Şeyhülislâm Ebû İshakzâde Es‘ad Efendi'nin Nasriyye İsimli Eseri

Yıl 2017, Cilt: 16 Sayı: 31, 245 - 276, 30.06.2017

Mehmet Akif Alpaydın

https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.333276

Öz

Şeyhülislâm Ebû İshakzâde Mehmed Es‘ad Efendi, çok sayıda Şeyhülislâm, âlim ve bürokrat yetiştirmiş bir âilenin üyesidir. Küçük yaştan itibaren iyi bir eğitim alan Es‘ad Efendi’nin de, çok yönlü bir âlim ve devlet adamı olarak temeyyüz ettği görülmektedir. Farklı sahalarda eserler vermiş olan Es‘ad Efendi’nin tefsire dair eserleri de bulunmaktadır. Bu makalede Es‘ad Efendi’nin tefsir eserlerinden birisi olan “Nasriyye” isimli risâle ele alınmaktadır. Sultan I. Mahmûd’a ithâfen kaleme alınan eserde, içerisinde نصر kelimesi ve müştaklarının yer aldığı ayetler tefsir edilmektedir. Metodolojik anlamda tam olarak mutabakat göstermese de, konulu tefsir mefhûmunun Osmanlı dönemindeki bir örneği sayılabilecek eserin transkripsiyonu da makalede yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Es‘ad Efendi, Müfessir, Tefsir, Nasriyye

The Work of Shaykh al-Islam Ebu Ishakzade Mehmed Esad Efendi's Named Nasriyye

Öz

Sheikh al islam Ebu ishakzade Mehmed Es'ad Efendi is a member of a family which raised too many scholars and bureaucrats. Es'ad Efendi, who had been well educated since his childhood, excelled as a versatile scholar and a statesman. He delivered works in the area of the Qoran interpretation as well as in various other fields. In this article we have stiidied one of his works in the Qoran interpretation named "Nasriyye". That work was dedicated to Sultan Mahmud I and contained the interpretation of the verses which included the word تصر and its derivatives. It could be considered as an example for the notion of themed interpretation of the Qoran in Ottoman times, although it does not show full accordance with that notion methodologically.

Anahtar Kelimeler

Ottoman, Esad Efendi, Interpreter, Interpretation of h e Qoran, Nasriyye

Kaynakça

• Baysun, Cavid, “Es’ad Efendi”, İA, IV/359-362
• Bursalı Mehmed Tâhir, Osmanlı Müellifleri, Matbaa-i Âmire, İstanbul 1333
• Doğan, Muhammet Nur, “Ebûishakzâde Es‘ad Efendi”, DİA, İstanbul 1995, XI/338-340
• Fındıklılı İsmet Efendi, Tekmiletü’ş-Şakayık fî Hakkı Ehli’l-Hakayik, Çağrı Yayınları, İstanbul 1984
• Hodzha, Salim, “Şeyhülislâm M.Esad Efendi'nin Tefsîru'l-Âyâti'l-Musaddera Bi-Kelimeti Rabbena Adlı Eserinin Tahkik ve Tahlili”, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2012
• Kazasker Sâlim Efendi, Tezkire, İkdâm Matbaası, İstanbul 1315
• Kehhâle, Ömer Rızâ, Mu’cemu’l-Müellifîn, Mektebetü’l-Müsenna - Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut ts.
• Müstakimzade, Süleyman Sa‘deddin, Devhatü’l-Meşâyıh Mea Zeyl, Çağrı Yayınları, İstanbul 1978
• Özel, Mustafa, “Şeyhülislâm Es‘ad Efendi’nin Âyetü’l-Kürsî Tefsîri”, İslâm Araştırmaları Dergisi, İstanbul 2003, X/81-105
• Süreyya, Mehmed, Sicill-i Osmânî, Matbaa-i Âmire, İstanbul 1308
• Şeyhülislâm Es‘ad Efendi, Hulâsatü't-Tebyîn fî Tefsîr-i Sûre-i Yâsîn, Süleymaniye Kütüphanesi, Nuruosmaniye, no: 473
• ________ Tefsîru Âyeti’l-Musaddera bi-Kelimeti Rabbenâ, Süleymaniye Kütüphanesi, Pertev Paşa, no: 47
• ________ Tefsîr-i Âyetü’l-Kürsî, Süleymaniye Kütüphanesi, Es‘ad Efendi, no: 54 ________ Nasriyye, Süleymaniye Kütüphanesi, Nûruosmâniye, no: 1282/1