Understanding of Prayer in Mu’tazila

Yıl 2017, Cilt: 16 Sayı: 32, 693 - 716, 30.12.2017

Hüseyin Maraz

https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.379036

Cited By: 1

Öz

Prayer is the name given to process of communication between an individual and Allah. Allah desires of man to call on him and man responds to this as a result of his natural disposition. Prayer according to the Mu’tazila is a request and an appeal. The contents of an individual prayer should entail goodness and poblic interest. İt is for his reason the Mu’tazila have contended that from a humane and subject aspect prayer encompasses certain conditions. If the conditions of prayer manifest then it is obligatory fort hat prayer to transpire, they argue. One of conditions of a prayer being accepted however, is fort he individual and reality behind it if the individual rightly deserves it. İn addition to this, Allah has asserted that He will respond to every good and valuable request that is directed at Him with servitude and veneration. Acceptance at the same time implies a reward. From this perspective, the Mu’tazila consider reward and punishment a part of an individual’s deserving of their prayer being accepted by correlating prayer with taklif- “God does not order/give the soul of any of his creation, that which is beyond its capacity. With these dimensions, our journal encompasses a portrayal of the meaning and nature of prayer particularly in the Mu’tazila school of thought.

Anahtar Kelimeler

Mu’tazila, Prayer, Request, Conditin, Acceptance, Reward, Punishment

Mu'tezile'nin Dua Anlayışı

Öz

Dua, Allah ile insan arasındaki iletişim araçlarından biridir. Zira bu iletişim Allah’tan insana doğru olursa vahiy, insandan Allah’a doğru olursa duadır. Allah, insandan dua etmesini istemekte, insan da bu isteğe fıtrî bir yönelişle karşılık vermektedir. Mu’tezile’ye göre dua, bir talep ve çağrıdır. İnsanın Allah’a olan çağrısı, hayır ve maslahat içerikli olmalıdır. Bu bakımdan onlar, hem insanî yönüyle hem de konusu  açısından duanın bir takım şartları olduğunu ileri sürmüşlerdir. Şartları gerçekleşmiş bir duanın kabulü ise onlara göre vâciptir. Fakat duanın kabul olmasının önemli şartlarından biri, insanın hak etmesidir. Zira dua veya beddua ancak hak eden için bir anlam ve gerçeklik ifade etmektedir. Bununla birlikte Allah, kendisine kulluk ve tâzimle yöneltilen her iyi ve salah (değerli) talebe icabet edeceğini bildirmiştir. İcabet, aynı zamanda mükâfat demektir. Bu açıdan Mu’tezile, duayı teklifle ilişkilendirerek mükâfat ve ceza şeklinde istihkakın bir parçası kabul etmektedir. Bu boyutlarıyla makalemiz, Mu’tezile ekolü özelinde duanın anlam ve mahiyetine yönelik tasviri bir araştırmadır.

Anahtar Kelimeler

Mu’tezile, Dua, Talep, Şart, İcabet, Mükâfat, Ceza

Kaynakça

• Adevi, Mustafa, Fıkhu’d-Dua, neş.: Mektebetu-Mekke, Tanta: 2001.
• Arusi, Hazar, ed-Duau ve Menziletuhu mine’l-Akideti’l-İslamiyye, Riyad: Mektebetu’r-Rüşd 1996.
• Capps, Donald, “İstek Duası (Petıtıonary Prayer) Psikolojisi”, çev.: Ümit Horozcu, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 2, (2005): 157-169.
• Cilacı, Osman, “Dua”, TDV İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul.
• Dorman, Emre, Duanız Olmasa Ne Öneminiz Var, İstanbul: İstanbul Yayınevi, 2013.
• Ebu’l-Bekâ el-Kefevî, Eyyûb b. Musa, el-Külliyyât, tkd. Adnan Deviş-Muhammed el-Mısrî, neş.: Müessetü’r- Risâle, Beyrut 1998.
• Ezherî, Ebu Mansur Muhammed b. Ahmed, Tehzîbu’l-Lüğa, tahk.: Abdulhalim en-Neccar-Muhammed Ali en-Neccar, Mısır: (ts.).
• Güler, İlhami, İtikaddan İmana, Ankara: Ankara Okulu Yayınları 2011.
• İbn Manzur, Lisânu’l-Arab, neş.: Dâru’l-Meârif, Kahire: ts.
• Kâdî Abdulcebbar, Ebu’l Hasen Ahmed b. Abdilcabbar el-Esedî Abâdî, Şerhu’l-Usûli’l-Hamse (Mu’tezile’nin Beş İlkesi) met. ve çev.: İlyas Çelebi, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurulu Başkanlığı Yayınları, 2013.
• …………. el-Muğnî fî-Ebvabi’t-Tevhîd ve’l-Adl, tahk.: Muhammed Khodor Nabha, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’lİlmiyye, 2012.
• ………… Müteşâbihu’l-Kur’an, tahk.: Ahmed Muhammed Zerzur, Kahire: Dâru’t-Turas 1966.
• Karahan, Fatma Bayraktar, Dua ve Kader, İstanbul: Ötüken Yayınları 2013.
• ………………. “Bir Kelam Problemi Olarak Dua-Kader İlişkisi”, İslami İlimler Dergisi, Yıl: 4, sayı: 1-2, (2009):, (s. 275-294).
• Maraz, Hüseyin, Mu’tezile’nin “el-Menzile Beyne’l-Menzileteyn” Savunusu ve Doğuşu ile İlişkisi, Kelam Araştırmaları Dergisi, (2016), c. XIV, sayı: 1, (s. 1-33).
• Şeriati, Ali, ed-Dua, Farsça’dan Arapça’ya ter. Said Ali, Beyrut: Dâru’l-Emir, 2007.
• Şerif Murtazâ, Ali b. Huseyn el-Musevî el-Bağdâdî, ez-Zehîra fî-İlmi’l-Kelâm, tahk.: Seyyid Ahmed el-Huseynî, Kum: h. 1431.
• ………… Emâli-Ğureru’l-Fevâid ve Dureru’l-Kalâid, tahk.: Muhammed Ebû’l-Fazl İbrahim, ys.: 1954.
• Tahânevî, Muhammed Ali, Keşşâfu-Istılâhı’l-Funûn ve’l-Ulûm, tkd. Refîk el-Acem, tahk.: Ali Dehruc, neş.: Mektebetu-Lübnan, Beyrut 1996.
• Topçu, Nurettin, Var Olmak, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2006.
• Tunç, Cihad, “İslam Dininde Zikir ve Dua”, Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 5, (1990): 31-42.
• Zebîdî, Muhammed Murtaza, Tâcu’l-Arûs, tahk.: Abdussabur Şahin, Kuveyt: 2001.
• Zemahşerî, Cârullah Ebû’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer, el-Keşşâf an-Hakâik-i-Ğavâmizi’l-Tenzîl ve 19 :Uyûni’l-Ekâvil, tahk.: Adil Ahmed Abdulmevcud-Ali Muhammed Muavvız, Riyâd