Trust in Terms of Psychological and Pedago-Socio-Theological:Analyses from the Perspective of the Psychology of Religion and Values

Yıl 2018, Cilt: 17 Sayı: 33, 1 - 38, 30.06.2018

Mustafa Koç

https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.443538

Cited By: 2

Öz

The aim of this article is to analyse the phenomenon of trust in the psycho-pedagogical and socio-theological dimensions from the perspective of the psychology of religion and values. Within this scope, the phenomenon of trust in terms of psychology has been interpreted in the context of Bowlby’s Attachment Theory, Erikson’s Psychosocial Development Theory, and Maslow’s Need Hierarchy Theory in the article. As a result, this article highlights that (a) trust psychologically means the positive expectation of the individual from the other individuals and his/ her psychological sensitivity regarding with this expectation; as well as the phenomenon of trust also emphasizes an emotional commitment, representing a sincere interest for the individuals; (b) pedagogically, trust is a transferable value in the context of values education; (c) sociologically, trust is closely related with social capital for every layer of society; (d) theologically, religious beliefs give emotionally the sense of ‘security and safety’ to the individual. 

Anahtar Kelimeler

Psychology of religion, psychology of values, trust, social capital, rol model

Psikolojik ve Pedago-Sosyo-Teolojik Açıdan Güven: Din ve Değerler Psikolojisi Perspektifinden Analizler

Öz

Bu makalenin amacı, psiko-pedagojik ve sosyo-teolojik boyutlarıyla güven olgusunu din ve değerler psikolojisi perspektifinden analiz etmektir. Bu kapsamda makalede, psikolojik açıdan güven olgusu Bowlby’in Bağlanma Teorisi ve Erikson’un Psiko-Sosyal Gelişim Teorisi ile Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi teorisi bağlamında yorumlanmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak makalede; (a) psikolojik açıdan güvenin bireyin diğer bireylerden olumlu bir beklentiye sahip olması ve bu beklentiye ilişkin psikolojik bir hassasiyet göstermesi olarak ifade edilebileceği; ayrıca güven olgusunun, bireyler için samimi bir ilgiyi temsil eden duygusal bir bağlılığa da vurgu yaptığı; (b) pedagojik açıdan güvenin değerler eğitimi bağlamında aktarılabilir bir değer olduğu; (c) sosyolojik açıdan güvenin her toplum katmanı için sosyal sermayeyle yakından ilişkili olduğu; (d) teolojik açıdan dinsel inançların, bireye duygusal olarak ‘emniyet ve güvenlik’ hissi verdiği vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din psikolojisi, değerler psikolojisi, güven, sosyal sermaye

Kaynakça

• Akot, Bülent. “Değerler Eğitimi Açısından İnsan-ı Kâmil Düşüncesi ve Günümüzde Karşılaşılan Zorluklar”. İslami Araştırmalar Dergisi 24/1 (2013): 56-70.
• Arabacı, Fazlı. “Çağdaş Değerler Karşısında Dini/Dinileştirilmiş Değerler ve Normların Kırılma Noktaları” [içinde], Din-Kültür ve Çağdaşlık: Kutlu Doğum Sempozyumu Tebliğ ve Müzakereleri, 298-306. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2007.
• Asunakutlu, Tuncer. “Çalışanlar ile Yöneticiler Arasında Güven Duygusunun Araştırılması: Turizm Sektöründe Bir Uygulama”. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8/4 (2006): 16-33.
• Asunakutlu, Tuncer. “Örgütsel Güvenin Oluşturulmasına İlişkin Unsurlar ve Bir Değerlendirme”. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9 (2002): 1-13.
• Bağdu, T. Güvensizlik Hissi ve Konut Alanlarının Askerileşmesi: Diyarbakır Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010.
• Baltaş, Acar. Ekip Çalışması ve Liderlik. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2000.
• Bernath, M. S. - Feshbach, N. D. “Children’s Trust: Theory, Assessment, Development, and Research Directions”. Applied & Preventive Psychology 4 (1995): 1-19.
• Bilgin, N. Tarımsal Kooperatiflerde Güven Duygusunun Ortakların Kooperatife Bağlılıkları ve Performans Algılarına Etkisi: Tariş’te Bir Uygulama. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2005.
• Bolay, Süleyman Hayri. “Kişide Güven Duygusu ve İslam” [içinde] Kutlu Doğum Haftası Konferansları (11-17 Ekim 1989), 159-161. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1989.
• Brown, L. S. - Wright, J. “The Relationship Between Attachment Strategies and Psychopatology in Adolesence”. Psychology and Psychopatology 76 (2003): 351-367.
• Budak, Selçuk. Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2000.
• Cook, J. - Wall, T. “New Work Attitude Measures of Trust, Organizational Commitment and Personal Need Non-Fulfilment”. Journal of Occupational Psychology 53 (1980): 39-52.
• Cüceloğlu, Doğan. Anlamlı ve Coşkulu Bir Yaşam İçin Savaşçı. İstanbul: Sistem Yayınları, 2001.
• Çağrıcı, Mustafa. “Güven ve Sadakat” [içinde] Kutlu Doğum Haftası - Hz. Peygamber Kardeşlik Ahlakı ve Kardeşlik Hukuku Sempozyumu (21-22 Nisan 2012). 312-320. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2013.
• Çivitçi, Asım. “Üniversite Öğrencilerinde Genel Yaşam Doyumu ve Psikolojik İhtiyaçlar Arasındaki İlişkiler”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 21/2 (2012): 321-336.
• Demircan, Nigar - Ceylan, Adnan. “Örgütsel Güven Kavramı: Nedenleri ve Sonuçları”. Yönetim ve Ekonomi Dergisi 10/2 (2003): 139-150.
• Dietz, G. v.dğr. “Unravelling the Complexities of Trust and Culture” [içinde] Organizational Trust: A Cultural Perspective. Ed. M. Saunders v.dğr., 3-41. Cambridge: Cambridge University Press, 2010.
• Durkheim, Emile. İntihar. Terc.: Ö. Ozankaya. Ankara: İmge Yayınları, 1992.
• Erikson, Erik H. Childhood and Society. New York: Norton, 1963.
• Erikson, Erik H. Identity and The Life Cycle. Selected Papers. Psychological İssues-1 (1959): 1-71.
• Erikson, Erik H. Identity: Youth and Crisis. New York: Norton, 1968.
• Erikson, Erik H. İnsanın Sekiz Çağı. Terc.: B. Üstün - V. Şar. Ankara: Birey ve Toplum Yayınları, 1984.
• Flanagan, Constance. “Trust, İdentity, and Civic Hope”. Applied Developmental Science 7/3 (2003): 165-171.
• Foulquie, Paul. Pedagoji Sözlüğü. Terc.: C. Karakaya. İstanbul: Sosyal Yayınlar, 1994.
• Giddens, Anthony. Modernliğin Sonuçları. Terc.: E. Kuşdil. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1998.
• Gilbert, Jacqueline - Tang, Thomas. “An Examination of Organizational Trust Antecedents”. Public Personal Management 27/3 (1998).
• Griffin, Kim. “The Contribution of Studies of Source Credibility to A Theory of İnterpersonal Trust in the Communication Department”. Psychological Bulletin 68 (1967): 104-120.
• Gürses, İbrahim - Kılavuz, M. Akif. “Erikson’un Psiko-Sosyal Gelişim Dönemleri Teorisi Açısından Kuşaklararası Din Eğitimi ve İletişiminin Önemi”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 20/2 (2011): 153-166.
• Hagerty, Michael R. “Testing Maslow’s Hierarchy of Needs: National Quality-of-Life Across Time”. Social Indicators Research 46/3 (1999): 249-271.
• Hamachek, Don E. “Evaluating Self-Concept and Ego Development Within Erikson’s Psychosocial Framework: A Formulation”. Journal of Counseling and Development 66/8 (1988): 354-360.
• Heimovics, Richard D. “Trust and İnfluence in An Ambiguous Group Setting in Small Group Behaviour”. 15/4 (1984): 545-552.
• Hökelekli, Hayati. Psikoloji, Din ve Eğitim Yönüyle İnsani Değerler. İstanbul: Dem Yayınları, 2013.
• İsen, Galip - Batmaz, Veysel. Ben ve Toplum. İstanbul: Salyangoz, 2006.
• James, William. Varieties of Religious Experience. New York: Longmans, Green, 1902.
• John Bowlby, A Secure Base: Clinical Applications of Attachment Theory, V. 393, Taylor & Francis, 2005.
• Johnson, P. E. Psychology of Religion. New York: Abingdon-Cokesbury, 1945.
• Kapar, Mehmet A. “Hz. Peygamber’in Güvenilirliği”. İstem Dergisi 1/1 (2003): 41-50.
• Karagül, Mehmet - Masca, Mahmut. “Sosyal Sermaye Üzerine Bir İnceleme”. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 1 (2005): 37-52.
• Karasakal, Şaban “Kur’ân’a Göre Güven Ahlâkı (Müsâleme)”. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14 (2008): 182-226.
• Karatepe, Selma. “İtibar Yönetimi: Halkla İlişkilerde Güven Yaratma”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 7/23 (2008): 77-97.
• Kasapoğlu, Abdurrahman. “İletişimde Kaynağın Güvenilirliği: İlahi Mesajın Kaynağı Konumundaki Peygamberlerde Güvenilirlik Esası”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 (2006): 125-147.
• Kavaklıoğlu, Mahmut “Nebevi Bir Mesaj Olarak Güven/Emniyet” Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı Sempozyumu, 639-652. Çorum: İslami İlimler Dergisi Yayınları, 2007.
• Kirkpatrick, Lee A. “An Attachment Theory Approach to the Psychology of Religion”. The International Journal for the Psychology of Religion 2/1 (1992): 3-28.
• Koltko-Rivera, Mark E. “Rediscovering the Later Version of Maslow’s Hierarchy of Needs: Self-Transcendence and Opportunities for Theory, Research, and Unification”. Review of General Psychology 10/4 (2006): 302.
• Kurt, Abdurrahman. “Sosyal Güven ve Din”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/9 (2000): 277-289.
• Kuşçuluoğlu, S. The Roles of Organızatıonal Justıce, Trustworthıness, Trust and Propensity of Trust in the Relationship of lmx With Ocb and Job Satisfaction. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008.
• Luhmann, Niklas. Trust and Power. New York: John Wiley, 1979.
• Maslow, Abraham. Motivation and Personality. (3. Ed.) Harper & Row Publishers. New York: 1970.
• Mayer, Roger C. v.dğr. “An İntegrative Model of Organizational Trust”. The Academy of Management Review 20 (1995): 709-734.
• McAllister, Daniel J. “Affect and Cognition Based Trust As Foundations of İnterpersonal Cooperation in Organizations”. Academy of Management Journal 38 (1995): 24-59.
• Munley, Patrick H. “Erik Erikson’s Theory of Psychosocial Development and Vocational Behavior”. Journal of Counseling Psychology 22/4 (1975): 314-319.
• Müftüoğlu, Ömer. “Güven Ortamının Bir Toplum İçin Önemi ve Bunu Engelleyen Faktörler”. Din bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 5/2 (2005): 143-159.
• OECD. The Well-Being of Nations, The Role of Human and Social Capital. 2001.
• Okumuş, Ejder. Güven Toplumu. Ankara: Maarif Mektepleri Yayınları, 2017.
• Olgun, İ. “Tanrı’ya Güven ve Dua”. Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi 4 (3/4) (1965): 52.
• Poston, Bob. “Maslow’s Hierarchy of Needs”. Surgical Technologist 41/8 (2009): 347-353.
• Rosenthal, Doreen A. v.dğr. “From Trust to İntimacy: A New İnventory for Examining Erikson’s Stages of Psychosocial Development”. Journal of Youth and Adolescence 10/6 (1981): 525-537.
• Sarıçam, İbrahim. “Değerlerin Hayata Geçirilmesinde Hz. Peygamber: Güven Örneği” [içinde] Hz. Peygamber’in Tebliğ Metodu Işığında İslam›ın Güncel Sunumu: 2003 Yılı Kutlu Doğum Sempozyumu Tebliğ ve Müzakereleri, 205-216. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2006.
• Sert, Emin H. “Kur’an-ı Kerim Işığında Güven Duygusunun Kaynağı Olarak Müslümanlık Bilinci”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13/2 (2008): 197-225.
• Sneed, Joel R. v.dğr. “Trust, İdentity, and Ego İntegrity: Modeling Erikson’s Core Stages Over 34 Years”. Journal of Adult Development 13 (2006): 148–157.
• Tüzün, Olcay - Sayar, Kemal. “Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji”. Düşünen Adam 19/1 (2006): 24-39.
• Volery, Thierry. “The Role of Trust in Creating Effective Alliances: A Managerial Perspective”. Journal of Business Ethics 17 (9/10) (1998).
• Wasti, S. Arzu v.dğr. “Örgüte Güvensizlik: Kültürlerarası Nitel Bir Çalışma”. ODTÜ Gelişme Dergisi 40 (2013): 525-552.
• Wechsler, B. – Carnavale, D. G. “Trust in the Public Sector”. Administration and Society 23 (1992): 471-494.
• Yavuz, Kerim. “Günümüzde Güven Problemi ve Din” Sosyal Bilimlerde Güven. Ed. F. Erdem. Ankara: Vadi Yayınları, 2003.
• Yazıcıoğlu, İrfan. “Konaklama İşletmelerinde İş Görenlerin Örgütsel Güven Duyguları ile İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetleri Üzerine Bir Alan Araştırması”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 8/30 (2009): 235-249.
• Yılmaz, R. H. Takım Üyelerinin Güven Duygusu ve Verimlilikleri Arasındaki İlişkiler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010.