Rayy in the Axis of Seljuk Power Struggle

Yıl 2016, Cilt: 15 Sayı: 30, 549 - 571, 30.12.2016

Nurullah ‎ Yazar

https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.285764

Öz

There have been important developments for the States which prevailing throughout the Kho-rasan and dibal in the XI. century which Great Seljuk taken place in the scene of history. Political events gave ٢ise to constant changes in the balance of power in the region. The most affected places by the changing balance are the cities which have political, economic and geograpliical significance. Afte٢ they gained a victo٢y against the Ghaznavids in Dandanakan, Seljuks em-barked on a rapid conquest ofoperation. Great Seljuks targeted rich Central and western Iranian cities which ruled by weak dynasties to resist them. This is also one of the cities is Rayy which on the Silk Road connecting of Central Asia to Anatolia and located at the intersection of several roads from the Mâzenderân region. Rayy, which considered the most important City after Bagh-dad before the Seljuk period, is one of the most important cities of the early Great Seljuk history and one of the four Capital cities. In this study, will be discussed political, religious/sectarian and economic reasons behind the incidents in Rayy during the Seljuk period, in the light of main sources.

Anahtar Kelimeler

Great Seljuks, Rayy, Capital, Tugrul Beg, !brahim Yinal

Selçuklu İktidar Mücadelesi Ekseninde Rey Şehri

Öz

Büyük Selguklular’ın yeni bir gü؟ olarak varlığını hissettirdiği XI. yüzyıl, Horasan ve Cibâl bölgesinde hüküm süren devletler İ؟in önemli gelişmelere sahne olmuştur. Yaşanan siyasi olaylar bölgedeki güç dengelerinin sürekli değişmesine sebebiyet vermiştir. Değişen dengelerden en ؟ok etkilenenler ise devrin siyasî, İktisadî ve coğrafî öneme sahip şehirleridir. Selçuklular, Gaznelilere karşı elde ettikleri Dandanakan zaferinin ardından hızlı bir fütuhat harekâtına girişti. Selçuklular'ın hedefinde kendilerine karşı koyamayacak zayıf hanedanların yönetimindeki zengin orta ve bati İran şehirleri vardı. Bu şehirlerden bir tanesi de, Orta Asya'yı Anadolu'ya bağlayan ipek yolu üze-rinde olan ve Mâzenderân bölgesinden gelen birçok yolun kesişme noktasında yer alan Rey'dir. Selçuklu öncesi dönemde Bağdat'tan sonra devrin en önemli şehri kabul edilen Rey, Büyük Selçuklu tarihinin dört başkentinden biri ve kuruluş döneminin en önemli şehirlerindendir. Biz de bu çalışmamızda Büyük Selçuklu Döneminde Rey'de yaşanan olayların arkasında yatan siyasî, dinî/ mezhebî ve İktisadî gerekçeleri ana kaynaklar ışığında incelemeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Büyük Selçuklular, Rey, payitaht, Tuğrul Bey

Kaynakça

• Agacanov, S. G., Selçuklular, Rusça’dan çeviren: Ekber N. Necef / Ahmet R. Annaberdiyev, Ötüken Neşriyat,
• Ahmed b. Mahmud, Selçuk-nâme, haz.: Erdoğan Merçil, Kervan Kitapçılık, İstanbul 1977.
• Azîmî, Azîmî Tarihi Selçuklular Dönemiyle İlgili Bölümler (430-538/1038/39-1143/44), Metin, Çeviri, Not-lar ve Açıklamalar ile haz.: Ali Sevim, T.T.K. Yayınları, Ankara 2006.
• Beyhakî, Ebu’l-Fazl Muhammed b. Hüseyin, Tarih-i Beyhakî, nşr.: Saîd Nefîsî, I-III, Tahran 1326hş.
• Bundârî, El-Feth Ali b. Muhammed, Zübdetü’n-Nusra ve Nuhbetü’l-Usra: Irak ve Horasan Selçukluları
• Tarihi, çev.: Kıvameddin Burslan, Maarif Matbaası, İstanbul 1943.