Öz
Günümüz dünyasında egemen seküler görüşe karşı dinî bir dünya görüşünü yeniden kurma eğilimi bulunmaktadır. Bu eğilim geleneksel dinlere dönüş, ma’neviyyâtın yükselişi ve modern kurumsal alanda dindarlığın artışı olmak üzere üç açıdan gözlemlenebilmektedir. Ma’neviyyâtın yükselişi, bu makalenin ana odak noktasıdır. Yazar, başta ekonomik açıdan gelişmiş ülkelerde olmak üzere yeni bir ma’neviyyâtın ortaya çıktığı ve yayıldığı tarihsel süreci incelemektedir. Yazar, insanların kurtuluşa olan inancına karşın bu fenomenin şüphecilik ile ilgili olduğunu öne sürmektedir. Ekonomik açıdan gelişmiş ülkelerde dünya görüşünün güncel bir dönüşümü, "dinden ma’neviyyâta" şeklinde görülebilmekte, diğer taraftan bu dönüşümü “kurtuluştan ma’neviyyâta" şeklinde adlandırmak daha uygun olabilmektedir. Geleneksel dinlerin dışında gelişen “yeni ma’neviyyât" ile geleneksel dinlerde gelişen ma’neviyyâta verilen önem arasında mantıksal bir ilişki bulunmaktadır. Din ve ma’neviyyât arasındaki ilişkiyi anlamak için din ve ma’neviyyâtın genel geçer olmayan tanımları teklif edilmektedir. Din ve yeni ma’neviyyât arasında bir gerilim olmasına rağmen, başka bir açıdan din ve yeni ma’neviyyât, birbirini tamamlayıcıdır. Burada önerilen tamamlayıcı anlayış, dinî tarihin Doğu Asya perspektifini yansıtmaktadır.