PSYCHOPOLITICAL ANALYSIS OF THE ATATURK ERA TURKISH DOMESTIC AND FOREIGN POLICY: Revolution-Centered Domestic Policy in the Quest for Contemporary Civilization and Prudent/Precautionary Neutrality-Based Foreign Policy

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: Cumhuriyetin 100. Yılı Özel Sayısı, 261 - 278, 29.10.2023

Şenol Kantarcı

https://doi.org/10.9737/historystudies.1354041

Öz

In this study, the Turkish domestic and foreign policy of the Ataturk period was examined within the framework of Political Psychology and the psychological motivations affecting the decision-making mechanism in this period were determined. The efforts to rescue the state during the collapse of the Ottoman Empire, internal uprisings initiated by the influence of the French Revolution and continuing throughout the XIXth century, the Tripolitanian War, the Balkan Wars/disaster, World War I, and the War of Independence, all cultivated and matured a cadre of individuals. These individuals aimed to shape the destiny of the nation. This period also carries the traces of historical, cultural, religious, political, and psychological factors that greatly motivated the cadres who enthusiastically founded the new Turkish state on April 23, 1920. Therefore, in the process of constructing the foundations of the new Turkish state, understanding and analyzing the attitudes, behaviors, and psychology of decision-makers towards ethnic, religious, cultural, or political issues that are still encountered today, both in domestic and foreign policy, remains important. Hence, this study is prepared as an attempt to comprehend the psychology of Turkish domestic and foreign policy during the Ataturk era.

Anahtar Kelimeler

Ataturk Era Domestic Policy, Ataturk Era Foreign Policy, Political Psychology, Psychoanalysis

ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK İÇ VE DIŞ POLİTİKASININ PSİKOPOLİTİK ANALİZİ: ÇAĞDAŞ UYGARLIK HEDEFİNDE DEVRİM TEMELLİ İÇ POLİTİKA İLE TEMKİNLİ/TEDBİRLİ NÖTRALİTE’YE DAYALI DIŞ POLİTİKA

Öz

Bu çalışmada Atatürk dönemi Türk iç ve dış politikası Politik Psikoloji çerçevesinde incelenmiş ve bu dönemde karar alma mekanizmasına etki eden psikolojik motivasyonlar tespit edilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküş dönemi içerisinde devleti kurtarma arayışları, -Fransız İhtilali’nin etkisiyle başlayan ve XIX. yüzyıl boyunca devam eden- iç isyanlar, Trablusgarp Savaşı, Balkan Savaşları/felaketi, Birinci Dünya Savaşı ve İstiklâl Savaşı süreci içerisinde yetişmiş, olgunlaşmış kadroların en önemli amacı olmuştur. Söz konusu dönem aynı zamanda büyük bir heyecanla 23 Nisan 1920’de yeni Türk devletini kurmuş olan kadroları motive eden, tarihi, kültürel, dini, siyasi ve psikolojik faktörlerin izlerini taşır. Bu nedenle, yeni Türk devletinin temellerinin inşası sürecinde gerek iç gerekse dış politikada bugün bile halen karşılaşılan etnik, dinsel, kültürel veya politik sorunlara karşı karar vericilerin takındıkları tutum ve davranışları ile onların psikolojisini anlayabilmek ve analiz etmek için de önemlidir. Dolayısıyla bu çalışma da Atatürk dönemi Türk iç ve dış politikasının psikolojisini anlamaya yönelik bir deneme şeklinde hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Atatürk Dönemi İç Politika, Atatürk Dönemi Dış Politika, Politik Psikoloji, Psikanaliz

Kaynakça

• AKARSLAN, Mediha, "Birinci Dünya Savaşı Sırasında Emperyalist Güçlerin Osmanlı Devleti’ndeki Nüfuz Bölgeleri ve Yapılan Gizli Anlaşmalar", Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.15, Sa:2, (1994), ss.259-274.
• ATATÜRK, Mustafa Kemal, Nutuk, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2016.
• ATAY, Falih Rıfkı, Çankaya, Doğan Kardeş Yayınları, İstanbul, 1969.
• AYDEMİR, Şevket Süreyya, Tek Adam: Mustafa Kemal (1881-1919), C.1, Remzi Yayınevi, İstanbul, 1998.
• BEYER, Anna Cornelia, International Political Psychology: Explorations into a New Discipline, Palgrave Macmillan, London, 2017.
• BOZDAĞLIOĞLU, Yücel, Turkish Foreign Policy and Turkish Identity: A Constructivist Approach, Routledge, New York, 2003.
• ÇİFTÇİ, Kemal, “Tarih Kimlik ve Türkiye’nin Belleği’nin Dış Politikası”, Akademik İncelemeler Dergisi, (2007), C.:2, Sa.1, ss.97-131.
• DEMİR, Ali Faik, “Dış Politikada Lider ve Türkiye”, Türk Dış Politikasında Liderler, (Ed.) Ali Faik Demir, Bağlam Yayınları, İstanbul, 2007.
• DEMİRKILINÇ, Selçuk, Politik Psikoloji Boyutuyla ve Neoklasik Realizm Çerçevesinde Türkiye’nin Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’ne Katılışı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya, 2023.
• DEMİRKILINÇ, Selçuk, “Politik Psikoloji ve Dış Politika Analizi: Dış Politik Psikoloji” Politik Psikoloji Boyutuyla Türk Dış Politikası (1923-2000), (Ed.) Şenol Kantarcı, Nobel Yayınevi, Ankara, 2020, ss.27-86.
• ERGİN, Murat, ‘Is the Turk a White Man?’: Race and Modernity in the Making of Turkish Identity, Brill, Leiden, 2017. ERHAN, Çağrı-ENBEL, Ersin, “Türk Dış Politikasından Karar Vericileri Yönlendiren Yapısal Faktörler”, Bilig Dergisi, Sa: 72, (Kış-2015), ss.145-170.
• ERİŞEN, Elif, "An Introduction to Political Psychology for International Relations Scholars ", Perceptions, Vol: XVII, No: 3, (Autumn-2012), ss.9-28.
• FREUD, Sigmund, “Leonardo da Vinci and a memory of his childhood” Five lectures on psycho-analysis: Leonardo da Vinci, and other works (The Standart Edition of the complete psychological works of Sigmund Freud, c.11 (1910), Hogart Press, Londra, 1957, ss.63-137.
• FREUD, Sigmund, “Moses and monotheism”, Moses and monotheism: An outline of psycho-analysis, and other works (The Standart Edition of the complete psychological works of Sigmund Freud, c.23 (1937-1939), Hogart Press, Londra, 1964, ss.100-137.
• HERMANN, Margaret G., A Psychological Examination of Political Leaders, The Free Press, New York, 1977.
• HERMANN, Margaret G.,"Leader Personality and Foreign Policy Behavior." In ComparingForeign Policies: Theories, Findings, and Methods, edited by James N. Rosenau, Sage Halsted, New York, 1974.
• HOUGHTON, David Patrick, Political Psychology: Situations, Individuals, and Cases, Routledge: Taylor & Francis Group, New York, 2009.
• HOUGHTON, David Patrick, Siyaset Psikolojisi, Bilge Kültür Sanat, Çev. Hüsamettin İnaç ve Duygu Şekeroğlu, İstanbul, 2015.
• HUDSON, Valerie M., “Dış Politika Analizinin Tarihi ve Evrimi”, Dış Politika: Teoriler, Aktörler, Örnek Olaylar, (Ed.) Steve Smith, Amelia Hadfield, Tim Dunne, (Çev. Nasuh Uslu), Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi, Röle Akademik Yayıncılık, İstanbul, 2016.
• HUDSON, Valerie M., “Foreign Policy Analysis: Actor-Specific Theory and the Ground of International Relations”, Foreign Policy Analysis, Vol. 1, No. 1, 2005, ss.1-30.
• İNAN, Afet, “Büyük ‘Nutuk’ta Atatürk’ün Gençliğe Hitabesi”, Belleten, C. XXX, Sa:120, (Ekim – 1966), ss.515-523. İŞYAR, Ömer Göksel, Türk Dış Politikası: Sorunlar ve Süreçler, Dora Yayınevi, Bursa, 2017.
• KELLERMANN, Peter Felix, Sociodrama and Collective Trauma, Jessica Kingsley Publishers, London, 2007. KÖSE, İsmail, “I Dünya Savaşı’nın İlk Gizli Anlaşması: İstanbul ve Boğazların Rus Çarlığı’na Bırakılması (Mart-Nisan 1915)”, Bilig Dergisi, Sa.89, (İlkbahar-2019), ss.1-27.
• LASSWEEL, Harold D., Pyschopathology and Politics, The University of Chicago Press, Chicago, 1930. Le BON, Gustave, Kitleler Psikolojisi, Hayat Yayınları, İstanbul, 1997.
• LEVY, Jack S., “Psychology and Foreign Policy Decision-Making”, The Oxford Handbook of Political Psychology, (Ed.) David O. Sears vd., Oxford University Press, New York, 2013, ss.253-284.
• MALICI, Akan, “Reagan and Gorbachev: Altercasting at the End of the Cold War”, Mark Schafer, Stephen G. Walker (ed.), Beliefs and Leadership in World Politics: Methods and Applications of Operational Code Analysis, Palgrave Macmillan, New York, 2006.
• MARDİN, Şerif, Türk Modernleşmesi: Makaleler IV, İletişim Yayıncılık, İstanbul, 1991.
• MORGENTHAU, Hans J, Uluslararası Politika, C.1, (Çev. Baskın Oran-Ünsal Oskay), Sevinç Matbaası, Ankara, 1970.
• ORAN, Baskın, “Türk Dış Politikası: Temel İlkeler ve Soğuk Savaş Ertesindeki Durumu Üzerine Notlar”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C.51, (Ocak-Aralık -1996), Sa:1-4, (Ayrı Baskı), ss.353-373.
• RIKER, William H., “The Political Psychology of Rational Choice Theory”, Political Psychology, C. 16, Sa:1, (1995), ss.23-44.
• SANDER, Oral, Türkiye’nin Dış Politikası, İmge Kitapevi, Ankara, 1996.
• SAVKILI, Cengiz-AYDIN, Tülay, “Kemalizm’in Yeni Türk Kimliğinin İnşa Edilmesi Sürecindeki Rolü”, 21.Yüzyıl Penceresinden Kültür ve Kimlik Uluslararası Sempozyumu, 26-28 Mayıs 2014, Bakü. (Bkz. Academia.edu).
• VOLKAN, D. Vamık-ATABEY, Nuriye, Osmanlı'nın Yasından Atatürk'ün Türkiye'sine Onarıcı Liderlik ve PP, Kripto Kitaplar, Ankara, 2010.
• VOLKAN, Vamık D., Körü Körüne İnanç: Kriz ve Terör Dönemlerinde Geniş Gruplar ve Liderleri, (Çev.) Ö. Karaçam, Okuyan Us Yayınları, İstanbul, 3. Baskı, 2012.
• VOLKAN, Vamık D. – ITZKOWITZ, Norman, Atatürk’ün Psikanalitik Biyografisi: ‘Atatürk – Anatürk’, Pusula Yayınevi, Ankara, 2017.
• WALKER, Stephen G., “Foreign Policy Analysis and Behavioral International Relations”, Stephen G. Walker, Akan Malici, and Mark Schafer (Ed.), Rethinking Foreign Policy Analysis: States, Leaders, and the Microfoundations of Behavioral International Relations, Routledge Taylor & Francis Group, New York, 2011, ss.3-21.
• WENDT, Alexander, Social Theory of International Politics, Cambridge University Press, 1999.