Bir Antiroman Denemesi Olarak Latife Tekin’in Zamansız Anlatısı

Yıl 2025, Sayı: 23 [GÜZ 2025], 417 - 436, 25.10.2025

Ulaş Bingöl

https://doi.org/10.28981/hikmet.1739481

Öz

1980 sonrası Türk edebiyatında yazdığı postmodern nitelikteki eserleriyle isminden söz ettiren bir yazar da Latife Tekin’dir. Büyülü gerçeklik, üstkurmaca, şiirsel anlatım, doğa hassasiyeti onun eserlerinin temel özellikleridir. 2022’de yayımlanan Zamansız adlı anlatısında da söz konusu yöntemlere başvuran yazar, birtakım deneysel girişimde bulunur. Okuyucunun yerleşik roman algısında sarsılmalara yol açan Zamansız anlatısı postmodern niteliğinin yanında bir antiroman denemesi olarak ele alınabilir. Temelde antiroman, geleneksel romanın unsularından uzaklaşarak deneysel bir hüviyet gösteren eserler için kullanılan bir kavramdır. Kavramın uzun geçmişi olmasına karşın özellikle Yeni Roman hareketi ve postmodernizmle ilişkilendirildiği görülür. Antiroman roman bir roman türü olmasına rağmen romanı aşma gayreti içindedir. Anlaşılması zor olan antiromanlar, okuyucunun metnin anlamlandırma sürecine dâhil olmasını hedefler. Antiromanda kahramanlar geleneksel romandakinden farklı şekilde kurgulanırlar. Latife Tekin, üstkurmacaya, girift bir olay örgüsüne ve şiirsel anlatıma başvurarak Zamansız anlatısını bir antiroman olarak kurgular. Bu çalışmada öncelikle antiroman kavramı açıklanacak daha sonra Latife Tekin’in Zamansız anlatısında öne çıkan antiroman ile ilgili unsurlar incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

antiroman , Latife Tekin , Üstkurmaca , Zamansız

Latife Tekin’s Zamansız Narrative As an Anti-Novel Essay

Öz

In post-1980 Turkish literature, Latife Tekin is another author who has made a name for herself with her postmodern works. Magical reality, metafiction, poetic narration and sensitivity to nature are the main characteristics of her works. In her Zamansız narrative, published in 2022, the author makes a number of experimental attempts. In her Zamansız narattive, published in 2022, the author makes a number of experimental attempts. In addition to its postmodern characterization, Zamansız narattive, which shakes the reader's perception of the established novel, can be considered as an antiromance essay. Basically, antir-novel is a concept used for works that show an experimental character by moving away from the elements of the traditional novel. Although the concept has a long history, it is particularly associated with the New Novel movement and postmodernism. Although the anti-novel is a type of novel, it strives to transcend the novel. Anti-novels, which are difficult to understand, aim to involve the reader in the process of making sense of the text. In the anti-novel, the protagonists are constructed differently than in the traditional novel. Latife Tekin constructs her narrative Zamansız as an anti-novel by resorting to metafiction, an intricate plot and poetic narration. In this study, firstly the concept of anti-novel will be explained and then the elements related to anti-novel that stand out in Latife Tekin’s Zamansız narattive will be analyzed.

Anahtar Kelimeler

Antinovel , Latife Tekin , Metafiction , Zamansız

Kaynakça

• Abrams, Meyer Howard. A Glossary of Literary Terms. Boston: Heinle & Heinle, 1999.
• Açıl, Berat. “Osmanlı Mesnevilerinde Anlatıcı Olarak Gelenek: Hüsn ü Aşk Örneği”. Kritik 3 (2009), 148-165.
• Aktaş, Şerif. Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları, 1991.
• Aktulum, Kubilay. Parçalılık Metinlerarasılık. Ankara: Öteki Yayınevi, 2004
• Albérès, René Marill. Métamorphoses du Roman. Paris: Albin Michel, 1972.
• Bakhtin, Mikhail. Karnavaldan Romana. çev. Cem Soydemir. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2001.
• Bakhtin, Mikhail. Dostoyevski’nin Poketikasının Sorunları. çev. Cem Soydemir. İstanbul: Metis Yayınları, 2004.
• Cuddon, John Anthony Bowden. A Dictionary of Literary Terms and Literary Theory. Malden: Blackwell, 2013.
• Drag, Wojciech, “A Novel Against the Novel: David Markson’s Antinovelistic Tetralogy”. Polish Journal of English Studies. 11/1 (2015), 11-25.
• Dostoyevski, Fyodor Mihailoviç. Yeraltından Notlar. çev. Nihal Yalaza Taluy. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2019.
• Ecevit, Yıldız. Türk Romanında Postmodernist Açılımlar. İstanbul: İletişim Yayınları, 2006.
• Eco, Umberto. Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti. çev. Kemal Atakay. İstanbul: Can Yayınları, 2015.
• Gass, William H. Fiction and the Figures of Life. Boston: Nonpareil Books, 2015.
• Gibson, Andrew. Postmodernity, ethics, and the novel. London: Routledge, 2001.
• Holquist, Michael. “Introduction”. The Dialogic Imagination içinde. Austin: University ofTexas Press, 1981, XV-XXXİV.
• Hutcheon, Linda. A Poetics of Postmodernism: History, Theory, Fiction. New York: Routledge,1988.
• Kanter, Beyhan. “Orhan Kemal’in Romanlarında Göç Merkezi Olarak Kentler ve Kültürel Araf”, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 60/1 (2020), 331-346.
• Kibédi Varga, Áron.“Le roman est un anti-roman”, Littérature, 48 (1982), 3-20.
• Lukâcs, Georg. Roman Kuramı. çev. Cem Soydemir. İstanbul: Metis Yayınları, 2003.
• Mason, Fran. The A to Z of Postmodernist Literature and Theater. Toronto: Scarecrow Press, 2009.
• Matz, Jesse. The Modern Novel:A Short Introduction. Malden: Blackwell Publishing, 2004.
• Molnar, Thomas. “Novel and Antinovel”. Modern Age. Winter (1967-1968), 31-38.
• McCaffery, Larry. Postmodern Fiction: A Bio-Bibliographical Guide. London: Greenwood Press, 1986.
• Özer, Pelin. Latife Tekin Kitabı. İstanbul: Everest Yayınları, 2020.
• Parla, Jale. Don Kişot’tan Bugüne Roman. İstanbul: İletişim Yayınları, 2015.
• Prience, Gerald. Narratology The Form and Functioning of Narrative. New York: Mouton Publishers, 1982.
• Rescia, Laura. “L’antiroman au XVIIe siècle: Le Berger extravagant de Charles Sorel”. Studie Francesi (ed. Gabriella Bosco-Roberta Sapino). Torino: Rosenberg & Sellier, 2015,.91-108.
• Robbe-Grillet, Alain. Yeni Roman. çev. Ece Korkut. İstanbul: Kefekültür, 2015.
• Rousset, Jean. “Madame Bovary: Flaubert’s Anti-Novel”. Madame Bovary: backgrounds and sources; essays in criticism. ed. Paul De Man. New York: W. W. Norton,1965,439-459.
• Sartre, Jean-Paul. “Préface” , Portrait d' un inconnu içinde, Paris: Gallimard, 1977.
• Watson, George. The Story of Novel. London: The Macmillan Press, 1977.
• Wilhelm Dilthey. Hermeneutik ve Tin Bilimleri. çev. Doğan Özlem. İstanbul: Notos Kitap, 2012.
• Waugh, Patricia. Metafiction. London: New Fetter Lane, 1996.
• Wilson, J.J. “Why is Orlando Difficult?”. New Feminist Essays on Virginia Woolf içinde. ed. J. Marcus. London: Palgrave Macmillan, 1981, 170-184.
• Tekin, Latife . Zamansız. İstanbul: Can Yayınları, 2022.
• Tekin, Mehmet. Roman Sanatı (Romanın Unsurları). İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2008.
• Uçan, Hilmi. Yazınsal Eleştiri ve Göstergebilim. Ankara: Hece Yayınları, 2006.
• Yılmaz, Enser . “Latife Tekin’in Zamansız Adlı Anlatısı Üzerine Bazı Dikkatler”. İdil. 104 (2023), 453–465.
• https://artfl.atilf.fr/cgibin/dico1look.pl?strippedhw=roman&dicoid=ACAD1694&headword=&dicoid=ACAD1694.