1908 JÖN TÜRK DEVRİMİNİN İNGİLİZ BASININA YANSIMALARI

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 4, 703 - 721, 30.11.2023

Mehmet Kıbıl

https://doi.org/10.9737/historystudies.1323688

Öz

Rumeli’deki birliklerin isyan hareketinin ardından 24 Temmuz 1908’de ilan edilen II. Meşrutiyet, yurt dışında geniş çapta ses getirmiş, Avrupa’nın önde gelen başkentlerinde yakından takip edilmiştir. İngiliz basını, Türkiye’de yaşanan bu olağanüstü hareketliliğe ilk birkaç gün şüphe ile yaklaşsa da, Jön Türklerin orduya hakim olması ve bu sayede devrimin ülke genelinde kabul gördüğü anlaşılıp Sultanın da anayasayı ilan etmek zorunda kalmasıyla devrime coşkulu bir şekilde destek vermiştir. Sadece Türkiye’deki günlük siyasi ve toplumsal gelişmeler takip edilmemiş, Türkiye ve İngiltere arasında gelişecek ilişkiler ile özellikle Makedonya sorunu hakkında çeşitli analizler yapılmıştır. Makalenin kapsamı II. Meşrutiyetin ilan edildiği gün olan 24 Temmuz 1908 ile aynı yılın Kasım ve Aralık aylarında yapılan seçimlerin ardından 17 Aralık 1908’de açılan meclise kadar geçen beş aylık süredir. Devrimin dış basında ve kamuoyunda nasıl algılandığının bilinmesi, genel olarak II. Meşrutiyet döneminin daha iyi anlaşılması açısından son derece mühimdir.

Anahtar Kelimeler

II. Meşrutiyet, Jön Türkler, İttihat ve Terakki Cemiyeti, II. Abdülhamit, İngiliz Basını

REFLECTIONS OF THE 1908 YOUNG TURK REVOLUTION IN THE ENGLISH PRESS

Öz

After the rebellion of the troops in Rumelia, the II. The Constitutional Monarchy had a wide impact abroad and was followed closely in the leading capitals of Europe. Although the British press was skeptical of this extraordinary activity in Turkey for the first few days, they enthusiastically supported the revolution when the Young Turks dominated the army and it was understood that the revolution was accepted throughout the country and the Sultan had to declare the constitution. Not only the daily political and social developments in Turkey have been followed, but also various analyzes have been made about the relations that will develop between Turkey and England and especially the Macedonian problem. Scope of the article II. It is the five-month period between July 24, 1908, the day when the Constitutional Monarchy was declared, and the parliament opened on December 17, 1908, following the elections held in November and December of the same year. Knowing how the revolution was perceived in the foreign press and public opinion, in general, II. It is extremely important for a better understanding of the Constitutional Monarchy period.

Anahtar Kelimeler

Second Constitutional Monarchy, Yount Turks, Committee of Union and Progress, Abdülhamit II, Britis Press

Kaynakça

• A. Gazeteler
• Aberdeen Press and Journal (17 Aralık 1908)
• Alcester Chronicle (25 Temmuz 1908)
• Belfast News Letter (10 Ağustos 1908)
• Belfast Telegraph (5 Ekim 1908)
• Birmingham Daily Post (18 Aralık 1908)
• Cheltenham Looker-On (1 Ağustos 1908)
• Daily Mirror (12 Ekim 1908)
• Daily News (25 Temmuz 1908)
• Daily Telegraph (27 Temmuz 1908)
• Dublin Daily Express (14 Aralık 1908)
• Dundee Courier (10 Ağustos 1908)
• Edinburgh Evening News (18 Aralık 1908)
• Evening Despatch (13 Ağustos 1908)
• Evening Mail (7 Aralık 1908)
• Freeman’s Journal (28 Kasım 1908)
• Irish Independent (27 Temmuz 1908)
• Newcastle Daily Chronicle (16 Kasım 1908)
• Portsmouth Evening News (28 Temmuz 1908)
• The Bystander (5 Ağustos 1908)
• The Civil&Military Gazzette (30 Ağustos 1908)
• The Daily News (26 Temmuz 1908)
• The Globe (7 Eylül 1908)
• The Londonderry Sentinel (6 Ekim 1908)
• The Manchester (21 Eylül 1908)
• The Justice (25 Temmuz 1908)
• The Sphere (22 Ağustos 1908)
• The Times (17 Ağustos 1908)
• Votes for Women (26 Kasım 1908)
• Yorkshire Evening Post (14 Ağustos 1908)
• B. Araştırma ve İncelemeler
• AHMAD, Feroz, İttihatçılıktan Kemalizme, Kaynak Yayınları, İstanbul 1996.
• AHMAD, Feroz, Jön Türkler-Osmanlı İmparatorluğu’nu Kurtarma Mücadelesi 1914-1918, çev. Tansel Demirel, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2020.
• AKŞİN, Sina, Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1987
• AKŞİN, Sina, 100 Soruda Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, Gerçek Yayınları, İstanbul 1980.
• AYDIN, Mithat, “II. Meşrutiyet’in İlanı ve İngiltere”, Belgi Dergisi, Yıl:2011, S.1, s. 15-49
• AYNA, Bayram- Fuat Kuyucu, “II. Meşrutiyet’in İlanı Sonrasında Sadrazam Kâmil Paşa ve İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin İktidar Mücadelesi”, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, Cilt:8 / Sayı:1, s.67-82.
• DEMİR, Fevzi, İkinci Meşrutiyet Dönemi Meclis-i Mebusan Seçimleri (1908-1914), (Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi) İzmir 1994.
• GRAVES, P.Philip, İngilizler ve Türkler-Osmanlı’dan Günümüze Türk-İngiliz İlişkileri (1789-1939), Çev: Yılmaz Tezkan, 21.Yüzyıl Yayınları, Ankara 1999.
• GREY, Viscount, Twenty-Five Years 1892-1916, c.1, Frederick A.Stokes Company, New York 1925.
• HELLER, Joseph, British Policy Towards the Ottoman Empire 1908-1914, Frank Cass and Company Limited, London 1983.
• HINSLEY, F.H., British Foreign Policy Under Sir Edward Grey, Cambridge University Press, New York 1977.
• HOCAOĞLU, Baran, II Meşrutiyette İktidar Muhalefet İlişkileri 1908-1913, Kitap Yayınevi, İstanbul 2010.
• KANSU, Aykut, 1908 Devrimi, Çev.Ayda Erbal, İletişim Yayınları, İstanbul 1995.
• ÖZYÜKSEL, Murat, “İkinci Meşrutiyet ve Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman-İngiliz Nüfuz Mücadelesi”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No:38 (Mart 2008), s. 239-264.
• SOY, Bayram, “1908 Jön Türk Devrimi’ne İngiltere’nin Yaklaşımı”, Doğu Batı Dergisi, yıl:11, S.46, s.143-177.
• TUNAYA, Tarık Zafer, Türkiye'de Siyasal Partiler, Hürriyet Vakfı Yayınları, c.1, İstanbul 1988.
• ÜRKMEZ, Naim- Uğur Akbulut, “Sultan II. Abdülhamid’in Başkâtibi Tahsin Paşa”, Belleten, Ağustos 2022, Cilt 86-Sayı 306, s.672-673.
• ZÜRCHER, Erik Jan, Bir Ulusun İnşası Jön Türk Mirası, Çev.Lütfi Yalçın, Akılçelen Kitaplar, Ankara 2015.
• ZÜRCHER, Erick Jan, Turkey: A Modern History, I.B. Tauris&Co. Ltd., New York 1993.