Military Observations of a British Officer on Erzurum-Kars-Ardahan Trip on the Eve of the "93 War" and the Implications of These Observations
Öz
On the eve of the Russo-Turkish War of 1877-1878, British officer Frederick Burnaby, who wanted to see what is happening in Anatolia in person, had covered more than 3200 kilometres in five months travelling around Anatolia on horseback. Burnaby reported that during his travel he saw Turkish battalion and regiments while training. The commanders personally showed him most of the barracks, forts, position of the cannons, and the fortified emplacements with the information of how many there were. Burnaby, in his travel book, mentioned the geographical location of Erzurum, and the link roads from this city to Kars, Ardahan, Van and Erzincan.
In his travel book he not only mentioned the fortified positions that should be done in the passages of Erzurum and its surroundings and referred to the elements of current defences but he also gave information about the city. Besides, he gave detailed information about conditions in bastions of Kars including the amount of soldiers, weapons and ammunition after visiting many of them, like Kanlı Bastion, Karadağ Bastion, Veli Paşa Bastion, etc. Moving from Kars to Ardahan, Burnaby stated that Ardahan was a bad place in terms of defense purposes; an enemy who seize the Ramadan Hill would easily dominate the Manusa Castle, the most powerful defensive position of the city, and so, would capture Ardahan city.
Kaynakça
- Burnaby, Fred, At Sırtında Anadolu, Anadolu’da Bir İngiliz Subayı, 1876, (Çev. Meral Gaspıralı), Merkez Yayınları, İstanbul 2007.
- Buyruk, Hasan, Tarihi ve Kültürel Varlıklarıyla Iğdır, Iğdır Belediyesi Yayınları, Iğdır 2006.
- Genelkurmay Başkanlığı, Tarihten Kesitler, Sarıkamış Harekâtı (22 Aralık 1914–15 Ocak 1915).
- Gündoğdu, Hamza, Sarıkamış ve Çevresindeki Tarihi Kalıntılar, Atatürk Üniversitesi Yayınları Erzurum 1999.
- Gündoğdu, Hamza, Kaleler ve Kuleler Kenti Ardahan, Ardahan Valiliği Yayınları, Ardahan 2000.
- Kırzıoğlu, Fahrettin, Kars Tarihi, Işıl Matbaası, İstanbul 1953.
- Konukçu, Enver, Ardahan Tarihi, Ardahan Valiliği Yayınları, Ardahan 1999.
- Onk, Nizamettin, Kafkasya’dan Anadolu’ya Iğdır Tarihi, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul 2006.
- Ural, Selçuk, “Yakınçağda Kars”, Kars “Beyaz Uykusuz Uzakta” (Ed. Filiz Özdem), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2006.
- Uzundere, Ali Eşref, İnsanlık Suçu; Iğdır ve Çevresinde Ermeniler’in Türk Kırımı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 2002.
- Ülkü, Osman, Kars ve Ardahan Tabyaları, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum 2006.
93 Harbi Arifesinde Bir İngiliz Subayın Erzurum-Kars-Ardahan Seyahatindeki Askeri Gözlemleri ve Düşündürdükleri
Öz
93 harbi arifesinde, Anadolu’da olan bitenleri kendi gözleriyle görmek isteyen İngiliz subayı Frederick Burnaby, 1876 yılında, Anadolu’yu at sırtında baştanbaşa dolaşarak beş ayda yaklaşık 3200 kilometre yol kat etmiştir. Burnaby, seyahati sırasında Türk tabur ve alaylarını eğitim yaparken gördüğünü anlatmaktadır. Çoğu kışla, tabya, top mevzii ve istihkâm mevzileri bizzat komutanlar tarafından kendisine gezdirilerek sayıları hakkında bilgi verilmiştir. Burnaby seyahatnamesinde Erzurum’un coğrafi konumundan, Kars, Ardahan, Van ve Erzincan gibi illerle yapılan bağlantı yollarından söz etmektedir.
Seyahatnamede; Erzurum ve civarındaki geçitlerde yapılması gereken istihkâm mevzilerinden, mevcut savunmayı oluşturan unsurlardan bahsederek, şehir ile ilgili bilgiler vermektedir. Ayrıca Kars’taki Kanlı Tabya, Karadağ Tabyası, Veli Paşa Tabyası, vb. birçok tabyayı gezerek, tabyaların durumu, buradaki asker, silah ve mühimmat hakkında da detaylı bilgiler aktarmaktadır. Kars’tan Ardahan’a geçen Burnaby, Ardahan’ın savunma amacı bakımından kötü bir yer olduğunu, Ramazan adlı tepeyi ele geçiren düşmanın, şehrin en güçlü savunma mevzii Manusa Kalesine kolayca hâkim olacağını ve Ardahan’ı ele geçirebileceğini ifade etmektedir.
Kaynakça
- Burnaby, Fred, At Sırtında Anadolu, Anadolu’da Bir İngiliz Subayı, 1876, (Çev. Meral Gaspıralı), Merkez Yayınları, İstanbul 2007.
- Buyruk, Hasan, Tarihi ve Kültürel Varlıklarıyla Iğdır, Iğdır Belediyesi Yayınları, Iğdır 2006.
- Genelkurmay Başkanlığı, Tarihten Kesitler, Sarıkamış Harekâtı (22 Aralık 1914–15 Ocak 1915).
- Gündoğdu, Hamza, Sarıkamış ve Çevresindeki Tarihi Kalıntılar, Atatürk Üniversitesi Yayınları Erzurum 1999.
- Gündoğdu, Hamza, Kaleler ve Kuleler Kenti Ardahan, Ardahan Valiliği Yayınları, Ardahan 2000.
- Kırzıoğlu, Fahrettin, Kars Tarihi, Işıl Matbaası, İstanbul 1953.
- Konukçu, Enver, Ardahan Tarihi, Ardahan Valiliği Yayınları, Ardahan 1999.
- Onk, Nizamettin, Kafkasya’dan Anadolu’ya Iğdır Tarihi, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul 2006.
- Ural, Selçuk, “Yakınçağda Kars”, Kars “Beyaz Uykusuz Uzakta” (Ed. Filiz Özdem), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2006.
- Uzundere, Ali Eşref, İnsanlık Suçu; Iğdır ve Çevresinde Ermeniler’in Türk Kırımı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 2002.
- Ülkü, Osman, Kars ve Ardahan Tabyaları, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum 2006.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Genel Türk Tarihi (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 8 Aralık 2023 |
| Kabul Tarihi | 25 Aralık 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 2 Sayı: 2 |
Tarih ve Tarihçi, Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.