Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Yıl 2020, Cilt: 19 Sayı: 2, 1043 - 1081, 30.12.2020

Zekeriya Işık

https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.760826

Öz

Non-Muslims in the Ottoman Empire enjoyed a wide variety of rights such as the safety of their lives, property, honor and freedom of thought, religion and worship as required by the nation system. They were able to maintain their own culture and to adapt to the system through the rights granted to them in the fields of administrative and private law in accordance with the non-Muslim law. However, despite these wide range of rights granted to them in penal-law cases concerning the public, non-Muslims were still able to apply to the kadi courts in matters that fall under private law cases such as inheritance, custody and proxy. When the cases concerning daily-life relations between non-Muslims and Muslims became common in addition to the types of court cases mentioned above, the kadi registers turned into a really important argument in revealing the nature of the aforementioned relations.
The purpose of this study is to address the kadi registers, which are mostly analyzed on their judicial or legal aspects, from a different perspective to reveal the nature of the relations of non-Muslims with their environment. The reason for selecting the kadı registers of Çorum is the significant variety of examples provided by the city, because by the mid-19th century Armenians started arriving particularly from Talas and Germir districts of Kayseri, and in addition to them there were also Greeks, Catholic and Protestants settled in the area and established relations with the local community. The idea is that the change and transformation that Çorum went through from a homogeneous Muslim Turkish city to a heterogeneous imperial city would provide essential data in terms of understanding and making sense of similar historical developments. Following the Industrial Revolution, Europe’s need for food and provisions increased and this played a major role in the development of Çorum as it is located on the transport route between central areas of Turkey and the northern port town of Samsun. By the late 19th century the rate of non-Muslims, mostly merchants, settling in the area increased rapidly and they started living in different parts of the city. Due to the reason that the non-Muslims chose settling in the existing neighborhoods rather than gathering in certain places or establishing a new neighborhood, their relations with the Muslim community diversified and deepened. As such, non-Muslims formed various types of relations with the Muslim communities during this period as a reflection of the coexistence culture throughout the empire. These relations were mostly reconciliation-centered but there were some disputes in some cases. The relations were also multi-dimensional and had administrative, legal, judiciary, social and cultural aspects, concerning various matters such as charitable institutions, religious conversion, finding and constructing worship places. In addition, there were very strong relations formed with Muslim communities in social and economic life, ranging from livestock farming, land, garden and business partnership, home and shop ownership to tenancy, among other daily matters.
In this study, the mentioned relationship network is explained in four parts. In the first part, the social and demographic change process during which Çorum evolved into a cosmopolitan imperial city in the 19th century is explained. In the second part, as the number of non-Muslims, their influence and political impact in the city increased over the time, their increasingly diverse relations with the Muslim community are emphasized. In the third part, the legal and judicial issues between non-Muslims and the Muslim community are explained. Ottoman court records contain essential data regarding the legal and judicial relations of non-Muslims with both the Muslim community and the public sphere. In the fourth and last chapter, the multifaceted economic ties of non-Muslims with Muslims are discussed.

Anahtar Kelimeler

Social History Ottomans Armenian Çorum Kadi Registers Non-Muslim

Kaynakça

  • 387 Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Karaman Ve Rûm Defteri ( 937/1530 ), II, (Haz. Ahmet Özkılınç, Ali Coşkun, vd.), Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Yayın Nr. 36, Ankara 1997, s. XIII.
  • Ahmed Cevdet Paşa, Ma’rûzât. haz. Yusuf Halaçoğlu. İstanbul: Çağrı Yayınları.
  • Ahmed Lûtfî Efendi, Vak'anüvîs Ahmed Lûtfî Efendi Tarihi. haz. Ahmet Hazarfen. 1 Cilt. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1999.
  • Alkan, Mustafa. “Osmanlı’da Millet Sistemi”. Emperyalizm Ve Ermeni Meselesi Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı. ed. Mustafa Sıtkı Bilgin, Mehmet Seyfettin Erol vd.. 85-92. ESAM, Aralık 2015.
  • Apaydın, H. Yunus. “Kefalet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 25/167-177. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
  • Aybakan, Bilal. “Vekâlet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43/1-6. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
  • BOA, Osmanlı Arşivi. Sadaret Defterleri [A. MKT. UM.]. No. 451/85, 17 Recep 1277/29 Ocak 1861; No. 496 /7, 25 Safer 1278/1 Eylül 1861.
  • BOA, Osmanlı Arşivi. Dâhiliye Nezareti Hukuk Kalemi Evrakı [DH. H.]. No. 11/60/3-1, 18 Muharrem 1331/ 28 Aralık 1912.
  • BOA, Osmanlı Arşivi. Dâhiliye Nezareti Şifre Kalemi Evrakı [DH. ŞFR.]. No. 219/69, 16 Şevval 1313/31 Mart 1896.
  • BOA, Osmanlı Arşivi. Dâhiliye Nezareti Kalemi Evrakı [DH. TMIK. M.]. No. 46/74, 7 Şaban 1315/1 Ocak 1898.
  • BOA, Osmanlı Arşivi. Mektubî Kalemi Belgeleri [HR. MKT.]. No. 141/19, H 25 Recep 1272/1 Nisan 1856.
  • BOA, Osmanlı Arşivi. Meclis-i Vâlâ Riyaseti Defterleri [MVL.]. No. 602/80, 17 Safer 1277/4 Eylül 1860; No. 747/1, 5 Zilkade 1283/11 Mart 1867.
  • Buğra Ekinci, Ekrem. “Osmanlı Hukukunda Mahkeme Kararlarının Kontrolü”. Belleten 65/244 (2002), 959-1005. Bulduk, Üçler. “16.Yüzyılda Çorum Sancagı II (Dirlikler)”. OTAM 6 (1995), 39-50.
  • Çanlı, Mehmet. Ankara, Kastamonu, Sivas Osmanlı Vilayet Salnamelerinde Çorum (1869-1908). Çorum: Çorum Belediyesi Kültür Yayını, 2013.
  • Çorum Şer‘iye Sicilleri Katalogları (ÇŞS). yayına haz. Çorum Kent Arşivi. C. 1, 2, Çorum: Çorum Belediyesi Kültür Yayınları, 2009.
  • Çorum Şer‘iye Sicilleri(ÇŞS). (Çorum Belediyesi, Çorum Şer‘iyye Sicilleri Transkripsiyon Projesi kapsamında Türk Arşivciler Derneği’nin katkılarıyla transkripsiyonu yapılan H. 1255-1327(1839-1911) Tarihlerini içeren 1-16. Defterlerden istifade edilmiştir). Çorum: Çorum Belediyesi Kent Arşivi, 2009. (Kullanılan kayıtların alındığı defter, sayfa ve hüküm sayıları bu sırayla metin içerisinde verilmiştir).
  • Dernschwam, Hans. İstanbul ve Anadolu’ya Seyahat Günlüğü. çev. Yaşar Önen. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1992.
  • Erkan, Nevzat. “18. Yüzyılın İlk Yarısı Üsküdar Sicillerine Göre Müslim-Gayrimüslim İlişkilerinin Hukukî Boyutu”. İHYA Uluslararası İslami Araştırmalar Dergisi 1/1 (2015), 48-79.
  • Faroqhi, Sureyya. Osmanlı’da Kentler ve Kentliler. çev. Neyyir Berktay. İstanbul: Tarih Vakıf Yurt Yayınları, 2011.
  • H.984 (M.1576/1577) Tarihli ve TKG.KK.TTd.54 Numaralı Defter-i Mufassal-ı Liva-i Çorum, yayına haz. Mustafa Engin, Murat Alandağlı). Ankara: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, Arşiv Dairesi Başkanlığı, Yayın Nr. 8, 2014.
  • Kara, Adem. “XIX Yüzyılda Osmanlı Anadolusunda Ermeni Toplum Yaşantısı: Çorum ve Antakya Karşılaştırmalı Örnekleri”. The Journal of Academic Social Science Studies 5/6 (December 2012), 303-311.
  • Karpat, Kemal H. Osmanlı Nüfusu (1830–1914) Demografik ve Sosyal Özellikler. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2003.
  • Kayar, Gürcan - Yurtseven, Yılmaz. “Osmanlı Muhakeme Hukukunda Şühûdü’l-hâl”. Akdeniz Üniv. Hukuk Fakültesi Dergisi 8/1 (Haziran 2018), 57-77.
  • Korkmaz, Şerif. Çorum’un İdari, Sosyal ve Ekonomik Yapısı (Tanzimat-II. Meşrutiyet). Çorum: Gazi Üniversitesi, Doktora Tezi, 2003.
  • Konan, Belkıs. “Gayri müslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukuki Durumuna İlişkin Bir Değerlendirme”. AÜHFD 64/1 (2015), 171-193.
  • Köse, Murtaza. “İslam Hukukunda Temsil Kavramı Ve vekâlet -Temsil İlişkisi”. EKEV Akademi Dergisi 12/34 (Kış 2008), 223-246.
  • Kundakçı, Sibel Kavaklı. “Osmanlı Mahkemesi: Trabzon Örneğinde (1557-1558)”. Karadeniz İncelemeleri Dergisi 27 (Güz 2019), 43-72.
  • Ortaylı, İlber. Osmanlı Devleti’nde Kadı, Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları, 1994.
  • Özel, Ahmet. “Gayri müslim”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 13/418-427. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
  • Samur, Sabahattin, “Kudüs Şer’i Mahkeme Sicilleri”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 4 (1990), 313-322 (Bu makale, Kamil Cemil el-Aseli’nin, Vesaik Mukaddesiyye Tarihiyye (II, Amman 1983) adlı kitabının I. cildinden bir bölümün çevirisidir).
  • Şahin, Gamze Nur. Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslim Tebaanın Hukuki Durumu. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
  • Şahin, Hacı Haldun. Çorum Nüfus Defterleri (1844). haz. İrfan Yiğit. Çorum: Çorum Belediyesi Kültür Yayını, 2012.
  • Şentürk, Mustafa. “Tefsîr Literatüründe Müslüman Kadınların Ehl-i Kitâb Erkekleri İle Evlen-Me(Me)Leri Meselesi”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 32 (2015), 65-108.
  • Turan, Ömer. “Çorum’da Ermeniler ve Ermeni Tehciri”. Yeni Türkiye 60 (2014), 1-16.
  • Yurtseven, Yılmaz. “İslam-Osmanlı Muhakeme Hukukunda Şahitlik Müessesesi” YBHD 3/2 (2018), 85-139.
  • Kayseri Valiliği resmi sitesi: http://www.kayseri.gov.tr/germirkonaklar
  • Talas Belediyesi resmi sitesi: https://talas.bel.tr/tr/talas/talas-tarihi

Osmanlı İmparatorluğu’nda Çorum Şer‘iyye Sicillerine Göre Gayrimüslimlerin Çevreyle Olan İlişkileri (1839-1909)

Yıl 2020, Cilt: 19 Sayı: 2, 1043 - 1081, 30.12.2020

Zekeriya Işık

https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.760826

Öz

Osmanlı İmparatorluğu’nda gayrimüslimler, uygulanan millet sistemi gereği can, mal, namus güvenliği, din ve vicdan hürriyeti, ibadet serbestisi gibi geniş haklara sahip olmuştur. Zımmî hukuk doğrultusunda kendilerine tanınan idari ve özel hukuk alanlarındaki haklar sayesinde öz kültürlerini korumak suretiyle sisteme adapte olmuşlardır. Ancak gayri müslimler, kamuyu ilgilendiren ceza hukuku davalarıyla birlikte kendilerine tanınan bu geniş haklara rağmen miras, vesayet, vekâlet gibi özel hukuka giren konularda da kadı mahkemesine müracaattan geri durmamışlardır. Bu dava türlerine gayrimüslimlerin Müslüman toplumla yaşadıkları gündelik hayata dair diğer davalar da eklenince şeri‘ye sicilleri söz konusu ilişkilerin mahiyetini ortaya koyan çok önemli bir argümana dönüşmüştür. 
İşte bu çalışmada daha çok adli ve hukuki yönleriyle ele alınan şeri‘ye sicillerindeki kayıtlar, gayrimüslimlerin çevreyle olan ilişkilerinin mahiyetini ortaya koymak amacıyla farklı bir perspektiften ele alınmıştır. Makalede, Çorum şeri‘ye mahkemesi kayıtlarının esas alınmasında, 19. yüzyılın ortalarından itibaren özellikle Kayseri Talas ve Germir taraflarından geldikleri anlaşılan Ermenilerin ve sayıları daha az olmak kaydıyla muhtelif yerlerden gelen Rum, Katolik ve Protestanların buraya yerleşmesi dolayısıyla gayrimüslimlerin sosyal çevreyle olan münasebetlerine dair çok önemli örneklikler sunması etkili olmuştur. Yine Çorum’un homojen Müslüman Türk şehrinden heterojen bir imparatorluk şehrine doğru yaşadığı değişim ve dönüşümün benzer tarihi gelişmeleri anlamak, anlamlandırmak açısından iyi bir örnekliğe sahip olduğu düşünülmüştür. Bu dönemde Çorum’un gelişmesinde ve göçlere muhatap olmasında Sanayi İnkılabı’yla birlikte gıda ve zahire ihtiyacı artan Avrupa’nın emtia talebinin iç bölgelerden Samsun limanına taşınmasında burasının ticari bir koridor olması başat rol oynamıştır. Öyle ki 19. yüzyılın sonlarına doğru çoğu tüccar ve esnaf olan gayrimüslimlerin buraya yerleşme hızı artmış şehrin muhtelif mahallelerine yayıldıkları görülmüştür. Gayrimüslimlerin belli yerlerde toplanmak ya da yeni mahalleler ihdas etmek yerine daha çok mevcut mahallelere dağılmaları Müslüman toplumla ilişkilerinin çeşitlenmesine ve derinleşmesine yol açmıştır. Nitekim bu süreçte gayrimüslimler, Müslüman çevrelerle vakıflar, ihtida meselesi, ibadethane yerlerinin tespiti ve inşası, evlilik gibi idari, hukuki, adli, sosyal ve kültürel konularda, imparatorluk sathına yayılmış bulunan birlikte yaşama kültürünün bir yansıması olarak genellikle uzlaşma ancak yer yerde çatışmaya kadar varan bir takım münasebetler içinde olmuşlardır. Bundan başka hayvancılıktan, arazi, bağ, bahçe, işletme ortaklığına, ev ve dükkan sahipliğinden kiracılığa, alacak verecek meselesine kadar soysal ve ekonomik hayatta Müslüman toplumla çok güçlü bağlar kurmuş, ilişkiler geliştirmişlerdir. 
Bu çalışmada söz konusu ilişkiler ağı dört başlık halinde ortaya konulmaya çalışılmıştır. Birinci bölümde Çorum'un 19. yüzyılda giderek kozmopolit bir imparatorluk şehrine doğru yaşadığı sosyal ve demografik değişim sürecinin nasıl gerçekleştiği ele alınmıştır. İkinci bölümde zamanla gayrimüslimlerin sayılarının, şehirdeki nüfuz ve ağırlıklarının artmasıyla birlikte başta kamusal alan olmak üzere çevreyle olan ve giderek çeşitlenen münasebetleri üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde gayrimüslimlerle Müslüman toplum arasında yaşanan hukuki ve adli meseleler ortaya konmaya çalışılmıştır. Zira Osmanlı mahkeme kayıtlarının gayrimüslimlerin hem Müslüman toplumla hem de kamusal alanla olan hukuki ve adli ilişkileri bakımından önemli veriler içermesi bu bölümün zenginleşmesinde etkili olmuştur. Dördüncü ve son bölümde ise gayrimüslimlerin Müslümanlarla olan çok yönlü sosyo-ekonomik münasebetleri ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Şer‘iyye Sicilleri Sosyal Tarih Osmanlı Gayrimüslim Ermeni Çorum

Kaynakça

  • 387 Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Karaman Ve Rûm Defteri ( 937/1530 ), II, (Haz. Ahmet Özkılınç, Ali Coşkun, vd.), Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Yayın Nr. 36, Ankara 1997, s. XIII.
  • Ahmed Cevdet Paşa, Ma’rûzât. haz. Yusuf Halaçoğlu. İstanbul: Çağrı Yayınları.
  • Ahmed Lûtfî Efendi, Vak'anüvîs Ahmed Lûtfî Efendi Tarihi. haz. Ahmet Hazarfen. 1 Cilt. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1999.
  • Alkan, Mustafa. “Osmanlı’da Millet Sistemi”. Emperyalizm Ve Ermeni Meselesi Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı. ed. Mustafa Sıtkı Bilgin, Mehmet Seyfettin Erol vd.. 85-92. ESAM, Aralık 2015.
  • Apaydın, H. Yunus. “Kefalet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 25/167-177. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
  • Aybakan, Bilal. “Vekâlet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43/1-6. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
  • BOA, Osmanlı Arşivi. Sadaret Defterleri [A. MKT. UM.]. No. 451/85, 17 Recep 1277/29 Ocak 1861; No. 496 /7, 25 Safer 1278/1 Eylül 1861.
  • BOA, Osmanlı Arşivi. Dâhiliye Nezareti Hukuk Kalemi Evrakı [DH. H.]. No. 11/60/3-1, 18 Muharrem 1331/ 28 Aralık 1912.
  • BOA, Osmanlı Arşivi. Dâhiliye Nezareti Şifre Kalemi Evrakı [DH. ŞFR.]. No. 219/69, 16 Şevval 1313/31 Mart 1896.
  • BOA, Osmanlı Arşivi. Dâhiliye Nezareti Kalemi Evrakı [DH. TMIK. M.]. No. 46/74, 7 Şaban 1315/1 Ocak 1898.
  • BOA, Osmanlı Arşivi. Mektubî Kalemi Belgeleri [HR. MKT.]. No. 141/19, H 25 Recep 1272/1 Nisan 1856.
  • BOA, Osmanlı Arşivi. Meclis-i Vâlâ Riyaseti Defterleri [MVL.]. No. 602/80, 17 Safer 1277/4 Eylül 1860; No. 747/1, 5 Zilkade 1283/11 Mart 1867.
  • Buğra Ekinci, Ekrem. “Osmanlı Hukukunda Mahkeme Kararlarının Kontrolü”. Belleten 65/244 (2002), 959-1005. Bulduk, Üçler. “16.Yüzyılda Çorum Sancagı II (Dirlikler)”. OTAM 6 (1995), 39-50.
  • Çanlı, Mehmet. Ankara, Kastamonu, Sivas Osmanlı Vilayet Salnamelerinde Çorum (1869-1908). Çorum: Çorum Belediyesi Kültür Yayını, 2013.
  • Çorum Şer‘iye Sicilleri Katalogları (ÇŞS). yayına haz. Çorum Kent Arşivi. C. 1, 2, Çorum: Çorum Belediyesi Kültür Yayınları, 2009.
  • Çorum Şer‘iye Sicilleri(ÇŞS). (Çorum Belediyesi, Çorum Şer‘iyye Sicilleri Transkripsiyon Projesi kapsamında Türk Arşivciler Derneği’nin katkılarıyla transkripsiyonu yapılan H. 1255-1327(1839-1911) Tarihlerini içeren 1-16. Defterlerden istifade edilmiştir). Çorum: Çorum Belediyesi Kent Arşivi, 2009. (Kullanılan kayıtların alındığı defter, sayfa ve hüküm sayıları bu sırayla metin içerisinde verilmiştir).
  • Dernschwam, Hans. İstanbul ve Anadolu’ya Seyahat Günlüğü. çev. Yaşar Önen. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1992.
  • Erkan, Nevzat. “18. Yüzyılın İlk Yarısı Üsküdar Sicillerine Göre Müslim-Gayrimüslim İlişkilerinin Hukukî Boyutu”. İHYA Uluslararası İslami Araştırmalar Dergisi 1/1 (2015), 48-79.
  • Faroqhi, Sureyya. Osmanlı’da Kentler ve Kentliler. çev. Neyyir Berktay. İstanbul: Tarih Vakıf Yurt Yayınları, 2011.
  • H.984 (M.1576/1577) Tarihli ve TKG.KK.TTd.54 Numaralı Defter-i Mufassal-ı Liva-i Çorum, yayına haz. Mustafa Engin, Murat Alandağlı). Ankara: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, Arşiv Dairesi Başkanlığı, Yayın Nr. 8, 2014.
  • Kara, Adem. “XIX Yüzyılda Osmanlı Anadolusunda Ermeni Toplum Yaşantısı: Çorum ve Antakya Karşılaştırmalı Örnekleri”. The Journal of Academic Social Science Studies 5/6 (December 2012), 303-311.
  • Karpat, Kemal H. Osmanlı Nüfusu (1830–1914) Demografik ve Sosyal Özellikler. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2003.
  • Kayar, Gürcan - Yurtseven, Yılmaz. “Osmanlı Muhakeme Hukukunda Şühûdü’l-hâl”. Akdeniz Üniv. Hukuk Fakültesi Dergisi 8/1 (Haziran 2018), 57-77.
  • Korkmaz, Şerif. Çorum’un İdari, Sosyal ve Ekonomik Yapısı (Tanzimat-II. Meşrutiyet). Çorum: Gazi Üniversitesi, Doktora Tezi, 2003.
  • Konan, Belkıs. “Gayri müslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukuki Durumuna İlişkin Bir Değerlendirme”. AÜHFD 64/1 (2015), 171-193.
  • Köse, Murtaza. “İslam Hukukunda Temsil Kavramı Ve vekâlet -Temsil İlişkisi”. EKEV Akademi Dergisi 12/34 (Kış 2008), 223-246.
  • Kundakçı, Sibel Kavaklı. “Osmanlı Mahkemesi: Trabzon Örneğinde (1557-1558)”. Karadeniz İncelemeleri Dergisi 27 (Güz 2019), 43-72.
  • Ortaylı, İlber. Osmanlı Devleti’nde Kadı, Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları, 1994.
  • Özel, Ahmet. “Gayri müslim”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 13/418-427. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
  • Samur, Sabahattin, “Kudüs Şer’i Mahkeme Sicilleri”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 4 (1990), 313-322 (Bu makale, Kamil Cemil el-Aseli’nin, Vesaik Mukaddesiyye Tarihiyye (II, Amman 1983) adlı kitabının I. cildinden bir bölümün çevirisidir).
  • Şahin, Gamze Nur. Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslim Tebaanın Hukuki Durumu. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
  • Şahin, Hacı Haldun. Çorum Nüfus Defterleri (1844). haz. İrfan Yiğit. Çorum: Çorum Belediyesi Kültür Yayını, 2012.
  • Şentürk, Mustafa. “Tefsîr Literatüründe Müslüman Kadınların Ehl-i Kitâb Erkekleri İle Evlen-Me(Me)Leri Meselesi”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 32 (2015), 65-108.
  • Turan, Ömer. “Çorum’da Ermeniler ve Ermeni Tehciri”. Yeni Türkiye 60 (2014), 1-16.
  • Yurtseven, Yılmaz. “İslam-Osmanlı Muhakeme Hukukunda Şahitlik Müessesesi” YBHD 3/2 (2018), 85-139.
  • Kayseri Valiliği resmi sitesi: http://www.kayseri.gov.tr/germirkonaklar
  • Talas Belediyesi resmi sitesi: https://talas.bel.tr/tr/talas/talas-tarihi
Toplam 37 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Zekeriya Işık 0000-0003-3528-902X

Yayımlanma Tarihi 30 Aralık 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020 Cilt: 19 Sayı: 2

Kaynak Göster

ISNAD Işık, Zekeriya. “Osmanlı İmparatorluğu’nda Çorum Şer‘iyye Sicillerine Göre Gayrimüslimlerin Çevreyle Olan İlişkileri (1839-1909)”. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/2 (Aralık 2020), 1043-1081. https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.760826.
 Kapak Resmi İndir
88x31.png
Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır. 

Hitit Üniversitesi Kuzey Kampüsü Çevre Yolu Bulvarı 19030 - ÇORUM-TÜRKİYE
00 (90) 364 219 1100 - ilafdergi@hitit.edu.tr