Anatolian Eparchia and Cities in The List of Hierocles

Yıl 2025, Cilt: 17 Sayı: 1, 15 - 31

Mustafa Türk

https://doi.org/10.9737/historystudies.1480067

Öz

Even though we do not know much about the life of Hierocles, who is understood to have lived in the 6th century AD, his work Synekdemos has survived to the present day. The work in question is about provincial organisation of the Eastern Roman Empire, Eastern Roman territory were divided into 64 Eparchiai and their dependent cities were listed under them according to the afromentioned work. Although there are various debates about its content, Synekdemos is our primary source on the provincial organisation of the Eastern Roman Empire from AD 395 until the establishment of the military Thema system in the 7th century AD. Therefore in this study, we are examining the outlines of the Roman provincial organisation in Anatolia and especially the reflection of it on Hierocles' work Synekdemos in the 6th century AD. The information to be revealed will make important contributions to the literature in understanding of the administrative system of the Eastern Roman Empire and rate of urbanization in Anatolia in Late Antiquity.

Anahtar Kelimeler

Hierocles, Synekdemos, Anatolian Eparchaea

Hierokles Listesinde Anadolu Eparkhiaları ve Kentleri

Öz

6. yüzyılda yaşadığı anlaşılan Hierokles’in hayatı hakkında pek fazla bilgimiz olmamakla birlikte, kaleme aldığı Synekdemos adlı eseri günümüze ulaşmıştır. Eser, Doğu Roma İmparatorluğu’nun eyalet yapılanmasını konu almaktadır. Söz konusu eserde Doğu Roma toprakları 64 Eparkhia’ya bölünmüş ve bu Eparkhia’lara bağlı olan kentler listelenmiştir. İçeriğiyle ilgili çeşitli tartışmalara rağmen Synekdemos, Doğu Roma İmparatorluğu’nun 395 yılından 7. yüzyılda askeri karakterli Thema siteminin kurulmasına kadarki eyalet düzeni hakkında en önemli kaynağımızdır. Bu nedenle çalışmamızda, Roma’nın Anadolu’daki eyalet düzenlemesinin ana hatları ve özellikle de bu yapılanmanın 6. yüzyılda Hierokles’in Synekdemos adlı eserine yansıyan biçimi incelenmektedir. Ortaya konulacak olan bilgiler, Geç Antikçağ’da Doğu Roma İmparatorluğu’nun idari sisteminin ve Anadolu’daki kent yoğunluğunun anlaşılması adına literatüre önemli katkılar sunacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hierokles, Synekdemos, Anadolu Eparkhiaları

Kaynakça

• Constantinus Porphyrogenitus. De Thematibus et De Administrando Imperio. Recognovit Immanuel Bekkerus, Bonnae: Impensis Ed. Weberi, 1840.
• Gaius Suetonius Tranquillus. Oniki Caesar’ın Yaşamı. Çeviren Fafo Telatar- Gül Özaktürk, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2008.
• Hierokles. Hierocleous Grammatikou Synekdemos. Editör Petri Wesseling, Corpus Scriptorum Byzantinae Historiae 3, Bonn: Weber, 1840, 379-532.
• Hierokles. Hieroclis Grammatici Synecdemus. Editör Petri Wesseling, 632-734. Amsterdam: Wetstenium and Smith, 1735.
• Hierokles. Hieroclis Synecdemus et notitiae Graecae episcopatuum; accedunt nili doxapatrii notitia patriarchatum et locorum nomina immutata. Editör Gustavi Parthey, Amsterdam: Adolf M. Hakkert, 1967.
• Hierokles. Hieroclis Synecdemus. Editör August Burckhardt, Leipzig: Teubner, 1893.
• Hierokles. Le Synekdèmos d'Hiéroklès et l'opuscule géographique de Georges de Chypre. Texte, introd., comm. et cartes, Ernest Honigman, Brussels: Editions de l’Institut de Philologie et d’Histoire Orientales et Slaves, 1939.
• Lucius Caecilius Firmianus Lactantius. Zalimlerin Ölümleri Üzerine. Çeviren Tuğçe Ünver, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2021.
• Baskıcı, M. Murat. Bizans Döneminde Anadolu İktisadi ve Sosyal Yapı (900-1261). Ankara: Phoenix Yayınları, 2016.
• Cameron, Averil. Bizanslılar. Çeviren Özkan Akpınar, İstanbul: Türkiye İş bankası Kültür Yayınları, 2019.
• Doğancı, Kamil. “Roma Döneminde Anadolu”. Tarih Öncesi Dönemden Eskiçağ’ın Sonuna Kadar Anadolu Uygarlıkları, Editör Fatma Sevinç Erbaşı, Kamil Doğancı, 383-432. Çanakkale: Paradigma Akademi, 2022.
• Feissel, Denis. “İmparatorluk ve İmparatorluk Yönetimi”, Bizans Dünyası 1, Hazırlayan Celile Morrisson, Çeviren Aslı Bilge, 99-129. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2014.
• Freeman, Charles. Mısır, Yunan ve Roma- Antik Akdeniz Uygarlıkları. Çeviren Suat Kemal Angı, İstanbul: Dost Kitabevi, 2010.
• Georgios Cyprios. Georgii Cypri Descriptio orbis romani. Editör Henricus Gelzer, Lipsiae: In Aedibus B. G. Teubneri, 1890.
• Georgy, Timothy E. “Hierokles”, The Oxford Dictionary of Byzantium. Editör Alaxsander P. Kazhdan, New York/Oxford: Oxford University Press, 1991, 930.
• Güneş, Cüneyt. Bizans Anadolu’sunda Askeri ve İdari Bir Sitem- Thema Sistemi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2021.
• Haldon, John. Bizans Tarih Atlası. Çeviren Ali Özdamar, İstanbul: Alfa Yayınları, 2017.
• Jones, A.H. M. The Cities of the Eastern Roman Provinces. Oxford: Clarendon Press, 1971.
• Kaya, Mehmet Ali. “Anadolu’da Roma Eyaletleri; Sınırlar ve Roma Yönetimi”. Tarih Araştırmaları Dergisi, 24/38 (2005): 11 – 30.
• Kiessling, Max. “Hierokles”, Pauls Realencyclopadie der Clasischen Altertumswissenschaft, 16, VIII-2, Stuttgart: Metzger, 1913, 1487-1489.
• Koder, Johannes. “Bizans Anadolusu’nun Coğrafyası”. Bizans Dönemi’nde Anadolu, Editör Engin Akyürek ve Koray Durak, 4-13. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2021.
• Liddel, Henry George and Scott, Robert. Greek-English Lexicon. New York: Clarendon Press, 1893.
• Manimanis, Vassilios, vd. “The Geographers Of The Early Byzantıne Perıod”. European Journal of Science and Theology, Vol. 8, No.4, (2012): 25-45.
• Marek, Christian. “Anadolu’daki Roma Eyeletlerine Genel Bakış”. Hellenistik ve Roma Dönemlerinde Anadolu- Krallar, İmparatorlar, Kent Devletleri, Editör Oğuz Tekin, 262-273. İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2019.
• Mitchell, Stephen. Geç Roma İmparatorluğu Tarihi M.S. 284-641. Çeviren Turhan Kaçar, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2016.
• Mitchell, Stephen. “Anadolu’da Geç Antikçağ”. Hellenistik ve Roma Dönemlerinde Anadolu- Krallar, İmparatorlar, Kent Devletleri içinde, Editör Oğuz Tekin, 358-37. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2019.
• Ostrogorsky, Georg. Bizans Devleti Tarihi. Çeviren Prof. Dr. Fikret Işıltan, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2011.
• Ramsay, William Mitchell. Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası. Çeviren Mihri Pektaş, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1960.
• Sayar, Mustafa H. “Geç Antik Devir”. Doğu Batı, 49 (2009), 235-261.
• Smith, William. A New Classical Dictionary of Greek and Roman Biography, Mythology, and Geography: Partly Based Upon the Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. New York: Harper & Brothers, Publishers, 1884.
• Taşdöner, Kevser. Anadolu’da Roma Eyaletleri- Augustus Dönemi. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları, 2017.
• Türk, Mustafa. “Geç Antikçağ Kaynakları Işığında Hellespontus Eyaleti Kentleri”. Uluslararası Bandırma ve Çevresi Sempozyumu, Tam Metin Bildiriler Kitabı I, Editör Zekai Mete vd., 238-244. Bandırma: Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Yayınları, 2018.
• Türk, Mustafa. “Balıkesir Çevresinde Hadrianoutherai Örneğinde Eskiçağ Kentleri”. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2019.
• Vasiliev, Aleksander A. Bizans İmparatorluğu Tarihi. Çeviren Tevabil Alkaç, İstanbul: Alfa Yayınları, 2017.