TOPRAK MESELESİNİN ÇÖZÜMÜNE YÖNELİK BİR ADIM: DÂHİLİYE VEKÂLETİNİN 1937 TARİHLİ TOPRAK KANUNU TASARISI

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: Cumhuriyetin 100. Yılı Özel Sayısı, 139 - 154, 29.10.2023

Mustafa Ersagun Dalan

https://doi.org/10.9737/historystudies.1339809

Öz

Yeni kurulan cumhuriyetin, siyasi, iktisadi ve sosyal meselelerde milletin rejimle olan bağlarını güçlendirmek amacıyla bir takım gelişmeler kaydettiği açıktır. İçeriği itibariyle siyasi, sosyal, iktisadi ve kültürel konuları bünyesinde barındıran ‘toprak meselesi’, önemini daha da arttırarak çözülmesi gereken öncelikli meselelerden biri olmuştur. 1930’lu yıllarda çıkarılan kanunlarla meselenin çözümüne yönelik adımlar atılsa da tam bir reformdan bahsetmek mümkün değildir. Dâhiliye, Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâletleri tarafından hazırlanan toprak reformu tasarıları da muhalefetin ve büyük toprak sahiplerinin tepkisi, yaklaşan II. Dünya Savaşı gibi nedenlerle hayata geçirilememiştir. Bu çalışmada, toprak meselesinin çözümüne yönelik atılan adımlar yeni belgeler ışığında kısaca değerlendirilerek, Dâhiliye Vekâletinin 1937 tarihli toprak kanunu tasarısı incelenecektir.
Çalışmamızda özellikle, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivlerinde bulunan belgelerden istifade edilmiştir. Ayrıca Türkiye Büyük Millet Meclisi zabıt tutanaklarından, süreli yayınlardan, telif ve tetkik eserlerden faydalanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toprak, Toprak Reformu, TBMM, Dahiliye Vekaleti

A STEP TOWARDS THE SOLUTION OF THE LAND ISSUE: THE 1937 DRAFT LAND LAW OF THE MINISTRY OF INTERIOR

Öz

It is clear that the newly established republic made a number of developments in political, economic and social issues in order to strengthen the nation's ties with the regime. The 'land issue', which incorporated political, social, economic and cultural issues in its content, became one of the priority issues to be solved by increasing its importance. Although steps were taken to resolve the issue with the laws enacted in the 1930s, it is not possible to talk about a complete reform. The land reform drafts prepared by the Ministry of Interior and the Ministry of Health and Social Welfare could not be realized due to reasons such as the reaction of the opposition and large landowners and the approaching World War II. In this study, the steps taken to solve the land issue will be briefly evaluated in the light of new documents, and the draft land law of the Ministry of Interior dated 1937 will be analyzed.
In particular, the documents in the State Archives of the Presidency of the Republic of Turkey were utilized in this study. In addition, the minutes of the Grand National Assembly of Turkey, periodicals, copyright and research works have been utilized.

Anahtar Kelimeler

Land, Land Reform, Turkish Grand National Assembly, Ministry of İnterior

Kaynakça

• BCA, Fon Kodu: 30-10-0-0, Kutu No: 21, Dosya No: 123, Gömlek No: 10. Düstur, Tertip III, Cilt 5, İstikbal Matbaası, İstanbul, 1931. TBMM Kanunlar Dergisi, C.2, Kanun No:488, Kabul Tarihi:19.04.1924. T.C. Resmi Gazete, S. 2733, 21 Haziran 1934 Perşembe, Kanun No: 2510. TBMM Kanunlar Dergisi, C.2, Kanun No:488, Kabul Tarihi:19.04.1924. TBMM Kanunlar Dergisi, C.5, Kanun No:1097, Kabul Tarihi: 04.07,1927, Resmi Gazete Tarihi ve No:04.07.1927/624. TBMM Kanunlar Dergisi, C.7, Kanun No:1505, Kabul Tarihi:08.06.1929, Resmi Gazete Tarihi ve No:11.06.1929/1213. TBMM Kanunlar Dergisi, Cilt:2, Kanun No:441, Kabul Tarihi: 16.03.1924. TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 1, Cilt 18, Birinci İçtima, 1.3.1338 Çarşamba. TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 2, Cilt 19, İçtima 3, (1 Teşrinisani 1341 Pazar). TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 3, Cilt 12. TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 3, Cilt 13, İçtima 3, İnikat 1, (1.11.1929 Cuma).