Siyer Rivayetlerinde Bir Aktör Olarak İblis/Şeytan

Yıl 2016, Cilt: 15 Sayı: 30, 311 - 338, 30.12.2016

Cafer Acar

https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.285723

Öz

Bu makalede, Siyer rivayetlerinde Şeytan ve İblis’in rolüne dair anlatımlar ele alınmıştır. Şeytan ve İblis kavramlarının Müslümanların zihninde soyut düzlemde bir karşılığı vardır. Bu soyut kavramların somutlaştırılmasına dair kültürümüzdeki anlatımların mahiyeti, ilmi açıdan hala tartışılmaya devam etmektedir. Kelam, Tefsir ve Tasavvuf alanında Şeytan ve İblis’in rolüne ilişkin çalışmalar yapılmıştır. Ancak bu rivayetlerin Siyer’deki karşılığı tespit edebildiğimiz kadarıyla hiç çalışılmamıştır. Ateşten ve ışık türünden yaratılmış olduğunu Kur’an’ın ilgili ayetlerinden anladığımız bu varlıkların fiziki boyutta insanların suretlerine girerek tarihte rol oynadıklarına dair haberler ilgi çekicidir. İşte çalışmamızın temel amacı bu anlatımların gerçek mahiyetine dair tespitlerde bulunmaktır. Bunu yaparken alandaki kaynakları eş zamanlı olarak değerlendirip Tarih ve Hadis usulünden yararlanarak makul sonuçlara ulaşmayı hedefleyen bir metot kullanmaya çalıştık. Sonuçta bu anlatımların, olumsuz örneklerin Şeytan ve İblis rolüne irca edilmesinden mütevellit yorumlar olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hz. Peygamber, Akabe Biatları, Dâru’n-Nedve, Şeytan

The Devil and Satan As Actors in the Prophetic Biography

Öz

This article investigates the accounts narrating the roles of Devil and satan. The concepts of satan and Devil have an abstract meaning in Muslims’ minds. The status of the narratives which concretize this abstract concepts in the oral culture has attracted, and still does, scholarly interest. A lot of studies have engaged with the question of Devil’s nature in the disciplines such as Kalam (Islamic Philosophisical Theology), Tafsir (Exegesis) and Sufism. However, the correspondants of these traditions in Sīra (Prophetic biography) have not been examined yet to the best of our knowledge. In the sources of Prophetic biography, it is possible to find the accounts that narrate that the Devil and satan, which are described as being created out of fire and some forms of light in the Qu’ran, can physically disguise as human and play roles in the history. The principal research question in the present study is to analyze and determine the real status of such accounts. In so doing, we have employed a methodology drawing on History and Hadith disciplines, and this has enabled us to examine the accounts in all of the disciplines simultaneously. In conclusion, it has been concluded that the accounts in question are the interpretations that equate the unfavourable examples with the Devil and satan. 

Anahtar Kelimeler

Prophet Muhammad (pbuh), Pledge of Aqabah, Darun Nadwah Satan

Kaynakça

• Acar, Cafer, “İslamda Savaşın Meşruiyetin Dair Bir Rivayet -İnsanlarla La İlahe İllallah deyinceye
• Acar, Cafer, “Risâlet Dönemi Savaşlarının Başlamasında Mekke Döneminde Müslümanlara
• Azimli, Mehmet, Siyeri Farklı Okumak, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2013.
• Belâzûrî, Ebü’l-Hasen Ahmed b. Yahyâ b. Câbir b. Dâvûd el-Belâzürî (279/892-93), Ensâbü’l-eşrâf,
• Atasagun, Galip, “Sembol ve Sembolizm”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 7,
• Azizova, Elnure, “Tihame”, DİA, İstanbul 2012, c. XLI, ss. 153-154.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyn b. Alî el-Beyhakī ( 458/1066), es-Sünenü’l-kübrâ, tahk.:
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyn b. Alî el-Beyhakî, ( 458/1066), Delâilü’n-nübüvve ve ma‘rifeti
• Bezzâr, Ebû Bekr Ahmed b. Amr b. Abdilhâlik el-Bezzâr el-Basrî (292/905), el-Müsned, tahk.:
• Boyacıoğlu, Ramazan, “Hz. Muhammed’in Vahiy Öncesi Dönemi”, Cumhuriyet Üniversitesi
• Buharî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî el-Buhârî (256/870), el-Câmi’u’ssahîh,
• Cerrahoğlu, İsmail, “Garânik Meselesinin İstismarcıları”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi