BİR İLMİ GELENEĞİN MERKEZİ: BÜYÜKAĞA KUR’AN KURSU -HAFIZLIK EĞİTİMİ, NİTELİĞİ, SORUNLARI VE BEKLENTİLERİ

Yıl 2018, Cilt: 17 Sayı: 34, 211 - 240, 30.12.2018

Ayşegül Gün Şuayip Özdemir , Halil Apaydın

https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.504996

Cited By: 4

Öz

Son dönemlerde ülkemizde yürütülen din eğitimi hizmetlerinin içinde, hafızlık eğitimine ayrı bir önem atfedilmektedir. Bu eğitimden istenilen verimin elde edilebilmesi adına yapılan çalışmalara önemli bir katkı da eğitimdeki başarısıyla ön plana çıkmış olan Kur’an kurslarının incelenerek, diğerlerine örnek oluşturan özelliklerinin tespit edilmesiyle olacaktır. Bu amaçla yaptığımız araştırmada, çalışma evreni olarak Amasya’da bulunan Büyükağa Kur’an Kursu1 seçilmiş, başarısında etkili olan faktörlerin belirlenmesinde, öğrenci ve öğreticilerinin görüşlerine başvurulmuştur. Karma yöntemle gerçekleştirilmiş bu araştırmada, Büyükağa Kur’an Kursunun başarısında hem tarihi mekânın oluşturduğu manevi atmosferin hem de öğreticilerin kendi aralarında ve öğrencilerle kurduğu etkili iletişimin önemli rol oynadığı görülmüştür. Bununla birlikte, hafızlığa başlama yaşıyla ilgili yeni bir düzenlemenin gerektiği ve öğreticilerin bazı konularda hizmet içi eğitime ihtiyaç duyduğu da tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Hafız, Hafızlık Eğitimi, Kur’an Kursu, Büyükağa Kur’an Kursu

A Scholarly Tradition’s Center: Büyükağa Qur’an Course -the Hıfz Education, Its Characteristics, Problems And Expectations

Öz

Within the religious education services carried out
in our country, a special importance is attached to the education of the
hafizes recently. An important contribution to the studies in order to obtain
the desired efficiency from this training will be by examining the Qur’an
courses that have been in the foreground with the success in education and
determining the characteristics that has been a model to the others. In our
research we have done for this purpose, Büyükağa Qur'an Course in Amasya was
chosen as the study universe and the opinions of students and teachers were
used in determining the factors that are effective in the success. In
this study the mixed method was applied, it was found that both the spiritual
atmosphere created by the historical place and the teachers' active
communication with each other and the students, plays an important role in the
success of the Büyükağa Qur’an Course. However,
it has also been found that a new regulation is required on the age of onset of
hifz education and that the teachers also need in-service training on some
issues.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Hafiz, Hifz Education, Qur’an Course, Büyükağa Qur’an Course, Amasya

Kaynakça

• Aköz, Fatma. Kur’an Kursu Öğrencilerinin Gözüyle Öğreticilerin İletişim Davranışlarının Din Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2011.
• Algur, Hüseyin. Hafızlık Eğitimi Alan Bireylerin Motivasyon ve Psiko-Sosyal Durumlarının Din Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Hitit Üniversitesi, 2018.
• Ata, Ulvi. “Hafızlık ve Eğitimi”. Diyanet Aylık Dergi 222 (2009): 9-12.
• Atabay, Sevinç. “Mekân ve Mimarinin Eğitimde Başarıya Etkisi”. Erişim: 27 Şubat 2018. http://www.ted.org.tr/TR/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFA79D6F5E6C1 B43FF44EA474750BABA90.
• Ay, Mehmet Emin. Problemleri ve Beklentileriyle Türkiye’de Kur’an Kursları. İstanbul: Düşünce Kitapevi, 2005.
• Aydın, M. Şevki. “Kuran Kursunda Hafızlık Eğitimi”. Diyanet Aylık Dergi 206 (2008): 22-26. Ayhan, Halis. Türkiye’de Din Eğitimi. 3. Baskı. İstanbul: DEM Yayınları, 2014.
• Baltacı, Cahit. “Cumhuriyet Döneminde Kur’an Kursları”. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 6 (1999): 181-187.
• Bayraktar, M Faruk. Eğitim Kurumu Olarak Kur’an Kursları Üzerine Bir Araştırma. İstanbul: Yıldızlar Matbaası, 1992.
• Bozkurt, Nebi. “Hâfız”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 15: 74-78. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Bozkurt, Nebi. “Dârülkurrâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 8: 543-545. İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
• Burgaz, Gülay. “Kapı Ağası Medresesi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 24: 342-343. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
• Buyrukçu, Ramazan. Kur’an Kurslarında Din Eğitimi ve Öğretiminin Verimliliği Üzerine Bir Araştırma. Isparta: Fakülte Kitabevi, 2001.
• Büyükağa Hafızlık Kur’an Kursu. “Kurs Bilgileri”. “Mezun Öğrencilerimiz”. Erişim: 29 Mayıs 2018. http://www.buyukagakurankursu.gov.tr/.
• Cebeci, Suat – Ünsal, Bilal. “Hafızlık Eğitimi ve Sorunları”. Değerler Eğitimi Dergisi 11/4 (2006): 27-52.
• Cengil, Muammer. “Din Görevlileri ve Kur’an Kursu Öğreticilerinin Tükenmişlik Düzeyleri”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 10/1 (2010): 79-101.
• Creswell, John W. Research Design. 4th ed. UK: Sage Publications, 2014.
• Creswell, John W. – Plano Clark, Vıcki L. Designing and Conducting Mixed Methods Research. 2nd ed. USA: Sage Publications, 2011.
• Çaylı, Ahmet Fatih. Kur’an Kursu Öğreticilerine Göre: Hafızlık Öğretimi ve Problemleri -Göller Bölgesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, 2005.
• Çimen, Abdullah Emin. “Hafızlık Müessesesi, Ülkemizdeki Hafızlık Çalışmalarıyla ilgili Bazı Değerlendirmeler ve Hafızlığın Sağlamlaştırılmasında Bir Metot Denemesi”. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 18 (2007): 91-166.
• Din Öğretimi Genel Müdürlüğü. “Örgün Eğitimle Birlikte Hafızlık İmam Hatip Ortaokulları - Vizyon Belgesi-“. Erişim: 27 Şubat 2018.
• http://muhammetambariho.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/53/04/762354/dosyalar/2017 _11/19222732_09034028_vizyonbelgesiorgunegitimvehafizlikimamhatiportaokulu.pdf Diyanet İşleri Başkanlığı. “Diyanet İşleri Başkanlığı Hafızlık Eğitim Programı”. Erişim: 23 Şubat 2017.
• http://www2.diyanet.gov.tr/EgitimHizmetleriGenelMudurlugu/KuranKursuOgretim Programi/Haf%C4%B1zl%C4%B1k%20E%C4%9Fitimi%20Program%C4%B1%20- %202010.pdf.
• Diyanet İşleri Başkanlığı. “2017-2018 Eğitim-Öğretim Yılı Kur’an Kursları Uygulama Esasları”. Madde 6/e. 7. Erişim: 10 Ocak 2018. http://www2.diyanet.gov.tr/EgitimHizmetleriGenelMudurlugu/Documents/2017- 2018%20E%C4%9Fitim%20%C3%96%C4%9Fretim%20Y%C4%B1l%C4%B1%20Kur%2 7an%20Kurslar%C4%B1%20Uygulama%20Esaslar%C4%B1.pdf.
• Ekici, Sümmani – Bayrakdar, Akan – Uğur, A. Oruç. “Ortaöğretim Kurumlarındaki Yöneticilerin ve Öğrencilerin Ders Dışı Etkinliklere Bakış Açılarının İncelenmesi”. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 6/1 (2009): 430-444. Erişim: 22 Kasım 2017. http://www.insanbilimleri.com.
• Gözütok, Şakir. “Resulullah (s.a.s.) Döneminde İlköğretim Kurumları ve İşlevleri”. Dini Araştırmalar 1/2 (1998): 165-198.
• Karabulut, Fatma Melek. Gençlik ve Din Kur’an Kursu Öğrencilerinin Kişilik Gelişmesi Üzerine Bir Din Psikolojisi Araştırması (Kayseri/Develi Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, 2010.
• Kazıcı, Ziya. Osmanlı’da Eğitim Öğretim. İstanbul: Kayıhan Yayınları, 2014.
• Koca, Fatih. “Amasya Mûsikî Cemiyeti ve Büyükağa Medresesi’nin Amasya Dinî Mûsikîsine Katkısı”. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/6 (2016): 127-137.
• Koç, Ahmet. Kur’an Kurslarında Eğitim ve Verimlilik Üzerine Bir Araştırma. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2005.
• Koç, Ahmet. “Kur’an Kurslarında Din Eğitimi”. Din Eğitimi. ed. Mustafa Köylü – Nurullah Altaş, 3. Baskı. 375- 401. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
• Korkmaz, Mehmet. Kur’an Kursu Öğreticilerinin Eğitim-Öğretim Yeterlikleri Açısından Kendilerini Değerlendirmeleri. Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi, 2009.
• Köse, Erdoğan. “Eğitim Kurumlarında Gerçekleştirilen Ders Dışı Etkinliklerin Sınıflandırılmasına Yönelik Bir Öneri”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi 2/2 (2013): 336-353.
• Kur’ân-ı Kerîm Açıklamalı Meâli. Ankara: TDV Yayınları, 2013.
• Nazıroğlu, Bayramali - Vahapoğlu, Vahap. “Halkın Kur’an Kurslarına Yönelik Tutumları Üzerine Betimsel Bir Araştırma: Of Bölgesi Örneği”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/7 (2015): 103-140.
• Oruç, Cemil. “Hafızlık Eğitimi: Elazığ-Harput Hamdi Başaran Kur’an Kursu Örneği”. Diyanet İlmi Dergi 45/3 (2009): 41-60.
• Önder, Mustafa Kemal. “Hafızlık Eğitiminde Nitelik Sorunu”. Diyanet Aylık Dergi 222 (2009): 17-22.
• Öztürk, Fatma Zehra. Kur’an Kursu Öğrencilerinin Sosyo-Ekonomik, Kültürel Temelleri ve Sorunları (Konya Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2007.
• Öztürk, Özlem. Kur’an Kursu Öğrencilerinde Depresyon Düzeyi Üzerine Bir Araştırma (Konya Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2007.
• Şahin, Hatice. İslam Kültür Tarihinde ‘Kur’an Hıfzı’Geleneği ve Günümüzdeki Uygulama Biçimleri. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2011.
• Şenat, Fatma Asiye. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Anlayarak Kur’an Okuma Durumları Üzerine Bir Çalışma”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 52/1 (2011): 143-164. T.C. Başbakanlık Mevzuat Bilgi Sistemi. “Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun”. Madde 7/b. Erişim: 29 Aralık 2017. http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=1.5.633&MevzuatIliski=0&sou rceXmlSearch.
• T.C. Başbakanlık Mevzuat Bilgi Sistemi. “Diyanet İşleri Başkanlığı Kur’an Eğitim ve Öğretimine Yönelik Kurslar ile Öğrenci Yurt ve Pansiyonları Yönetmeliği”. Erişim: 2 Ocak 2018.http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.16041&MevzuatIlisk i=0&sourceXmlSearch.
• TRT HABER. “Büyük Ağa Medresesi'nde 528 yıldır hafız yetişiyor”. Erişim: 30. Mayıs 2018. http://www.trthaber.com/haber/yasam/buyuk-aga-medresesinde-528-yildir-hafiz-yetisiyor- 258196.html.
• Türkiye Diyanet Vakfı. “100 Hafız Projesi”. Erişim: 26 Şubat 2018. https://www.tdv.org/tr- TR/site/projelerimiz/100-hafiz-projesi-1053.
• Türkiye’de Dinî Hayat Araştırması. Diyanet İşleri Başkanlığı (2014, 94). Erişim: 27 Şubat 2018. http://www2.diyanet.gov.tr/StratejiGelistirme/Afisalanlari/dinihayat.pdf.
• Ünsal, Bilal. Günümüz Kur’an Kurslarında Hafızlık Eğitimi ve Problemleri (İstanbul Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, 2006.