agora Kitaplığı, İstanbul.
• Hüküm, Muhammed. (2018), “Refik Halid Karay’ın Ortadoğu İle İlgili Yazıları”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 28, S.2, s. 109-124.
• İsimsiz. (1936), İskenderon-Antakya Meselesi, Ankara.
• Kalyoncuoğlu, Zeynep. (2011), Anadolu’da Kuva’yı Milliye’nin Oluşumu, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Karay, Refik Halid. (2017), Çete, İnkılâp Yayınları, İstanbul.
• Özüçetin, Yaşar; Dağıstan, H. Mehmet. (2010), “Meclis Celse Zabıtlarında Kuva-yı Milliye”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, IX/20-21, Bahar-Güz, s. 3-30.
• Soysal, İlhami. (1985), 150’likler, Gür Yayınları, İstanbul.
• Sökmen, Tayfur. (1978), Hatay’ın Kurtuluşu İçin Harcanan Çabalar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Topdaş Çelik, Fatma. (2021), Refik Halid Karay’ın Romanlarında Yapı ve İzlek, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Elazığ.
• Türkçe Sözlük (2011), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Ünal, Yenal. (2013), Yakın Dönem Türk Tarihinde Refik Halid Karay, Yeditepe Yayınevi, İstanbul.
• Ünaydın, Rûşen Eşref. (1972), Diyorlar Ki…, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Yardım, Mehmet Nuri. (1997), Refik Halit Karay, Hayatı-Sanatı-Eserleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
• Yetkin, Sabri. (2003), Ege’de Eşkıyalar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.