Cerh-Ta'dîl Bağlamında İmam Şafiî'ye Yöneltilen İthamlar

Yıl 2017, Cilt: 16 Sayı: 31, 227 - 244, 30.06.2017

Bayram Kanarya

https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.333251

Cited By: 1

Öz

İlk dönemlerde hadislerin sıhhati konusu, cerh-ta’dîl kriterleri çerçevesinde değerlendirilmiştir. Kaynaklarda hadis rivayeti bağlamında İmam Şafiî’ye yönelik bazı ithamlar bulunmaktadır.  Yahya b. Main (ö. 233/848) onun hakkında bir tartışma olduğunu belirtirken el-İclî (ö. 261/875) ise onun teşeyyua meylettiğini savunmuştur. Bir diğer tartışma konusu ise Buhârî ve Müslim’in ondan hadis almamasıdır. Mezkûr sebeplerden dolayı İmam Şafiî’nin hadis rivayeti konusunda yeterli olmadığı savı üzerinde durulmuştur. İmam Şafiî’yi cerh sadedinde zikredilen argümanlar alanla uğraşan hemen herkes tarafından kabul görmemiş ve buna karşı çıkılmıştır. Rical ilmi ile ilgilenen bir çok alim onun hadis ilminde sıka ve güvenilir olduğunu belirtmişlerdir. Hadis usulü ile ilgili ilk eseri veren (er-Risâle) ve hadisler arasındaki çelişkili görünen ifadeleri uzlaştıran (İhtilâfü’l-Hadîs) İmam Şafiî’nin rivayet kriterlerini taşımadığını ileri sürmek isbatı zor bir iddiadır. Bu çalışmada söz konusu iddialar ele alınmış ve bu iddiaların yeterliliği tartışılmıştır.  

Anahtar Kelimeler

İmâm Şafiî, Cerh-Ta’dîl, Teşeyyu’, Sıka, Rivayet.

Accusations Directed to al-lmâm as-Shafiî in the Context of Jarh-Ta’dîl

Öz

In early periods authenticity of hadiths was considered in the context of jarh-ta’dîl. There are some accusations directed to al-lmâm as-Shafiî in jarh-ta’dîl’s references. Yahya b. Main(d. 233/848) reports us some discussions about him. Moving the claims forward el-lclî (d. 261/875) asserts that al-Shafiî inclines to at-tashayyu’. Another controversial issue is that al-Bukharî and Muslim did not transmit any narration from him. Because of mentioned reasons an argument has been rised about that he is not competent at hadith transmittions. This argument has been refused and objected by hadith scholars. Many scholars at ‘İlmu’r-Ricâl emphasized that he is a reliable transmitter at hadith narratives. It is open to question to accuse someone who compiled a first writing about hadith methodology (ar-R؛sâle) and İkhtilâfu'l-Hadîs of being not reliable, in this paper mentoined claims has been examined in details.

Kaynakça

• Âşıkkutlu Emin, Hadiste Rical Tenkidi, İfav Yay., İstanbul, 1997.
• Bağcı H. Musa, Hadis Tarihi ve Metodolojisi, Ankara Okulu Yay., Ankara, 2015.
• el-Bağdadi Ebubekir Ahmed b. Ali, Meseletü’l-İhticâc bi’ş-Şafiî fi mâ Üsnide İleyhi ve’r- Reddü ale’t-Tainîne bi İzemi Cehlihim Aleyh, thk. Halil İbrahim Molla Hatır, mın Matbuati er-Riaseti’l-Amme li İdarati’l-Buhusi’l-İlmiyye, Riyad, 1980. el-Beyhaki Ahmed b. Hüseyin, es-Sünenü’l-Kübrâ, thk. Muhammed Abdulkadir Ata, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1994.
• ………………, Beyânu Hatai Men Ahtae ale’ş-Şafiî, thk. Şerif Nayif, Müessesetü’r-Risale, Beyrut, 1986.
• el-Buhârî Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail, Sahîhu’l-Buhârî, Çağrı Yay. İstanbul,1992.
• …………………, et-Târîhu'l-Kebîr, thk. Mustafa Abulkadir, Daru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrut, 2008.
• el-Cürcani Ebu Ahmed Abdullah b. Adiyy, el-Kâmil fî Duafai’r-Ricâl, thk. Yahya Muhtar Ğazavi, Daru’l-Fikr, Beyrut, 1988.
• ed-Dârekutnî Ali b. Ömer, Kitâbu'd-Duafâ ve'l-Metrûkîn, thk. Muhammed b. Latif es-Sabbağ, el-Mektebu'l-İslamî, Beyrut, 1980.
• Ebû Davud Suleyman b. Eş’as es-Sicistanî, Sünen , Çağrı Yay., İstanbul, 1992.
• el-Ğavrî Abdulmecid, İlmu’r-Ricâl, Daru İbn Kesir, Beyrut, 2007.
• Halîfe Hâcî (Kâtip Çelebî), Keşfu'z-Zunûn, Daru İhyai't-Turâs, Beyrut, 1941.
• İbn Abdilberr el-Kurtubi Ebu Ömer Yusuf, el-İntikâ fî Fedâili’s-Selâseti’l-Eimmeti’l-Fukaha Malik ve’ş-Şafiî ve Ebî Hanife Radiyallahu Anhum, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, tsz.
• İbn Hacer Ahmed b. Ali, Tehzîbu’t-Tehzib fî Ricâli’l-Hadîs, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2013.
• ………………, Hedyü’s-Sâri Mukaddimetu Fethu’l-Bârî, Daru’s-Selam, Riyad, 2000.
• İbn Hallikan Ahmed b. Muhammed, Vefeyatü’l-A’yan ve Ebnâu Ebnâi’z-Zemân, thk. İhsan Abbas, Daru Sadir, Beyrut, tsz.
• İbn Hibban Muhammed, es-Sıkât, thk. Seyyis Şerefuddin Ahmed, Daru’l-Fikr, Beyrut, 1975.
• İbnu'l-Cevzî Cemâluddin Ebu'l-Ferec, Kitâbu'd-Duafâ ve'l-Metrûkîn, thk. Abdullah el-Kâdî, Daru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrut, 1986.
• İbnu’s-Salah Osman b. Abdirrahman eş-Şehrazûrî, Ulûmu’l-Hadis, Daru’l-Fikr, Beyrut, 2012.
• el-İclî Ahmed b. Abdillah b. Salih, Ma’rifetu’s-Sıkât, thk. Abdulalim Abdulazim, Mektebetu’d-Dar, Medine, 1985.
• Karabiber Namık Kemal, “İmam Şafiî’nin Ehl-i Beyt Algısı”, Uluslararası İmam Şafiî Sempozyumu, Kent Işıkları Yay., İstanbul, 2012.
• Koçyiğit Talat, Hadis Usulu, TDV yay., Ankara, 1998, s. 182-184.
• eş-Şafiî Muhammed b. İdris, Divânu’ş-Şafiî el-Müsemmâ el-Cevheru’n-Nefîs fî Şi’ri’l-İmam Muhammed b. İdrîs, thk.
• Muhammed İbrahim Selim, Mektebetu İbn Sina, Kahire, tsz,
• Yıldırım Enbiya, Hadis Problemleri, Otto Yay., Ankara, 2015.
• ……………., “Sahihayn Musanniflerinin Şafiî’den Rivayetlere Yaklaşımları”, Uluslararası İmam Şafiî Sempozyumu (7-9 Mayıs 2010), Kent Işıkları Yay., İstanbul.
• ez-Zehebî Muhammed b. Ahmed, er-Ruvvâtu's-Sıkât el-Mütekellemu Fîhim bi mâ lâ Yûcibu Reddehum, thk.
• Muhammed İbrahim el-Mûsilî, Daru'l-Beşâiri'l-İslamiyye, Beyrut, 1992.
• ……………….., Mîzânu'l-İ'tidâl Fî Nakdi'r-Ricâl, thk. Ali Muhammed el-Becâvî, Daru'l-Marife, Beyrut.
• ez-Zerkeşî Bedrüddin, el-İcâbe li Îrâdi Mestedrekethu Aişetu Ale’s-Sahabe, thk. Bünyamin Erul, Müessesetü’r-Risale, Beyrut, 2004.